Учуутал -– биир ыарахан, ол эрэн махталлаах идэ. Былыр-былыргыттан күн бүгүҥҥэ диэри учуутал хас биирдии күнэ төһөлөөх тулууру, дьулууру, бэйэни харыстаммат буолууну эрэйэрэ буолуой? Билиҥҥи кэмҥэ учуутал идэтин талыы -– оҕолорго, кинилэр төрөппүттэригэр эрэ буолбакка, судаарыстыбаҕа улахан эппиэтинэс. Ол да иһин, учуутал идэтин талан бэриниилээхтик үлэлиир дьон улахан убаастабылынан туһаналлар. Кинилэр ортолоругар бүтүн аймахтан биир эрэ киһи буолбакка, бу идэни утумнааччылар элбээн иһэллэрэ кэрэхсэтэр уонна сөхтөрөр.
edersaas.ru
Бүлүү улууһугар Винокуровтар дьиэ кэргэттэрэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастыҥ үлэлээх учууталларын династияларыгар киирсэллэр.
Учуутал Винокуровтар династияларын төрүттээччинэн Серафим Евгеньевич Винокуров буолар. Кини эһэтэ — Бүлүү уокуругун таҥара дьиэлэрин протоиерейа (1875 сыллаахха аҕабытынан анаммыта), Бүлүү куоратын оскуолаларыгар таҥара сокуоннарын учуутала Михаил Николаевич Винокуров. Кини Дьокуускайдааҕы духуобунай семинарияны бүтэрбитэ. 1871 с. аҕабыт буолбута, Дьокуускайдааҕы духуобунай семинарияҕа ноталаах ырыаҕа үөрэппитэ, Дьокуускайдааҕы духуобунай училищеҕа бэлэмнэнии кылааһын учуутала этэ.
Серафим Евгеньевич аҕата Евгений Михайлович Винокуров Дьокуускайдааҕы духуобунай училищены бүтэрбитэ. Кини -– Далырга таҥара дьиэтин аҕабыта уонна I кылаастаах училище таҥара сокуонун учуутала этэ. Кини 9 оҕотуттан 7 оҕото учуутал буолбута.
СЕРАФИМ ЕВГЕНЬЕВИЧ ВИНОКУРОВ 1906 сыллаахха муус устар 13 күнүгэр Үөһээ Бүлүү оройуонун 1 Далыр нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1916 сыллаахха Бүлүү куоратын II кылаастаах приходской училищетын бүтэрбитэ. Үс сыл Дьокуускайдааҕы духуобунай училищеҕа үөрэммитэ. 1923 сыллаахха учуутал хайысхалаах II кэрдиистээх сэбиэскэй оскуоланы бүтэрбитэ. 1939 сыллаахха атырдьах ыйын 31 күнүгэр киниэхэ «Начаалынай оскуола учуутала» аата иҥэриллибитэ. Кини үлэҕэ уопсай ыстааһа -– 26 сыл. 1923-1929 сылларга Далыр оскуолатын учуутала уонна сэбиэдиссэйэ. 1929-35 сылларга Бүлүү куоратын сэттэ кылаастаах 1 оскуолатын нуучча тылын уонна литературатын учуутала. 1935-47 сылларга I Чочу, Мастаах оскуолаларын дириэктэрэ, 1947-49 сылларга Бүлүүтээҕи РОНО иниспиэктэрэ. 1945 сыллаахха «1941-45 сылларга Аҕа дойду улуу сэриитин кэмигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыта.
Династиялар бэрэстэбиитэллэрин үлэҕэ уопсай ыстаастара 590 сылга тэҥнэһэр
МИХАИЛ ЕВГЕНЬЕВИЧ ВИНОКУРОВ -– учууталлар династияларын төрүттээбит Серафим Евгеньевич Винокуров бииргэ төрөөбүтэ. 1897 с. Үөһээ Бүлүү оройуонун Далыр сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Духуобунай семинария Бүлүүтээҕи приходской 2 кылаастаах училищетын бүтэрбитэ. 1923-35 сылларга Далыр орто оскуолатын сэбиэдиссэйэ уонна учуутала.
