Бүлүү улууһун Тылгыны нэһилиэгэр 80 саастаах Мария Васильева-Ырыа Маарыйа биир олус өйдүү-саныы сылдьар тэтэрээттээх.
Бу тэтэрээт — ырыанньык. Ырыа куттаах ийэ, эбэ хараҕын харатын курдук харайан сылдьыбыта 64 сыл буолла. Аны 36 сылынан ырыанньык 100 сааһын туолуоҕа.
Бу туһунан уопсастыбаннай кэрэспэдьиэммит Христина Васильева сиһилии кэпсиир:
— Ааспыт үйэҕэ маннык ырыанньыктар хас биирдии киһиэхэ бааллара.
Сэрии сылларын оҕото Мария Васильева-Ырыа Маарыйа оҕо сааһа Тылгыныга Чараҥнаахха ааспыта. Маарыйа 1957 сыллаахха буолбут 1-кы уус-уран бэстибээл кыттыылааҕа. Үгүлээт оскуолатыгар үөрэнэ сылдьар кыысчааны «кэлэн кытын» диэн көрдөспүттэр. Ырыа Маарыйа бэйэтэ кэпсииринэн, ол бэстибээлгэ киниэхэ бириэмийэтин крепдешин былааччыйа таҥаһа бэлэхтээбиттэр. Бэстибээли Дьокуускай куораттан култуура үлэһиттэрэ уонна артыыстар сыаналаабыттар. Ити 1957 сыллаахха буолбут бэстибээлгэ Үгүлээт нэһилиэгэр аатырбыт ырыаһыт Лев Попов сыһыарыллан, кинилэри сыанаҕа туттарга-хаптарга үөрэппит, сыыһаларын-халтыларын ыйан сүбэлээбит.
Ити кэнниттэн Ырыа Маарыйа элбэх бэстибээлгэ кыттыбыта, дьонун-сэргэтин ыллаан үөрдүбүтэ.
Хаартыскаларга Ырыа Маарыйа 1958 сыллаахха саҕалаабыт ырыанньыга.
Кини үйэтин тухары ырыаны олоҕун аргыһа оҥостон кэлбит.
Ырыанньыкка сүрүннээн ааспыт үйэ аатырбыт, дьон уоһуттан түспэт ырыалар киирбиттэр.
Ол курдук, норуот ырыалара, гражданскай сэрии, хомсомуол, холкуос, Ийэ дойду, А5а дойду сэриитин туһунан ырыалар.
Уопсайынан, бу ырыанньык — Сэбиэскэй Сойуус устуоруйата. Манна бааллар таптал, Подмосковье киэһэлэрин, Дьоруой Федор Попов, биригэдьиир Марыына, Белоруссия бартыһааннарын туһунан уонна да атын араас ырыалар.
Ырыа Маарыйа ырыанньыгын кыра кыыһыгар Эльвираҕа ууран сытыарар.
Ити курдук, Чараҥнаах кыыһа Ырыа Маарыйа «ырыанньыкпын кэнэҕэс ыччаттарым — сиэннэрим, хос сиэннэрим көрө сылдьан, эбэлэрэ барахсаны саныахтара, сүрэхтэрэ дьикти сылаас иэйиинэн туолуоҕа» диэн үөрэ-көтө санаатын үллэстэр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат.