Александра Владимировна Копцева – Босхо юридическай көмө сулууспатын дириэктэрэ, чааһынай юрист. Дьиэ-уот, сир боппуруостарыгар идэтийэр. Ону тэҥэ, дьиэ кэргэн, нолуок, үлэ боппуруостарынан дьарыктанар, туһанааччылар бырааптарын көмүскүүр.
Үлэлээх-хамнастаах дьахтар декреккэ барарыгар үлэтиттэн 4 босуобуйаны ылар:
- Хат буолан баран, эрдэ (12-с нэдиэлэҕэ диэри) учуокка турдахха, биирдэ бэриллэр босуобуйа – 917 солкуобай.
- Хат буолууга, төрөөһүҥҥэ бэриллэр босуобуйа:
—үчүгэйдик төрөөтөҕүнэ – 140 күҥҥэ ааҕыллар (70 күн – төрүөн иннинэ, 70 күн – төрөөбүтүн кэннэ);
— ыараханнык төрөөтөҕүнэ – 156 күҥҥэ (70 күн төрүөн иннинэ, 86 – төрөөбүтүн кэннэ);
— игирэ оҕолонноххо – 194 күҥҥэ (84 күн төрүөн иннинэ, 110 күн төрөөбүтүн кэннэ);
— 3 ыйын туола илик оҕону иитэ ыллахха – 70 күн иитэ ылбыт күнтэн ааҕыллар;
— иккиттэн элбэх оҕону иитэ ыллахха – 110 күн.
Кээмэйэ – дьахтар 140 күннээх орто хамнаһын ылар. Ол хайдах ааҕылларый? Төрүөн иннинээҕи үлэлээбит 2 сыл дохуотуттан сиэттэрэн ааҕаллар. Холобур, 2019 сылга 2018, 2017 сыллаах дохуоту эбэн баран, 730 күҥҥэ түҥэтэллэр, оччоҕо биир күннээх орто хамнас кээмэйэ тахсан кэлэр. Ону 140-ҥа төгүллээтэххэ, суумата тахсан кэлэр.
Ол эрээри, хааччахтаах:
— биир оҕоҕо: кыччаабыта 51 918 солкуобайтан намтыа, улааппыта 301 095 солкуобайтан тахсыа суохтаах;
— игирэлэргэ — кыччаабыта 71 944 солкуобайтан намтыа, улааппыта 417 232 солкуобайтан тахсыа суохтаах;
— ыараханнык төрөөбүттэргэ — кыччаабыта 57 852 солкуобайтан намтыа, улааппыта 335 506 солкуобайтан тахсыа суохтаах.
- Хат буолууга уонна төрөөһүҥҥэ босуобуйа — 24 471,60 солкуобай.
- Оҕо төрөөтөҕүнэ, биирдэ бэриллэр босуобуйа – 24 471 солкуобай.
- Оҕо 1,5 сааһыгар диэри бэриллэр босуобуйаҕа дьахтар 2 кэнники сыллаах орто хамнаһын 40%-нын саҕа кээмэйин ылар.
2019 сылга босуобуйаны ааҕыы формулата: 2017, 2018 сыллаах орто хамнас х 30,4 х 40%. Саамай улааппыта ыйга 26 152,32 солкуобайтан тахсыа суохтаах.
Сайабылыанньаны 2019 сыл тохсунньу 1 күнүн кэнниттэн биэрбиттэргэ:
— бастакы оҕоҕо – 6 316 солкуобай.
— иккис уонна онтон кэлэр оҕоҕо – 9 175 солкуобай.
Бу босуобуйалары барыларын үлэҕэ оҥортороллор. 1-кы, 2-с босуобуйалары дьахтар эрэ ылар бырааптаах, оттон 3-с, 4-с босуобуйалары кэргэнэ, чугас аймахтара дьахтар оннугар оҕо көрөн олорор уоппускаҕа бардахтарына, ылыахтарын сөп.
Манна Ийэ хапытаалын, кэлин киирбит эбии төлөнөр босуобуйалары аахпакка туран, бу декреккэ барыыга эрэ сокуонунан ыйыллыбыт федеральнай босуобуйалар.
Бэлэмнээтэ Ангелина Васильева, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru