Илиҥҥи экономическай пуорум чэрчитинэн бүгүн Владивостокка хоту, Арктика дойдуларын сайыннарыы туһунан кэпсэтии буолан ааста. “Хотугу форум” норуоттар икки ардыларынааҕы тэриллии салайааччыта Владимир Васильев бэлиэтииринэн, бу кэпсэтии хоту дойдуга инвестицияны киллэриигэ, хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар тылларын-өстөрүн, култуураларын, үгэстэрин сайыннарыыга төһүү буолла.
— Бүгүҥҥү кэпсэтиибит форум социальнай хайысхатын чэрчитинэн ыытылынна. Хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттарга көмөлөһүү туһунан кэпсэттибит. Чуолаан тас дойдулартан туох көмө кэлиэҕин, биһиги ханнык, туох хайысхаҕа тэҥҥэ үлэлэһиэхпитин сөбүн кэпсэттибит, бу хайысхаларга болҕомтобутун уурдубут. Бэлиэтээн эттэхпинэ, “Хотугу форуммут” Арктика эргимтэтигэр, норуоттар икки ардыларынааҕы тэриллиилэр ортолоругар, Арассыыйаҕа соҕотох тэриллии буолар. Онон биһиги атыттардааҕар ордук балаһыанньаҕа сылдьар курдукпут.
Кэпсэтиигэ ханнык боппуруостары көрдүбүтүй диир буоллахха, тас дойдулары кытары үлэлэһиибитин хаҥатыахпытын баҕарабыт. Бастатан туран, манна Исландияҕа тэрийэн эрэр пуондабыт туһунан этиэм этэ . Бу пуондабытыгар үп-харчы киирдэҕинэ, биһиги араас социальнай бырайыактары өйүөхпүт. Ону ааһан граннары да тэрийиэхпитин сөп. Кэлэр сылларга итини барытын тэрийиэхпит диэн эрэнэбит. Иккиһинэн, балаҕан ыйын бүтүүтэ Дьокуускайга улахан форум ыытаары сылдьабыт. Онно оробуочай бөлөхтөрбүтүн мунньан сүбэ мунньах ыытыахпыт. Бырайыактарбытын саҥардан, чопчулаан биэриэхпит. Үсүһүнэн, бу кэпсэтиигэ атын эрэгийиэннэр уопуттарын, үлэлэрин-хамнастарын туһунан иһиттибит. Холобур, Чукотка уонтан тахса сыл социальнай эйгэни сайыннарыыга үлэлэһэр, манна кинилэр баай уопуттаахтар. Сахалиннааҕы энергетика хампаанньата эмиэ үгүс бырайыактаах. Итинник улахан хампаанньалары кытары үлэлэһэргэ биһиги туспа үлэни ыытан эрэбит. Тулалыыр эйгэни харыстааһын, үөрэхтээһин, о.д.а. эйгэҕэ туох бырайыактары киллэриэхпитин сөбүн толкуйдаан, ырытан көрүөхпүт. Итинник үлэбит хайысхатын кэҥэтэн бардахпытына, үп-харчы киирээһинэ да элбиэ этэ.
Илиҥҥи эконономическай пуорумҥа Азия дойдулара кэлэллэр. Бу пуорум сүрүн уратыта итиннэ сытар. Манна аҥаардас бырамыысыланнас, экэниэмикэ эрэ боппуруостара буолбакка, үөрэхтээһин, култуура, о.д.а. эйгэлэргэ бииргэ үлэлэһии барар. Уонна тэрээһин хотугу, Арктика эрэгийиэннэрин Азия дойдуларын кытары сибээстээн биэрэргэ улахан көмөлөөх былаһаакка буолар, — диэн этэр Владимир Николаевич.
Аграфена КУЗЬМИНА