Үлэһит кыыс — Виталина Попова

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

Таатта улууһа (баһылык Михаил Соров) тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарар көрдөрүүтүн сыллата эрэллээхтик элбэтэн иһэр буолан, өрөспүүбүлүкэҕэ инники күөҥҥэ сылдьар.

Тыа хаһаайыстыбатын управлениетын салайааччыта Михаил Хаптагаев иһитиннэрбитинэн, улууска бас билии көрүҥүттэн тутулуга суох 14 тыһ. 410 сылгы, 15 тыһ. ынах сүөһү, ол иһигэр 5 тыһ. 646 ыанар ынах итиэннэ 814 сибиинньэ баар. Нэһилиэнньэ дохуотун үрдэтэр уонна эти-үүтү дэлэтэр сыалтан, улуус салалтата үлэлиэн-хамсыан баҕарар дьон тустаах бырагыраамаларга көхтөөхтүк кытталларын көҕүлүүр. Ол түмүгэр, ааспыт үс сыл устата бааһынай хаһаайыстыбаларга анаммыт федеральнай бырагырааманан 32 киһи 71 мөл. 300 тыһ. солк. суумалаах граҥҥа тиксибит. Бу иһигэр 25 киһи «Үлэлэрин саҥа саҕалыыр бааһынайдары өйөөһүн» бырагыраама, сэттэ киһи «Бааһынай хаһаайыстыба базатыгар сүөһү иитэр дьиэ кэргэн пиэрмэлэрин сайыннарыы» бырагыраама гранын ылбыттар.

Саҥа саҕалыыр бааһынайдартан саамай эдэрдэрэ Уус Амма нэһилиэгин олохтооҕо Виталина Попова буолар. Кини тыа сирин ыалын оҕотун быһыытынан, кыра сааһыттан үлэлии-хамсыы, ынаҕы ыы, оту оттуу үөрэммит. Ийэтэ Галина Митрофановна, аҕата Виталий Николаевич Поповтар эдэр саастарыгар сопхуоска үлэлээбиттэр, кэлин бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэн, сүөһү иитиитигэр, бурдугу уонна хортуоппуйу үүннэриигэ идэтийбиттэр.

Виталина Г.Д.Бэстиинэп-Бэс Дьарааһын аатынан Чымынаайы орто оскуолатын 2012 с. ситиһиилээхтик бүтэрэн, Дьокуускайдааҕы кооперативнай техникумҥа үөрэммит, технолог идэтин ылбыт. Итиэннэ дьонум сааһыран эрэллэр, кинилэргэ көмө-тирэх буолуохха наада диэн дойдутугар кэлбит. Инньэ гынан 2014 сыл күһүнүгэр баара-суоҕа 19 саастаах кыысчаан бэйэтин аатынан бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэн, дьонун үлэтин салҕыырга, кинилэри солбуйарга быһаарыммыт. СГТХА иһинэн үлэлиир АПК үлэһиттэрин идэлэрин үөрэтэр институт бааһынайдарга аналлаах кууруһугар үөрэммит. Бизнес-былаан оҥостон үлэлэрин саҥа саҕалыыр бааһынайдар бырагыраамаларын куонкуруһугар киирсибит.


— Граҥҥа тиксибиппэр олус үөрбүтүм, долгуйбутум, — диэн кэпсиир Виталина. — Граным 1,5 мөлүйүөн этэ, онон “Вэйтуо” тыраахтары, онно холбонор, бүтэй баҕанатын үүтүн хаһар бууру атыыласпытым, чааһынай ыаллартан сибиинньэ ылбытым. Дьонум бааһынайдыыр сылларыгар лизининэн “Бөлөрүүс” тыраахтары, оту охсор-мустарар, урулуоннуур тэриллэри ылбыт буоланнар, үлэ тиэхиньикэтинэн балачча хааччыллыылаах этибит. Оҕо сылдьан, ыһыыга уонна окко төрөппүттэрбитин кытары үлэлиирбит. Билигин эмиэ оннук сылдьабыт: уоппускаларыгар эдьиийдэрим уонна убайым кэлэннэр, бүтүн биригээдэ буолан оттуубут. Таайбыт оҕустарбытын биһиги, кыргыттар, мустаран урулуоннуубут. Бааһынабыт сирин аччаппатыбыт, бурдугу сүүрбэ гектарга ыһабыт, хортуоппуйу биэс гектарга олордобут. Кэнники сылларга уу ылар буолан, кыһын хортуоппуйу уурар ыскылааппыт алдьанан хаалла, онон үүнүүбүтүн күһүн батара сатыыбыт. Бурдукпутун дьоҕус дробилкаҕа мэлийэммит, сүөһүгэ уонна сибиинньэҕэ сиэтэр комбикуормабытын бэйэбит хааччынабыт.

Эдэр бааһынай быйыл 24 сүөһүнү, ол иһигэр уон биир ынаҕы кыстаппыт. Билиҥҥитэ сэттэ ынаҕа төрөөн, курулаччы ыата тураллар. Бэрт сотору, Амма Эбэ мууһа көтөҕүлүннэҕинэ, бааһына таҥастанан, бурдук ыһыллар уонна хортуоппуй олордуллар кэмэ үүнүө. Иньэ гынан, туохтан да иҥнэн-толлон турбат хоһуун санаалаах Виталина түбүк үөһүгэр сылдьар.

—Түөрт оҕону төрөтөн, олох киэҥ аартыгар көччөх гынан көтүттүбүт, икки улахан кыыспыт, Парасковьялаах Айталина, куоракка олохсуйдулар, уолбут Митрофан Харбалаахтааҕы чох разреһыгар үлэлиир. Оттон саамай кырабыт, Виталина, дойдутугар олохсуйан, биһиги үлэбитин салҕаата. Өр сыллар усталарыгар тэриммит хаһаайыстыбабыт, оҥостубут сирбит-уоппут өссө сайдар кыахтанна, — диэн кыыс ийэтэ Галина Митрофановна үөрүөн үөрэр.

Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0