Юрий Трутнев: Арктика сирин-уотун сайыннарыы – РФ Бырабыыталыстыбатын үлэтин тумус хайысхата  

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Арктиканы хайдах сайыннарыахтарай? Манна ааҕыҥ. 

РФ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы – РФ Бэрэсидьиэнин Уһук Илин ФУо боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев видео-кэмпириэнсийэ сибээһинэн Санкт Петербурга Арктика күнүн арыллыытыгар кытынна.

Арктика күнүн чэрчитинэн Хотугу муора суолунан суудуна тирэхтээх сырыытын сайыннарыыга, норуоттар икки ардыларынааҕы транзикка, Арктикаҕа инвестицияларга анал сессиялар тэрилиннилэр. Хаһаайыстыбаннай үлэни ыытыы кэскиллэрин уонна Арктика эрэгийиэнин социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын дьүүллэһиэхтэрэ. Кыттааччыларга уонна ыалдьыттарга эҕэрдэтин РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин тириэртэ. Чуолаан, туһаайыыга этиллибитинэн,” биһиги дойдубутугар хотугу сирдэри-уоттары сайынарыы кыһалҕаларыгар үгэс курдук ураты болҕомто ууруллар. Арассыыйа Федерацията эрэгийиэҥҥэ таһынааҕы дойдулары кытта хардарыта үлэлээһини тиһиктээхтик бөҕөргөтөр, ол иһигэр Арктика сэбиэтин көрүҥүнэн. Билигин Сэбиэккэ Арассыыйа бэрэссэдээтэллиир кэмигэр, биһиги бу дьоһун суолталаах үгүс өрүттээх структура көдьүүһүн үрдэтиэхпит, маны кэскиллээх, хардарыта барыстаах бырайыактар чэрчилэринэн ыытыахпыт”.

Юрий Трутнев РФ Бырабыыталыстыбата судаарыстыба баһылыгын сорудаҕынан Арктика сирин-уотун сайыннарыыга үлэни ыытарын бэлиэтээтэ. Арктикатааҕы сокуон баазатын тупсарыыга күүстээх үлэ барар. 2020-2021 сылларга Арктикаҕа РФ Судаарыстыбаннай бэлиитикэтин төрүтэ, РФ Арктика түөлбэтин сайыннарыы стратегията уонна 2035 сылга диэри национальнай куттал суох буолуутун хааччыйыы бигэргэммиттэрэ. Маны сэргэ балары олоххо киллэрии биир кэлим былаана бигэргэммитэ, “РФ Арктика түөлбэтин социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыта” судаарыстыбаннай бырагыраама уонна “Арассыыйа Федерациятын Арктикатааҕы түөлбэтигэр урбаанньыттар үлэлэригэр судаарыстыба өйөбүлэ” ылыныллыбыттара.

Эрэгийиэн инвестицияны тардар кыаҕын үрдэтиигэ Арктикатааҕы преференциальнай ньымалары саҥардыы салгыы барар. 2020 сылга Арассыыйа Арктиката бүтүннүү экэниэмикэ ураты зонатынан буолбута. Билигин Арктика эрэгийиэнин ураты чэпчэтиилэри көрөр  (преференциальнай) түөлбэлэригэр уопсайа 300 млрд солкуобайтан тахса инвестицияҕа сайаапка биэрбит 128 резидент регистрацияланна”, — диэтэ вице-премьер.

Кини РФ Бэрэсидьиэнэ Хотугу муора суолун баһылааһыны кытта сибээстээх соруктары туруорбутун бэлиэтээтэ, ол эбэтэр 2024 сылга таһаҕаһы тиэйиини сылга 80 мөл туоннаҕа тиэрдэргэ. “Маныаха үгүһү оҥоруохтаахпыт. Ол курдук, ледокол флотун саҥардыахпыт, пуорт  инфраструктуратын, сибээс, муус уонна гидрометеорологическай туругу сабаҕалааһыны сайыннарыахпыт, быыһааһын тиһигин уонна суудуналары хааччыйыы боппуруостарынан дьарыктаныахпыт”, — диэтэ Юрий Трутнев.

Былырыын 22220 сериялаах, 3 миэтэрэҕэ диэри халыҥнаах мууһунан сылдьар кыахтаах “Арктика” ледокол дьуһуурустубаҕа тахсыбыта. Бу сериялаах өссө түөрт ледокол тутуллар. “Звезда” судоверфэҕэ 120 МВт кыамталаах “Лидер” ледокол уурулунна, бу биэс миэтэрэҕэ диэри халыҥнаах мууһу алдьатар. Хотугу Муустаах акыйаан акваториятын чинчийиигэ үс гидрографическай суудуна саҥардыллыаҕа, өссө биэс гидрографическай суудуна тутуллар. Муоранан устууга куттал суох буолуутун хааччыйыыга эбии саахалтан быыһыыр флот тутуллар, Арассыыйа ЫБМ быыһыыр чааһа тэриллэр, авиатиэхиньикэ атыылаһыллар.

Мурманскайдааҕы тырааныспар тиһигэ сайдар, Сабеттаҕа Утрениий терминал тэриллэр. Быйыл “Восток Ойл” бырайыакка “Бухта Север” ньиэби кутар терминалы тутуу саҕаланна. Тимир суоллары саҥардыы үлэтэ эмиэ ыытыллар. Хотугу эргимтэтээҕи ходу уонна Хотугу эргимтэтээҕи ход-2 тутуохтара.

“Росатом” Хотугу муора суолугар 2018 сылтан инфраструктура оператора буоларынан бу суолу норуоттар икки ардыларынааҕы ирдэбилгэ сөп түбэһэр курдук табыгастаах уонна көдьүүстээх туһаайыынан оҥорор соруктаах. Манна судаарыстыба уонна биисинэс күүстэрин-кыахтарын кэлимсэтик уураллара наада дии саныыбын”, — — диэн бэлиэтээтэ “Росатом” госкорпорация генеральнай дириэктэрэ Алексей Лихачев.

РФ Арктикатааҕы муоратааҕы бассейныгар муоранан устууга куттал суох буолуутун хааччыйыыга уонна көрдүүр-быыһыыр үлэни тэрийии боппуруоһа көрүллүбүтэ. Суудуналар куттала суох уонна көдьүүстээхтик сылдьалларын уонна Арктика бассейныгар хаһаайыстыбаннай үлэни ыытар туһугар гидрографическай чинчийиилэр ыытыллаллар. РФ Тырааныспарка миниистирин солбуйааччы Александр Пошивай этэринэн, сыл бүтүөр диэри Хотугу муора суолун акваториятыгар уу түгэҕин рельебин устууну 85 тыһ килэмиэтиргэ ыытыыны толоруу торумнанар. Кини маны сэргэ элбэх өҥөнү оҥорор, саахалтан быыһыыр 14 суудунаны уонна быыһыыр флот күүһүрдүллүбүт “муус” кылаастаах буксирдарын тутар туһунан иһитиннэрдэ. Суудуналар Хотугу муора суолун саамай сырыылаах трассаларыгар туруохтара.

РФ Арктикатааҕы түөлбэтигэр Арассыыйа ЫБМ күүстэрин уонна кыахтарын сайыннарыыны дьүүллэстилэр. Арассыыйа ЫБМ эрэгийиэн сүрүн туочукаларыгар (Сабеттаҕа, Диксоҥҥа, Тиксиигэ уонна Певеккэ) идэтийбит комплекстары тэрийэр баҕалаах. Балар ыксаллаах балаһыанньаҕа сирдээҕи-уоттааҕы уорганнар  салааларын, быыһыыр-көрдүүр салааларын уонна авиациянан быыһыыр звеноларын салайыахтара.

Росгидромет чинчийэр тиһигэ уонна “Хоту” тиһик саҥардыллаллар, балар Арктикаҕа килиимэти уонна экология балаһыанньатын кэтиэхтэрэ. 2024 сылга Хотугу муора суолун былаһын тухары сылы эргиччи навигацияҕа көһүү торумнанар. “Хоту” тиһик кэлэр өттүгэр Хотугу муустаах муора устатын тухары сылы эргиччи Мурманскайтан Владивостокка диэри суудуналары ыытыаҕа. Маны сэргэ Арктикаҕа муус иэнин килиимэт өттүнэн сыаналааһын-чинчийии туһунан иһитиннэриини иһиттилэр.

Кэккэ сөбүлэһиилэргэ илии баттастылар, ол иһигэр Хотугу муора суолун акваториятыгар суудуналар ледоколлаах быыстала суох уонна тулалыыр эйгэҕэ куттала суох сырыыларын тэрийии туһунан.

“Үгүс үлэ күүтүллэр. Билигин кэпсэппит үгүс боппуруостарбыт Бырабыыталыстыбаҕа куруук дьүүллэһиллэр. Бу үлэни бииргэ салгыахпыт. Бары уопсай күүһүнэн дойдуга дьоһун суоталаах уустук суоллаах-иистээх эрэгийиэни салгыы баһылыахпыт. Арассыыйа Бэрэсидьиэнин Владимир Владимирович Путин сорудахтарын толоруохпут. Арктика сирин-уотун сайыннарыы – Арассыыйа Федерациятын Бырабыыталыстыбатын үлэтин тумус хайысхата”, — диэн түмүктээтэ Юрий Трутнев.

Сахаговтан

Бэлэмнээтэ Женни Стрюкова

Хаартыска: тустаах саайтан.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0