Саха эстрадатын төрүттээччи, норуот тапталлаах ырыаһыта, РСФСР уонна Саха АССР үтүөлээх артыыһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа, М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет Арассыыйа хотугулуу-илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үнүстүтүүтүн бэрэпиэссэрэ Юрий Егорович ПЛАТОНОВ элбэх талааннаах ыччаты, үөрэнээччини иитэн-такайан, эстрада үрдүк искусствотыгар сиэтэн киллэрбитэ, олох киэҥ аартыгар алҕаабыта.
Кини элбэх монографиялар, учуобунньуктар, бырагыраамалар, саха эстрадатын үбүлүөйдээх кинигэлэрин, проспектарын, альбомнарын ааптардара буолар. Юрий Егорович айымньылаах үлэтэ, олоҕо уһуйуллааччыларыгар салҕанар.
Дьиҥнээх норуот артыыһа, норуот киһитэ
Кини 1970 сыллаахха күһүн диэки, талааннаах оҕолору кытта Москваҕа эстрада үөрэҕэр ыытаары, миигин бэйэтэ булан ылбыта. Мин оччолорго араас бэстибээллэргэ жонглердуур ньүөмэрбинэн кыттан, биллэн-көстөн эрэр этим. Цирковой училищеҕа үөрэххэ ылалларыгар хойутаан хаалбытым. Ол иhин, «Якутская эстрада-72» бөлөҕүн артыыhа буолбутум. Юрий Егорович бэйэтэ сүүрэн-көтөн, туруорсан, В.А.Босиковтыын ити бастакы идэтийбит кэлэктииби тэрийбиттэрэ.
1971 сыллаахха, үөрэнэ сырыттахпына, Юрий Егорович миигин уонна Владимир Заболоцкайы, Татьяна Канаеваны Магадаҥҥа гостуруолга илдьибитэ. Онно сылдьан сарсыарда аайы таhырдьа, көҥүс аттыгар, пантомиманан дьарыктанар этэбит. Ол дьарыктана сылдьан, биирдэ Юрий Егорович миэхэ этэн турардаах: «Сережа, эн Саха сиригэр циркэни тэрийиэҥ. Көрөөр эрэ, эппэтэҕэ диэйэххиний, уонна мин балтыбын Маришаны кэргэн ылыаҥ…».
Куруутун гостуруолга бииргэ сылдьан, кини наар сүбэлиир-амалыыр этэ. Марфа бииргэ төрөөбүт убайа буолан, кэлин миигин наар баар-суох мааны күтүөтүм диэн ааттыыра. 1982 сыллаахха Москваҕа Бүтүн Арассыыйатааҕы эстраднай искусство мастарыскыайыгар чабычахтаах ньүөмэри саҥа бэлэмнии сырыттахпына, Юрий Егорович миэхэ биир уустук албаска (ньымаҕа, түрүүккэ) ассистеннаабыта. Онно, Юрий бэйэтин ыллыыр дьарыктарын кэнниттэн кэлэн, остуол страховкалыыр лонжатын тутан көмөлөһөрө. Гостуруолга сылдьан, пантомимам ньүөмэрдэрин оҥорорбор, режиссер быhыытынан элбэх сүбэни биэрбитэ. Оттон мин киниэхэ элбэхтик байааҥҥа доҕуһуоллаабытым. Юрий Егорович миэхэ мэлдьи аҕалыы-убайдыы истиҥник сыhыаннаhара. Кини ол үөрэххэ Москваҕа ыыппатаҕа эбитэ буоллар, дьылҕам хайдах буолуо эбитэ буолла…
Мин күндү киһиэхэ, Юрий Егоровичка, муҥура суох махтанабын, сүгүрүйэбин! Киниттэн элбэххэ үөрэммитим, уопутурбутум.
Былырыын Василий Афанасьевич Босиков пааматынньыга турарыгар, Юрий Егорович олус кыһаллыбыта, сүүрбүтэ-көппүтэ, барыбытын түмпүтэ.
Юрий Егорович Платонов — дьиҥнээх норуот артыыhа, норуот киhитэ. Кини, Саха сирин мусукаалынай култуурата, саха идэтийбит эстрадата сайдарыгар, бэйэтин олоҕун бүтүннүүтүн бу күн сиригэр анаан ааста…
Саха судаарыстыбаннай Эстрада тыйаатырыгар кини аата иҥэриллэрэ буоллар, кини айымньылаах үлэтигэр саамай сөптөөх сыанабыл, кэриэстэбил буолуох этэ.
Сергей РАСТОРГУЕВ,
Арассыыйа уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин
үтүөлээх артыыһа, Саха циркэтин дириэктэрэ,
уус-уран салайааччыта.
Эстрада тыйаатырыгар — кини аатын
Юрий Егорович Платонов мин ырыаһыт буолар дьылҕабар улахан оруолу ылбыт, искусствоҕа уһуйбут, элбэххэ үөрэппит учууталым буолар.
Мин кинини аан бастаан 1967 сыллаахха Кэптэнигэ гостуруолга кэлбитигэр көрөн турабын. Хатыламмат хойуу баритон куолаһа, туттан-хаптан ыллыыр маньыарата, оччолорго миэхэ, оскуола оҕотугар, умнуллубат өйдөбүлү хаалларбыта.
Юрий Егорович — Саха сиригэр эстрада бастакы профессиональнай артыыһа. 1967 сыллаахха Москваҕа ВТМЭИ бүтэрэн кэлэн баран, бу мастарыскыайга эстрада араас жаанырыгар саха оҕолорун үөрэттэриэххэ наада диэн элбэхтик үлэлэспитэ. Ол түмүгэр, биһиги 15 буолан үөрэнэн, 1972 сыллаахха бүтэрэн кэлэн, “Эстрада-72” бөлөх буолан, үлэбитин саҕалаабыппыт. Юрий Егорович салалтатынан өрөспүүбүлүкэ улуустарынан, РФ элбэх уобаластарынан гостуруолларга сылдьарбыт. Үлэни сөпкө тэрийэр, дьону кытта кэпсэтэригэр ылыннарыылаах тыллаах-өстөөх буолара, дьон ытыктабылын ылыан ылара.
Кини миигин, опера ырыаһыта буолуоҥ этэ диэн, 80-с сыллар саҕана, Москватааҕы консерваторияҕа киллэриэн баҕарбыта. Ону мин эстрадаҕа ыллыам диэн сөбүлэспэтэҕим. Бу соторутааҕыта, ыалдьа сыттаҕына, опера тыйаатырыгар “Cильва” диэн саҥа опереттаҕа оруол, партия биэрдилэр диэбиппэр үөрбүтэ. Үтүөрэн тахсан, тиийэн истиэм, диэбитэ.
Юрий Егорович Саха эстрадатын саҕалаабыт, төрүттээбит, тэрийбит киһинэн буолар. Бу жааныр сайдарыгар элбэх күүһүн-уоҕун, сыратын биэрэн бэриниилээхтик үлэлээбитэ. Ол курдук, кэлин Эстрада тыйаатырын иһинэн РТМЭИ тэрийэн үлэлэтэн, онтон ХИФУ-ну кытта бииргэ үлэлэһэн, университет бэрэпиэссэрэ буолан, элбэх ырыаһыты иитэн таһаарда. Ол иһигэр норуодунай, үтүөлээх артыыстар бааллар. Барыбытыгар сүбэлии-амалыы сыдьара, аҕа табаарыс, учуутал этэ. Эстрада тыйаатырыгар Арассыыйа үтүөлээх, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһын Юрий Егорович Платонов аатын иҥэрэллэрэ буоллар, саамай сөптөөх быһаарыы буолуох этэ.
Владимир ЗАБОЛОЦКАЙ,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.
УЧУУТАЛБАР махтанабын!
Юрий Егорович профессиональнай таһымҥа тахсарбар улаханнык күүс-көмө буолбут, истиҥник өйөөбүт ытыктыыр уһуйааччым буолар.
Кини мин туспар олус кыһаллар этэ. Эстрада тыйаатырыгар үлэҕэ киирэрбэр тирэх буолбута.
Онон кэлэктииппэр, тыйаатырбар, айар суолбун тобулан, баччаҕа кэллим.
Учууталбар, Уһуйааччыбар махталым муҥура суох. Мин кинини хаһан даҕаны умнуом суоҕа.
Валентина Романова-ЧЫСКЫЫРАЙ,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
Сүрэхпэр өрүү тыыннааххын!
Киһиэхэ таҥара талааны биэрбит буоллаҕына, кини туохха барытыгар дэгиттэр буолар. Оннук киһи – Эн, күндү Юрий Егорович!
Эн барытыгар бастыҥҥын – киһи да быһыытынан, Бүтүн Арассыыйа таһымнаах эстрада ырыаһытын да быһыытынан. Эйигин оччотооҕу Сэбиэскэй Сойуус бары муннуктарыгар билэллэрэ уонна таптыыллара. Эн – сахаҥ норуота киэн туттар, тапталлаах уолаҕын!
1996 сыллаахха мин Эн салайар мастарыскыайгар, онтон СГУ саха филиологиятын уонна култууратын факультетыгар Эйиэхэ, бэрэпиэссэргэ, үөрэммит дьоллоохпун. Күндү Учууталым, Эйигиттэн мин элбэххэ үөрэммитим. ⠀
2008 сыллаахха Москваҕа, 40 сыл анараа өттүгэр Эн үөрэммит Эстрада искусствотын Бүтүн Арассыыйатааҕы айар мастарыскыайгар тиийбитим. Эйигин онно Артыыс диэн улахан буукубаттан олус истиҥник ахталларын киэн тутта истибитим.
Туох да кистэл суох – Эн саха эстрадатын аҕалаатар аҕата буолаҕын! ⠀
Төһөлөөх да бириэмэ-кэм аастын – Эн мин сүрэхпэр, өйбөр-санаабар, айар үлэбэр мэлдьи тыыннаах буолуоҥ!!!
САХААЙА,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
Юрий Егорович ОСКУОЛАТА баар!
Эстрада, циркэ искусствотын өрөспүүбүлүкэтээҕи айар мастарыскыайыгар, чуолаан, Юрий Егорович аан бастаан мин толоруубар кылыһаҕы бэлиэтээбитэ.
Ол национальнай колорит, кэлин ахтыбытынан, Григорий Дунаев «Алаас кыыhа» ырыатыгар ордук көстүбүтэ. Юрий Егорович айымньылаах үлэтэ, тиийимтиэ эрээри, уустук ньымата ырыаһыт куолаһа сөпкө сайдарыгар олус көмөлөөх буолбута.
Биһиги элбэхтик эрэпэтииссийэлиир этибит – вокалынан эрэ буолбакка, сценическэй маастарыстыбанан, сценаҕа хамнаныынан, пантомиманан, пластиканан, норуодунай үҥкүүнэн, станокка үлэнэн, мусукаалынай грамотанан – барытынан дьарыктанарбыт. Уонна, саамай сүрүнэ – элбэхтик тыйаатырдарга, премьераларга сылдьарбыт. Сахабыт сирин устун үгүстүк гостуруоллуурбут. Бу барыта эстрада артыыһын чэпчэкитэ суох үлэтин үчүгэйдик билэрбитигэр, уопутурарбытыгар олус көмөлөөҕө. Маныаха барытыгар Учууталбыт Юрий Егорович ыллыктаах сүбэтин-аматын сыаната биллибэт.
Мин олоҕум суолугар кини курдук талааннаах, айылҕаттан айдарыылаах, дьиҥнээх профессионал киһилиин алтыспыппар дьылҕабар махтанабын. Төһөлөөх элбэх эдэр талааннары таһаарда – ааҕан сиппэккин!
Юрий Егорович Платонов – практик-педагог. Кини өрөспүүбүлүкэ эстраднай искусствота сайдыытыгар киллэрбит кылаата тугунан да кэмнэммэт. Биһиги кини үөрэҕин салҕааччы буолуохтаахпыт. Кини сүдү уопута саха эстрадата салгыы сайдыытыгар олус суолталаах. Бу уопуту тарҕатыыга, сайыннарыыга Култуура министиэристибэтин өйөбүлэ олус наада.
Учууталбыт өр сылларга сыралаһан тутан, тэрийэн таһаарбыт саха Эстрадатын хараабыла уһун сылларга баар буолуоҕа, үлэлиэҕэ диэн эрэниэҕи баҕарыллар. Оттон кини ОСКУОЛАТА мэлдьи тыыннаах, биһигини кытта мэлдьи баар!
Варвара АМАНАТОВА,
Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.