Бу оскуола оҕуруоттаах, ыанар ынахтаах, аны клубниканы үүннэриинэн дьарыктанан эрэр

Уус Алдан улууһун Суотту орто оскуолата аҕыйах сылтан бэттэх сонуну тарҕатар эйгэҕэ элбэхтик кэпсэннэ – саҥа оскуола тутуутунан, калмыык учууталынан… Ол эрээри, өрөспүүбүлүкэҕэ тарбахха баттанар биир түгэнэ киэҥник сырдатылла илик.

Ол курдук, өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастыҥ, тарбахха баттанар агро-оскуоланан биллэр, оҕуруот аһын арааһын үүннэрэр, ону ааһан сүөһү иитиитинэн дьарыктанар. Быйылгы үлэлэрин туһунан билсээри дириэктэр Ирина Петухованы кытта сибээстэһэ сырыттыбыт.

— Оҕуруот аһын олордобут, сүөһү иитэбит. “Кытыл” үөрэтэр биригээдэ иһинэн 2 га сиргэ сөптөөх голландскай (соҕурууттан сакаастаан) сиэмэ ылан, корейскай технологиянан (ханаабанан) арыый даҕаны атыннык хаппыыста олордобут. Быйыл 20 учаастакка тыыран, оҕолорго дуогабарынан түҥэттибит. Сайын устата оҕолор (төрөппүттэрин көмөлөһүннэриэхтэрин сөп) көрөллөр-истэллэр. Күһүн хамнас быһыытынан 30 бырыһыанын аахсаллар. Үүнүү дьылыттан тутулуктаах, сороҕор 38-40-ча туонна буолар. Киилэтин 25-30 солк. атыылыыбыт. Оскуола бүддьүөтү таһынан сүрүн үбэ итинтэн киирэр.

Ону таһынан, оскуола аттынааҕы учаастакка “Кэскил” лааҕыр үлэлиир. Манна кыра саастаах оҕолору хабабыт. Оҕуруот аһын барытын кэриэтэ олордобут итиэннэ улахан кээмэйинэн сүбүөкүлэ, моркуоп, биэрэс, помидор, кабачок, арбуз үүннэрэн атыылыыбыт.

Былырыыҥҥыттан клубника үүннэриитинэн дьарыктанан эрэбит. Туспа тэпилииссэ тутан былырыын 400 угу олордубуппут, быйыл эмиэ ити курдук. Сакаас ылан нэһилиэнньэҕэ атыылаан эрэбит, киилэтин 1000 солк. батарабыт. Былырыын 35 киилэ атыыга барбыта, — диэн кэпсиир.

Быйыл кыһын Суоттуга саҥа оскуола тутуллан үлэҕэ киирэн, тэлгэһэлэрэ кэҥээн, сквердэнэн, сибэккини хото үүннэрэр буолбуттар. Маны оскуола оҕолоро бэйэлэрэ көрөллөр-истэллэр эбит. Аны түөрт хаһаайыстыба кыттыһан “Кэскил” потребкооперация тэриммиттэр: оскуола уонна үс чааһынай ыал. Сыллата отут төбөнү кыстаталлар эбит.

“Күн бүгүн 11 ыанар ынаҕы уонна 11 ньирэйи оскуола Ала Соболоох сайылыгар иитэн турабыт. 20 субаҥ сүөһү мэччирэҥҥэ сылдьар.

От ыйын түмүгүнэн валовайынан 6627,8 киилэ үүтү  ыатыбыт. Ол иһигэр 3 туонна үүтү олохтоох собуокка туттардыбыт, атына ньирэй аһатыытыгар, үүтүнэн, сүөгэйинэн лааҕырдары хааччыйыыга барда.

Ааспыт 2021 сылга оскуолабыт остолобуойугар 567 киилэ эти туттарбыппыт. 7 туонна үүтү собуокка туттаран, уопсайа, үүттэн 420 тыһ. солк., эттэн 283 тыһ. солк. дохуот аахсыбыппыт.  Бү аҥардас оскуола иһинэн тэриллибит “Кэскил” СХПК дохуота, чааһынайдары аахсыбакка туран.

Үс оттуур ходуһалаахпыт, уопсай иэнэ 37 га.  Алаастарбыт курааннаан, сыл аайы эбии от атыылаһарга күһэллэбит. Быйылгы кыстыгы этэҥҥэ туораатыбыт. Кыалларынан уотурба, туус атыылаһан сүөһүлэрбитигэр сиэтэбит.

Сайылыкка оҕо олорор 6 дьиэтэ, сайыҥҥы 80-100 миэстэлээх бэсиэккэлэр, спортивнай аһаҕас сарай (навес) саҥалыы тыынынан саҥардыллан, ону таһынан 2 үлэһиттэр олорор дьиэлэрэ бааллар.

Материальнай-тиэхиньиическэй базабыт хаҥыырыгар болҕомтобутун уурабыт. Сайылыкпытыгар 250 лиитэрэ үүтү сойутар иһиттээхпит, ынах ыыр аппараттаахпыт, үүт түһэрэр сэппэрээтэрдээхпит, уу бырагар помпалаахпыт.  Тиэхиньикэ өттүнэн МТЗ трактор, от охсор, боковой мунньар, пресс-подборщик баар. Быйыл эбии трактор кууна атыыластыбыт.

2 га сиргэ хаппыыста ыһабыт, 1 га сиргэ хортуоппуй олордобут уонна пришкольнай учаастактаахпыт. Манна барытыгар оскуола оҕолорун лааҕыр быһыытынан сыһыаран үлэлэтэбит.

Быйыл 4 төбө иитиэх кус кыстаттыбыт. Онтон 60-ча сымыыты ылан инкубаторынан кус оҕолорун таһааран, нэһилиэнньэҕэ атыылаабыппыт. Салгыы өссө кэҥэтэр былааннаахпыт. Билигин 10 сымыыттыыр кууруссалаахпыт, — диэн оҥорон таһаарыы маастара Варвара Румянцева кэпсиир.

Ити курдук, Уус Алдан улууһун Суотту оскуолата өрөспүүбүлүкэҕэ бүддьүөтү таһынан дохуот киллэринэр, үөрэнээччилэрин олохтоох этинэн-үүтүнэн, оҕуруот аһынан хааччыйар биир бастыҥ агро-оскуола быһыытынан биллэр. Итиэннэ урукку курдук үлэ-сынньалаҥ лааҕырын (ЛТО) тута сылдьар.  Билиҥҥи курдук хааччах кэмигэр бэйэлэрин-бэйэлэрэ хааччынарга сорук туруорунан үлэлииллэр, атыттарга холобур буолаллар.

Суотту саҥа оскуолатын туһунан манна ааҕыҥ. Онтон Калмыкия курдук ыраах сиртэн кэлэн устуоруйа, обществозание учууталынан үлэлиир Роман Оконовы кытта сэһэргэһиини бу сигэнэн киирэн ааҕыҥ.

Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru