«Саха сирэ Уһук Илин регионнарга биир гектары биэриигэ чөмпүйүөннээн иһэр. Онон манна регионнар салайааччыларын аҕалан үлэни хайдах ыыталларын көрдөрүөххэ», — диэн бэлиэтээтэ Россия вице-премьерэ, Уһун Илин регионнарга РФ президенин боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев Дьокуускайга кэлэ сылдьан.
Саха сиригэр алтынньыттан саҕалаан биир гектары ылыыга, сэтинньи 16 күнүнээҕи туругунан, 5862 сайаапка киирдэ. Буоларын курдук, саамай элбэх сайаапка Хаҥалас улууһугар киирэн сытар.
Сайабылыанньаны федеральнай информационнай киин нөҥүө электроннайынан биэрэри таһынан, «Мин докумуоннарым» диэн тэрилтэҕэ (МФЦ) тиийэн биэриэххэ сөп. Исписэлиистэр судаарыстыбаннай өҥөнү оҥорор порталга регистрациялаан, сайабылыанньаны хайдах суруйары сүбэлээн биэрэллэр. МФЦ салайааччыта Таисия Батуева Юрий Трутневы, Егор Борисовы көрсөрүгэр бэлиэтээн эппитинэн, исписэлиистэр дьону үөрэтэллэрин таһынан олохтоох дьаһалта үлэһиттэрин эмиэ консультациялыыллар, онон хас биирдии нэһилиэк биир гектары ылыыга ох курдук оҥостон олорор. Юрий Петрович салайааччы кылгас дакылаатын истээт, боппуруостарынан көмөр.
— Биир гектары ыларга төһө бириэмэни барыылларый?
— Чаас аҥарынан сайабылыанньаны биэриэххэ сөп. Ол эрээри ити киһититтэн тутулуктаах, сороҕор киһи өр баҕайы сирин тала олоруон сөп, — диэн хоруйдуур Таисия Львовна.
— Ол киһи бырааба буоллаҕа.
— Оннук.
— Онтон сайабылыанньа биэрбит дьонтон сыыһаны-халтыны ыйыы киирдэ дуо? — Юрий Петрович салгыы туоһулаһар, — Билигин сокуоҥҥа уларытыылары киллэриэхтээхпит, нэһилиэнньэ эппитин барытын мунньан, — диэн эбэн этэр.
— Докумуону тиксэриигэ кыһалҕалар бааллар. Чуолаан докумуону кадастровай учуокка барытын сканируйдаан ыытыыга. Уонна бу олунньуттан сокуон үһүс түһүмэҕэ киирдэҕинэ, МФЦ бары филиалларыгар атын регионнарга сайабылыанньа биэриигэ кыһалҕа үөскүөн сөп. Холобур, мантан атын региоҥҥа киһи сайабылыанньа суруйарыгар хайаатар да ол регион боломуочуйалаах уорганыгар баран биэриэхтээх. Онон кэлэр сылтан МФЦ бары филиалларыгар маннык көҥүлү биэрэллэрэ буоллар, дьон да эрэйдэниэ суоҕа этэ, биһиги да элбэх кумааҕыны толоро барыа суоҕа этибит.
— Кырдьык, билигин кадастровай учуокка туруорууга кыһалҕалар бааллар, докумуону сканируйдаан ыытыы сокуонунан суруллубатаҕа. Ол иһин сири ылыы болдьоҕо уһаан биэрэр, — диэн эбэн этэр Баай-дуол, сир сыһыаннаһыыларын миниистирэ Евгения Григорьева.
— Сөп, итини көрүөхпүт. Өссө баар дуо? — Юрий Петрович көмөлөһөөччүлэрин диэки көрөн ылаат (бадаҕа бэлиэтэниҥ диэн соруйда), салгыы ыйыталаһар.
— Биһиэхэ кэлбит дьон үксүн ханна үчүгэй сир баарын ыйыталаһаллар. Ол биһиги боломуочуйабыт буолбатах эбээт, — диэн бэлиэтиир Таисия Львовна.
— Ордук киин сири ыйыталаһар буолуохтаахтар, — Юрий Трутнев мичээрдээн ылла, салгыы кэлбит делегация саалаҕа ааһан, МФЦ-га кэлэн сири ылыыга докумуон толоро олорор дьону ырыта көрөр.
— Сиргитин ханна ылаары олороҕут? — Юрий Трутнев компьютерга каартанан көрөн сирин быһа олорор уолтан кэлэн ыйыталаһар.
— Уус Алдан улууһугар Бороҕоҥҥо ылаары сайабылыанньа суруйа олоробун, — диэн кэпсиир эдэр киһи, эмискэ видеокамера, фотоаппарат болҕомтотун киинигэр баар буолбутуттан симиттэн ыла-ыла.
— Бу сиргэ тугунан дьарыктанар былааннааххытый? — Юрий Петрович компьютерга баар каартаны одуулуурун быыһыгар токкоолоһон ыйыталаһар.
— Бултуурга ылаары гынабын.
— Бултуурга биир гектар кыра буолбатах дуо?
— Суох, бастаан ылан көрүөм, онтон көстөн иһиэ, — диэн хоруйдуур.
Юрий Петрович сөптөөх хоруйу ыллым диэтэ быһылаах, МФЦ-ны кэрийэ көрөөт, олус элбэх киһи сылдьарын бэлиэтээтэ уонна:
«Уһук Илин регионнарга барыларыгар сылдьан биир гектары биэрии хайдах бара турарын көрдүм-иһиттим. Уонна барыларыттан Саха сирэ үлэни бэрткэ ыытан иһэр эбит диэн түмүккэ кэллим. Дьиҥэр, сокуон барылын ырытыы Саха сиригэр сүрдээх тыҥааһыннаахтык барбыта эбээт. Онон эһиил, Егор Афанасьевичтыын сүбэлэстибит, бастакы кыбартаалга губернатордары барыларын манна түмэн Саха сирин уопутун кэпсиэхпит, көрдөрүөхпүт», — диэн эттэ.
Аграфена КУЗЬМИНА.
15.11.16