Ыт туһунан

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Биһиги көлүөнэ «Ыт — киһи доҕоро» диэн өс хоһооно кырдьыктааҕар дьиҥ чахчы итэҕэйэн, эрэнэн улааппыппыт. Төрөппүттэрбит да ыты бэрээдэктээхтик иитэллэрэ.

Булка- алка илдьэ сылдьаллара, харабыл, доҕор оҥостоллоро. Биһиги дьиэ кэргэҥҥэ ыт хайаан да баайыллан турар буолара. Сайылыкка кууруссалары тутуо диэн ыппытын куруук баайарбыт. Саас биэлэр төрүүр кэмнэригэр кулунчугу тардан алдьархай буолуо диэн эрдэттэн биллэрии бөҕө ыйыыллара. Биир эмэ ыт киһини ытырдаҕына, тута «уурааҕа» тахсара, ол аата оннук бэрээдэгэ суох ыт өлөрүллэрэ. Хаһаайын бэйэтэ туох да өһүргэһэ суох дьууктаан кэбиһэрэ.
Билигин сайдыылаах 21 — с үйэҕэ олоробут дэһэбит да, саатар,  ыттарбытын сатаан дьаһайбат буоллубут. Күнтэн күн киһи куйахата күүрүөх араас түбэлтэ тахса турар! Ыттарбыт күрүлүүр күнүс киһини тутан сииллэр, оҕоҕо, улахан да киһиэхэ саба түһэллэр. Сураҕа, Дьокуускай уулуссаларынан, чугастааҕы күөллэр хомустарын быыһынан кыыллыйбыт ыттар мэнээктииллэр, дьон — сэргэ,  оҕо — уруу таһырдьа тахсыан да куттанар буолла. Оннооҕор бу күннэригэр сылдьар, кыанар эр дьон ытыртаран улахан эчэйиини ылаллар. Биһиги курдук сааһырбыт дьон, оҕолор хайдах буолабыт?!

Ковидтан куттанан дьиэҕэ бүкпүт дьон, аны, ыттан куттанан өссө күүскэ бүгэбит дуо?! Куһаҕан үчүгэйдээх диэбиккэ дылы, хата, билигин оҕолорбут,  сиэннэрбит дьиэҕэ олорон үөрэнэллэрэ ордук курдук буолла! Төрөппүт кэм эрэх-турах сылдьар:»Оҕом дьиэтигэр баар, туох да куттал суоһаабат!» — диэн. Хамсык кэмигэр ыраас салгыҥҥа сылдьыахтаахпыт, хааман-сиимэн чэбдигириэхтээхпит. Хаалыктаах хаамыыбыт эрэ, туохпут эрэ — барыта хаалла!
Турцияҕа, сымыйа буолбатах буоллаҕына, оҕону ыт ытырбытын кэнниттэн тута улахан миэрэни ылбыттар дииллэр : бэйдиэ босхо сылдьар ыттары барытын тутан ылан өлөрөргө!
Оттон биһиэхэ, саамай гуманнай уопсастыбаҕа, хайдаҕый? Бэйдиэ сылдьар ыттары тутабыт, өссө харчы бөҕөтүн ороскуоттаан, иитэн турабыт. Бу туохха наадалааҕый?! Мин өйбөр маны адьас батарбаппын! Ыттары көмүскэһэр Бурматов тоҕо дьаныһан туран көмүскэһэрин аһаҕастык суруйар дьон бааллар: ыт аһылыгын оҥорон таһааран атыылыыр улахан бизнеһигэр охсуулаах үһү! Ол иһин дьэ тиис-тиискэ, хаан-хааҥҥа көмүскэһэр! Бүттүүн Арассыыйа дьоно: ийэлэр, аҕалар, салайар чөмчөкөлөр, өркөн өйдөөхпүт дэнэр учуонайдар, дьокутааттар о. д. а. — бу биир Бурматовы өрө тутан, быар куустан олоробут дуо?! Хаһан эрэ нуучча өйүн хаата, революция прометейа улуу Чернышевскай бэйэтин үйэтин сүрүн ыйытыгын дойдуга норуокка туруоран, улахан хамсааһыны таһаарбыта. Ол ыйытык — ТУГУ ОҤОРУОХХА! Дьоннор, толкуйдуоҕуҥ, тугу эрэ оҥоруоҕуҥ!

Елена Прокопьева, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн

Хаартыска tobolsk.info ылылынна

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0