ЛЮБОВЬ ДМИТРИЕВНА ВИНОКУРОВА (АРХАНГЕЛЬСКАЯ) — С.Е.Винокуров кэргэнэ. 1910 с. балаҕан ыйын 15 күнүгэр Ньурба улууһун Ньурба сэлиэнньэтигэр күн сирин көрбүтэ. Бүлүүтээҕи педагогическай училищены бүтэрэн, 1930-49 сылларга ликбез учууталынан, оҕо саадын иитээччитинэн үлэлээбитэ.
ФЕОДОСИЙ ЕВГЕНЬЕВИЧ ВИНОКУРОВ -– С.Е.Винокуров бииргэ төрөөбүтэ. 1905 с. кулун тутар 9 күнүгэр Далыр сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Бүлүүтээҕи приходской 2 кылаастаах училищены бүтэрбитэ. 1923 с. учуутал хайысхалаах 2 кэрдиистээх сэбиэскэй оскуоланы, 1944 с. Дьокуускайдааҕы педагогическай институту кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 20 сыл. 1923-25 сылларга -– Бүлүү куоратын оскуолатын учуутала, 1925-28 сыллар учууталлыырын сэргэ Бүлүүтээҕи педагогическай техникумҥа преподавателлаабыта, 1925-35 сылларга — Бүлүү куоратын 1 нүөмэрдээх начаалынай оскуолатын учуутала, 1935-36 сылларга — Бүлүү куоратын ситэтэ суох орто оскуолатын (бастыҥ) нуучча тылын уонна литературатын учуутала, 1936-38 сылларга Бүлүүтээҕи 1 нүөмэрдээх начаалынай оскуола учуутала, 1938-40 сылларга — Бүлүүтээҕи 1 нүөмэрдээх начаалынай оскуола нуучча тылын уонна литературатын учуутала, 1940-41 сылларга — педагогическай кэбиниэт методиһа, 1941-43 сылларга — Дьокуускай куорат 5 нүөмэрдээх оскуолатын завуһа. «РСФСР үөрэҕитиири туйгуна», САССР үтүөлээх учуутала, «Бочуот Знага» уордьан кавалера.
ГЕОРГИЙ ЕВГЕНЬЕВИЧ ВИНОКУРОВ — С.Е.Винокуров бииргэ төрөөбүтэ, Ольга Прокопьевна Охлопкова уонна Евгений Михайлович уола. Үөһээ Бүлүү оройуонун Далыр сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1929-31 сылларга Далыр орто оскуолатыгар, 1931 сыллаахха Ньурба оройуонун Антоновка оскуолатыгар учууталлаабыта, буҕаалтырынан үлэлээбитэ. 12 оҕоломмуттара, икки оҕо кыра эрдэхтэринэ өлбүттэрэ.
ИННОКЕНТИЙ ЕВГЕНЬЕВИЧ ВИНОКУРОВ — С.Е.Винокуров бииргэ төрөөбүтэ. Үөһээ Бүлүү улууһун Далыр сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1930-с сыллартан Бүлүү куоратын оскуолаларыгар учууталлаабыта.
ЕЛИЗАВЕТА ЕВГЕНЬЕВНА ВИНОКУРОВА — С.Е.Винокуров бииргэ төрөөбүтэ. Үөһээ Бүлүү улууһун Далыр сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1939-50 сылларга Бүлүү куоратын оскуолаларыгар учууталлаабыта.
ЛЮБОВЬ СЕРАФИМОВНА ГРИГОРЬЕВА (ВИНОКУРОВА) — С.Е.Винокуров кыыһа. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищены бүтэрбитэ. 1947 сылтан -– Бүлүү оройуонун Мастаах оскуолатын алын кылааһын учуутала, онтон Ленинскэй оройуон Кангаласстааҕы оҕо саадын иитээччитэ.
ТАМАРА СЕРАФИМОВНА КАРАТАЕВА (ВИНОКУРОВА) — С.Е.Винокуров кыыһа. 1936 сыллаахха сэтинньи 11 күнүгэр Бүлүү оройуонун I Чочу сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1957 с. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищены, 1965 с. СГУ нуучча тылын уонна литературатын факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт уопсай ыстааһа 43 сыл. 1957-1962 сс. -– Үгүлээт, Тааһаҕар, Бүлүү куоратын оскуолаларын учуутала, 1965-70 сс. -– Бүлүүтээҕи педагогическай училище преподавателэ, 1970-2010 сс. -– нуучча тылын уонна литературатын учуутала, В.Г.Чиряев аатынан Бүлүүтээҕи 1 нүөмэрдээх орто оскуолаҕа дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччы. РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, «Пионердары кытары актыыбынай үлэтин иһин» социалистическай күрэхтэһии кыайыылааҕа. Оскуола профкомун бэрэссэдээтэлэ, чилиэнэ.
ТАТЬЯНА АЛЕКСЕЕВНА ГРИГОРЬЕВА — С.Е.Винокуров кийиитэ. 1940 с. ыам ыйын 1 күнүгэр Кэбээйи оройуонун Мукучу сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищены, СГУ математикаҕа факультетын уонна саха тылын, литературатын факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 47 сыл. 1960-2007 сылларга — Бүлүү куоратыгар начаалынай кылаастар учууталлара, математика, саха тылын уонна литературатын учуутала, СӨ үтүөлээх учуутала.
ЛЮДМИЛА ГЕОРГИЕВНА БАЯНОВА (ВИНОКУРОВА) — С.Е.Винокуров сиэн балта (быраатын кыыһа). Учууталлаабыт ыстааһа -– 32 сыл. 1958-1990 сс. -– Ньурба оройуонун Антоновка сэлиэнньэтигэр биология учуутала, РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна.
ГАЛИНА СЕРАФИМОВНА ЧАБЫЕВА (ВИНОКУРОВА) — С.Е.Винокуров кыыһа. Саха судаарыстыбаннай университетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 42 сыл. 1961 сылтан — Дьокуускайдааҕы мэдиссиинискэй кэллиэс преподавателэ.
ИНТЕРНА СЕРАФИМОВНА ФИЛИППОВА — С.Е.Винокуров кыыһа. 1940 с. атырдьах ыйын 23 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. СГУ-га инженернэй-тутуу факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 40 сыл. 1963 сылтан Саха судаарыстыбаннай университетын ыстаарсай преподавателэ.
КЛИМЕНТИНА СЕМЕНОВНА МИХАЙЛОВА — С.Е.Винокуров сиэнэ. 1954 с. атырдьах ыйын 14 күнүгэр Ньурба оройуонун Ньурба сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1973 с. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищеҕа начаалынай кылаас учууталын үөрэҕин бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 40 сыл. 1973-1993 сс. -– Бүлүү, Үөһээ Бүлүү уонна Нам улуустарыгар начаалынай кылаастар учууталлара, ГПД иитээччи, 1993-2012 сс. -– Бүлүүтээҕи Оҕо дьиэтин иитээччитэ. 1 категориялаах иитээччи, СӨ норуотун үөрэҕириитин туйгуна.
ЛЮБОВЬ ИВАНОВНА ЕФРЕМОВА -–С.Е.Винокуров бииргэ төрөөбүт балтын хос сиэнэ. СӨ үтүөлээх учуутала, физико-техническэй лиссиэйгэ математика учуутала, математикаҕа 100 бааллаахтары бэлэмниир,
АНТОНИНА СЕМЕНОВНА ЯКОВЛЕВА — С.Е.Винокуров сиэнэ. 1960 с. от ыйын 8 күнүгэр Ньурба оройуонун Ньурба сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. СГУ математика факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 33 сыл. 1981-1992 сс. Покровскайдааҕы, Бүлүүтээҕи 2 нүөмэрдээх орто оскуолаларга математика учуутала, 1992-95 сс. гимназия кылаастардаах 3 кэрдиистээх Бүлүүтээҕи оскуола (билигин гимназия) завуһа, 1995 сылтан Мииринэй оройуонун Удачнай куоратын 19 нүөмэрдээх орто оскуолатын математикаҕа учуутала. Үрдүк категориялаах учуутал, СӨ норуотун үөрэҕириитин туйгуна.
ЛЮДМИЛА МИХАЙЛОВНА НИКОЛАЕВА -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1956 с. балаҕан ыйын 12 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 1978 с. Дьокуускайдааҕы педагогическай училищены, 1994 с. оскуола иннинээҕи саастаах оҕолору иитии педагогикатын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 18 сыл, 1978-95 сс. Бүлүү оройуонун Чинэкэ сэлиэнньэтин оҕо саадын иитээччитэ, методист-иитээччи.
ТАНЮРА ЮРЬЕВНА ВИНОКУРОВА -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1967 с. алтынньы 7 күнүгэр Кэбээйи улууһун Мукучу сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Бүлүүтээҕи педагогическай училищены, Саха судаарыстыбаннай университетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа 25 сыл. 1988 сылтан Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэтин оҕо уһуйаанын иитээччитэ, методист-иитээччи.
НАТАЛИЯ МИХАЙЛОВНА СОЛОВЬЕВА -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1957 с. алтынньы 6 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 1980 с. СГУ физика-математика факультетын бүтэрэн, физик идэтин ылбыта. 1980 сылтан СГУ физическэй факультетын преподаватела, доцена, педагогика наукатын хандьытаата, физиканы биэрии методикатын кафедратын сэбиэдиссэйэ. Үөрэхтээһин эйгэтигэр 40-тан тахса сыл үлэлиир, Дьокуускай куорат оскуолаларыгар наукаҕа салайааччы, 2011-2015 сылларга физикаҕа БКЭ бэрэссэдээтэлэ. СӨ үөрэҕириитин туйгуна, СӨ профессиональнай үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар учууталлара, РФ ВО бочуоттаах үлэһитэ.
АЛЬБИНА МИХАЙЛОВНА ГРИГОРЬЕВА (ВАСИЛЬЕВА) -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1971 с. ахсынньы 14 күнүгэр төрөөбүтэ. Идэтинэн педагог-психолог, Дьокуускайдааҕы автодорожнай техникум преподаватела. Учууталлаабыт ыстааһа -– 8 сылтан тахса. Үрдүк категориялаах преподаватель, СӨ профессиональнай үөрэхтээһинин туйгуна, педагогикаҕа, оҕолору уонна ыччаты иитии, кинилэри кытта үлэ салаатыгар Бүтүн Арассыыйатааҕы XIII куонкурус лауреата, «Абилимпикс-2020» идэҕэ маастарыстыбаҕа Бүтүн Арассыыйатааҕы чемпионат кыайыылааҕа. Дьокуускай уонна Ленскэй архиепискобун Махтал суругунан наҕараадаламмыта.
НАТАЛЬЯ ДМИТРИЕВНА КАЛАЧИКОВА. 1966 с. Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 1992 сыллаахха Магаданнааҕы судаарыстыбаннай педагогическай институкка педагогика уонна начаалынай үөрэхтээһин методикатын факультетын бүтэрбитэ. Кини учууталлаабыт ыстааһа -– 26 сыл. 1986 сылтан -– Бүлүүтээҕи педагогическай училище иһинэн базовай оскуола, 1992-2013 сылларга Н.С.Степанов аатынан Бүлүүтээҕи 3 нүөмэрдээх орто оскуола начаалынай кылааһын учуутала. СӨ үөрэҕириитин туйгуна, «СӨ учууталларын династията» түөскэ кэтиллэр бэлиэнэн, СӨ Үөрэххэ министиэристибэтин Бочуотунай Грамотатынан наҕараадаламмыта, СӨ бэрэсидьиэнин Гранын ылбыта, «СӨ бастыҥ учуутала» өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус кыайыылааҕа, куораттааҕы Сэбиэт дьокутаата, төрөппүттэр кэмитиэттэрин чилиэнэ.
ДМИТРИЙ ДМИТРИЕВИЧ КАЛАЧИКОВ -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1968 с. балаҕан ыйын 26 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. Красноярскайдааҕы физическэй култуура училищетын, ЯГСХА юридическай факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 10 сыл. 1992-2002 сс. Бүлүү куоратыгар Г.И.Чиряев аатынан 1 нүөмэрдээх оскуолатын физическэй култуураҕа учуутала, 2002 с. — наркотиктары эргитиини хонтуруоллааһыҥҥа ФС отделын үлэһитэ, категориялаах учуутал.
ТАТЬЯНА МИХАЙЛОВНА БОГДАНОВА -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1965 с. кулун тутар 8 күнүгэр төрөөбүтэ. 1986 с. СГУ физика-математика факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 27 сыл. 1986 с. Кыһыл Сыыр орто оскуолатыгар физика учуутала, 2007 с. Кыһыл Сыыр орто оскуолатын дириэктэрэ. СӨ норуотун үөрэҕириитин туйгуна. Кини кыыһа эмиэ учууталынан үлэлиир.
ОЛЬГА ВАСИЛЬЕВНА ПОПОВА -– С.Е.Винокуров хос сиэнэ. 1978 с. тохсунньу 1 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 2002 с. СГУ биология-география факультетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 11 сыл. 2002 сылтан — Дьокуускай куорат 20 нүөмэрдээх оскуолатыгар биология учуутала.
ЕЛИЗАВЕТА ВИКТОРОВНА БОГДАНОВА -– С.Е.Винокуров хос сиэнэ. 1986 с. ыам ыйын 16 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 2007 с. СГУ физика-математика факультетын бүтэрбитэ. 2007 сылтан — Кыһыл Сыыр орто оскуолатын физикаҕа учуутала.
МИХАИЛ ИВАНОВИЧ ВАСИЛЬЕВ -– С.Е.Винокуров хос сиэнэ. 1982 с. ыам ыйын 9 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 2004 с. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай кэллиэс информатикаҕа отделениетын бүтэрбитэ. Учууталлаабыт ыстааһа -– 9 сыл. 2004-2005 сс. — Үөһээ Бүлүүтээҕи орто оскуолаҕа информатика учуутала.
ГАЛИНА МИХАЙЛОВНА ВАСИЛЬЕВА -– С.Е.Винокуров сиэнэ. 1960 с. алтынньы 18 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. 1979 с. Н.Г.Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай училищеҕа начаалынай үөрэхтээһин методикатын баһылаабыта. 1979-1982 сс. — Ленскэй куоракка начаалынай кылаастар учууталлара, 1982-83 сс. -– Бүлүү куоратын 2 нүөмэрдээх орто оскуолатын учуутала.
СВЕТЛАНА ИННОКЕНТЬЕВНА ВИНОКУРОВА -– С.Е.Винокуров хос сиэнэ (быраатын кыыһа). Бүлүү улууһун Чинэкэ сэлиэнньэтигэр начаалынай кылаастар учууталлара.
ИЗАМИРА АЛЕКСАНДРОВНА ВИНОКУРОВА -– С.Е.Винокуров хос сиэнэ. 2004 с. М.К.Аммосов аатынан Педагогическай институту бүтэрбитэ. I категориялаах учуутал, «Серебряный пеликан-2019» учуутал маастарыстабатын уонна уопсастыба билиниитин VII аһаҕас идэлээх куонкуруһун «Учитель творец» номинациятын хаһаайката, 2019 сыл түмүгүнэн СӨ оҕо хамсааһынын олоххо киллэрэр «Кылаас бастыҥ салайааччыта», «Учитель ученических признаний» бочуот бэлиэнэн наҕараадаламмыта. Учууталлаабыт ыстааһа -– 17 сыл. Ньурбатааҕы 3 нүөмэрдээх алын сүһүөх оскуолатыгар учууталынан үлэлиир.
МАРФА АЛЕКСАНДРОВНА ВИНОКУРОВА — С.Е.Винокуров хос сиэнэ. 1990 с. Ньурба улууһун Хаҥалас нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 2013 с. М.К.Аммосов аатынан ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүгэр үөрэнэн, филолог идэтин ылбыта. М.К.Аммосов аатынан ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүгэр аҕа учууталынан үлэлиир. Үлэлээбит уопсай ыстааһа -– 8 сыл. СӨ Инвестиционнай сайдыыга уонна предпринимательствоҕа министиэристибэтин, СӨ Ыччат бэлиитикэтин министиэристибэтин, Дьокуускай куорат баһылыгын, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ ректорын Махтал суруктарынан наҕараадаламмыта.
Бу чахчылары Наталья Дмитриевна Калачикова Г.Донской аатынан мусуой сэбиэдиссэйэ В.А.Бакарова 2013 сыллаахха оҥорбутуттан билиһиннэрдэ.
Үөһээ хаартыскаҕа: Винокуровтар учуутал династияларын төрүттээччи Серафим Евгеньевич Винокуров
Хаартыскалары династияны төрүттээбит С.Е.Винокуров сиэнэ Каролина Семеновна Чистякова тиксэрдэ.
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru