2020 сылга аан дойду үрдүнэн өрө турбут коронавирус сыстыганнаах дьаҥ ордук күүскэ киһи иммунитетыгар охсуулаах. Онон ВИЧ инфекциялаахтар сыстыганнаах ыарыыны ыараханнык аһарыахтарын сөбүн миэдиктэр этэллэр. Аан дойдутааҕы СПИД-ы утары охсуһуу күнүн көрсө, билигин пандемия кэмигэр, Өрөспүүбүлүкэтээҕи СПИД-киин хайдах үлэлии олорорун туһунан сырдатыахпыт.
edersaas.ru
КОРОНАВИРУС АНААЛЫҺЫН ЫЛАЛЛАР
Коронавирус дьаҥа туруоҕуттан, бу сааскыттан, СПИД-киин баазатыгар COVID-19 ыарыы анаалыһын ылыыны саҕалаабыттара. Бу кииҥҥэ аныгы олох ирдэбилигэр эппиэттиир саҥа лаборатория үлэлиир.
– Анаалыһы өрөспүүбүлүкэ үгүс улуустарыттан аҕалаллар. Бастаан утаа, «положительнай» анаалыстары Роспотребнадзор лабораториятыгар бигэргэтиигэ ыытар этибит. Онтон бэйэбит хос бэрэбиэркэлиир буолбуппут. Лаборатория күнүстэри-түүннэри үс симиэнэнэн үлэлиир. Онон үлэбит хас да бүк элбээтэ. Анаалыс тохтоло суох кэлэр. Үлэһиттэрбит күүскэ сылайаллар. Бастаан өссө төлөбүрдээх анаалыһы ылар этибит. Ноҕуруускабыт улаатан, онтон аккаастаммыппыт, – диэн Өрөспүүбүлүкэтээҕи СПИД-киин профилактикаҕа отделениетын салайааччыта Евгений Кононов кэпсиир.
ЫАРЫҺАХ АХСААНА
2 660 ТИИЙДЭ
2020 сыл алтынньы 1 күнүнээҕи туругунан Саха сиригэр ВИЧ ыарыылаах дьон ахсаана 2 660 тиийдэ. Тоҕус ый иһигэр 129 киһи бу уодаһыннаах ыарыыга хаптарбыт. Мантан 104-дэ – Арассыыйа гражданнара. Маны таһынан, 23 киһи ВИЧ-ыарыы диагнозтаах Саха сиригэр кэлбиттэр. Эдэр дьон ыалдьаллара элбээбит. Холобур, ыалдьыбыт дьонтон 42,5%-ра – 20-29 саастаах эдэр дьон.
Тэҥнэбилгэ 2016 сылы ыллахха, билигин ыарыһах ахсаана 700-нэн элбээбит. Холобур, түөрт сыл анараа өттүгэр, ахсынньы 1 күнүнээҕи туругунан, ВИЧ-инфекция 29 улууска 1 894 киһиэхэ баара бэлиэтэммитэ. Кинилэртэн 53% – 30-гар диэри саастаах эдэр дьон. Ордук элбэх Мииринэй, Нерюнгри, Ленскэй, Алдан улуустарыгар баара биллибитэ.
ЫАРЫҺАХТАР ЭМТЭРИН ДЬИЭЛЭРИГЭР ИЛДЬЭН БИЭРЭЛЛЭР
Пандемия саҕаланыаҕыттан СПИД-киин быраастара ыарыһахтар эмтэрин дьиэлэригэр илдьэн биэрэллэрэ. «Холобур, бу Светланаҕа (аата уларытылынна) биһиги ыйга үстэ табылыаккаларын дьиэтигэр тириэрдэн биэрэбит», — диэн киин үлэһиттэрэ кэпсээтилэр.
Салгыы Светлананы кытары төлөпүөнүнэн сибээстэһэ сылдьыбыппытыгар:
– Урут мин үс препараты иһэр этим. Онтуҥ күҥҥэ 7-8 табылыакка буолар. Онтон билигин күҥҥэ биири иһэбин. Барытын чааһынан иһэбин. Бириэмэтин тутуспатахха, өссө эбиитин быраас анаабыт эмин испэтэххэ, доруобуйаҕа төттөрүтүн охсуулаах буолуон сөп, – диэн кэпсээтэ.
Хомойуох иһин, ВИЧ – кыайан эмтэниллибэт ыарыы. Ол гынан баран, ыарыы истиэпэнэ араастаһар. Онон ыалдьыбыт эрэ киһи барыта инбэлиит буолбат.
Үгүс дьон ВИЧ туһунан сыыһа өйдөбүллээхтэр. Киһи вируска сыһынна да, СПИД-тээх буолбатах. СПИД биллиэр диэри үксүгэр ортотунан уонтан тахса сыл ааһарын быраастар этэллэр.
edersaas.ru