Уһун, тымныы кыһыннаах, кылгас сайыннаах хотугу дойдуга тыа хаһаайыстыбатын үлэтин-хамнаһын тэрийэр ыарахана биллэр эрээри, тыа сирин Далбар Хотуттара хороҕор муостааҕы, сыспай сиэллээҕи дэлэтэн, олохтоох аһы-үөлү оҥорон таһаарыыга сүҥкэн кылааттарын киллэрэллэр.
edersaas.ru
Өссө үөрүүлээҕэ диэн, 1990-с сыллартан бааһынайдаабыт төрөппүттэрин дьыалатын салҕыырга быһаарыммыт ыарахаттартан чаҕыйбат хоһуун санаалаах кыргыттар элбээн иһэллэр. Кинилэртэн биирдэстэрэ соторутааҕыта Москваҕа буолан ааспыт АККОР XXXI сийиэһигэр сылдьыбыт Виталина Попова буолар.
Таатта улууһун Уус Амма нэһилиэгин олохтоохторо, түөрт оҕолоох Галина Митрофановна уонна Виталий Николаевич Поповтар, эдэр саастарыгар сопхуоска үлэлээбиттэрэ, кэлин бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэн, сүөһү иитиитигэр, бурдугу уонна хортуоппуйу үүннэриигэ идэтийбиттэрэ.
Кинилэр кыра кыыстара Виталина 2012 сыллаахха орто оскуоланы ситиһиилээхтик бүтэрэн, Дьокуускайдааҕы кооперативнай техникумҥа үөрэнэ киирбитэ. Үөрэҕин ситиһиилээхтик бүтэрэн, технолог идэтин ылбыта итиэннэ сааһыран эрэр төрөппүттэригэр тирэх буоларга сананан, дойдутугар кэлбитэ. Инньэ гынан, 2014 сыл күһүнүгэр баара-суоҕа 19 саастаах кыысчаан бэйэтин аатынан бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэн, дьонун үлэтин салҕыырга, кинилэри солбуйарга быһаарыммыта. СГТХА иһинэн үлэлиир АПК үлэһиттэрин идэлэрин үөрэтэр институт бааһынайдарга аналлаах кууруһугар үөрэммитэ. Бииснэс-былаан оҥостон үлэлэрин саҥа саҕалыыр бааһынайдарга анаммыт федеральнай бырагыраама куонкуруһугар киирсибитэ.
— Граҥҥа тиксибиппэр олус үөрбүтүм, долгуйбутум, — диэн кэпсиир Виталина. — Граным 1,5 мөлүйүөн солкуобайдаах этэ, онон “Вэйтуо” тыраахтары, онно холбонор, бүтэй баҕанатын үүтүн хаһар бууру атыыласпытым, чааһынай ыаллартан сибиинньэ ылбытым. Дьонум бааһынайдыыр сылларыгар лизининэн “Бөлөрүүс” тыраахтары, оту охсор-мустарар, урулуоннуур тэриллэри ылбыт буоланнар, үлэ тиэхиньикэтинэн балачча хааччыллыылаах этибит. Оҕо сылдьан, ыһыыга уонна окко төрөппүттэрбитин кытары үлэлиирбит. Билигин да оннук сылдьабыт: уоппускаларыгар эдьиийдэрим уонна убайым кэлэннэр, бүтүн биригээдэ буолан оттуубут. Бааһынабытын аччаппатыбыт, бурдугу сүүрбэ гектарга ыһабыт, хортуоппуйу биэс гектарга олордобут. Бурдукпутун дьоҕус дробилкаҕа мэлийэммит, комбикуорманан бэйэбит хааччынабыт. Быйыл 30 ынах сүөһүнү уонна биир оччо сибиинньэни кыстатан турабыт.
– АККОР Саха сиринээҕи салаатын бэрэсидьиэнэ Александр Артемьев уонна тыа хаһаайыстыбатын миниистирэ Александр Атласов кэскили көрөн, муударайдык дьаһайбыттар, – диир Виталина сийиэс туһунан. — Сийиэскэ сүрүннээн эдэр бааһынайдары сырытыннардылар уонна оннооҕу хаһаайыстыбалар үлэлэрин-хамнастарын билсиһиини тэрийдилэр. Мин тус бэйэм элбэҕи биллим-көрдүм, биир идэлээхтэрбин кытары уопут атастастым. Мунньаҕынан эрэ муҥурдамматыбыт, Тула уобалаһын хаһаайыстыбаларыгар сырыттыбыт, Куликово хонуутун, Яснай Полянаны, Тула кириэмилин көрдүбүт. Сиртэн үүнээйини ылыыга үлэлиир буоламмын, Николай Быков хаһаайыстыбатын кэрэхсээтим, хортуоппуй араас суордун үүннэрэн, уон баараҕай ангаар-ыскылаакка харайар эбит! Биһиэхэ хортуоппуй биир интэриэһинэй, фиолетовай дьүһүннээх суордун бэрсэн ыытта, ону саас олордон көрүөм.
Виталина билигин өссө биир дьоһуннаах түбүккэ сылдьар – тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар сиэссийэтин туттарар, кини бэтэринээр салаатыгар кэтэхтэн үөрэнэр.
Хаартыска: АККОР
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru