Бэҕэһээ, балаҕан ыйын 6 күнүгэр, Ил Дархан «Россия24» ханаалга VII Илиҥҥи экэнэмиичэскэй форум үлэтин кэмигэр этиитин иһитиннэрдилэр. Айсен Николаев Саха сирэ тэтимнээхтик сайдарын, чуолаан, саҥа эбийиэктэри тутууга кэккэ сөбүлэһиилэри түһэрсибиттэрин эттэ. Кини Арктикаҕа бырамыысыланнаһы сайыннарыы ыытылларын бэлиэтээтэ. Онно дьоҕус кыамталаах АЭС туһаныы төһүү буолуохтааҕын ыйда.
”Россия24” ханаал кэрэспэдьиэнэ Саха сирин Ил Дарханын Айсен Николаевы кытта сэһэргэһиилэригэр кылгастык тохтоотоххо, Айсен Сергеевич Илиҥҥи экэнэмиичэскэй форум кэмигэр үгүс кэпсэтии, сөбүлэһиилэргэ илии баттаһыы ыытыллыбытын бэлиэтээтэ.
“Уһук Илин биир улахан субъегар – Саха сиригэр бу ВЭФ олус дьоһун суолталаах. Форум чэрчитинэн хас эмэ ый устата ыыппыт кэпсэтиилэрбитин, бырайыактарбытын хамсаттыбыт, олоххо киллэрэр кыахтанныбыт. Уопсайа 330 млрд солк. суумалааҕы илии баттастыбыт. Ити былырыыҥҥытааҕар улахан. Бу Саха сирэ сайдарын, араас хампаанньалар өттүлэриттэн биһиэхэ улахан интэриэстээхтэрин кэрэһилиир”, — диэтэ Ил Дархан.
Кэпсэтииттэн иһиттэххэ, чуолаан, тутууну ыытыы өттүгэр үлэлэспиттэр, ол курдук дьон олорор саҥа кыбаарталларын тутууну. Ону тэҥэ Арктикаҕа бырамыысыланнаһы сайыннарыыны кытта сибээстээх бырайыакка илии баттаспыттар. Манна дьоҕус кыамталаах АЭС туһаныллыахтаах. Ону тэҥэ АЛРОСА генеральнай дириэктэрин Сергей Ивановы кытта 2017 сылаахха технологическай саахал содулугар тохтообут “Мир” рудник оннугар “Мир-Глубокий” сир аннынааҕы саҥа руднигы тутууну кэпсэппиттэр. Онон уон сыл устата Мииринэйгэ бу бырайыак олоххо киллэриллиэҕэ. АЛРОСА өттүттэн үп-харчы көрүллэр буолбут. Бу ити үөһэ ахтыбыт 330 млрд солк. үбү таһынан. Бу бырайыагы АЛРОСА Кэтээн көрөр сэбиэтин салайааччыта, РФ Үбүн миниистирэ Антон Силуанов уо.д.а. толору өйөөбүттэр. Онон хампаанньа уһунннук кэтэспит бырайыагын олоххо киллэриини Мииринэйгэ саҕалыыр кыахтаммыт.
“Россия24” кэрэспэдьиэнэ энергетика сайдыытын интэриэһиргээтэ. Маныаха өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Николаев Саха сирэ “децентрализованнай энергетикалаах” бөдөҥ эрэгийиэнинэн буоларын ыйда. Ол курдук, 143 уот эбийиэгэ баарын санатта. Онон балары саҥардыы тумус тутуллар суолталаах боппуруоһунан буоларын эттэ. Маныаха өрөспүүбүлүкэ “РусГидроны” , РФ Уһук Илини сайыннарыыга министиэристибэтин, РФ Бырабыыталыстыбатын кытта саҥа ыстаансыйалары тутууну олоххо киллэрэрин тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. “72 гибриднэй ыстаансыйалаахпыт, дизельнэйи сэргэ уот, тыал күүһүнэн үлэлииллэр. Муома оройуонугар 4 ыстаансыйаны үлэҕэ киллэрбиппит. Итилэртэн биирдэстэрэ Хонуу сэлиэнньэтигэр баар, улахан кыамталаах, Полярнай эргимтэҕэ аан дойдуга саамай бөдөҥнөрө буолар. 2022-2024 сылларга саҥардыллар энергетиканы үлэҕэ киллэриигэ үлэлэһиэхпит”, — диэтэ эрэгийиэн баһылыга. Маннык көрүҥ экологияҕа да туһалаах эбит. Күн күүһүнэн үлэлиир энергетика Уһук Хоту дойду усулуобуйатыгар олус барыстаах. Былырыын уустук суоллаах-иистээх Табалаах сэлиэнньэтигэр дизельнэй уматыгы 50 бырыһыан кэмчилээбиттэрин холобурдаата. “Бу биһиэхэ оттук-уматык тиэрдиллиитэ уустук усулуобуйалаах сиригэр олус барыстаах диэн сыаналыыбын”, — диэтэ кини.
Ити курдук, Уһук Илиҥҥи экэнэмиичэскэй форум кэмигэр Саха сиригэр интэриэс өссө улаатта.
Бэлэмнээтэ Женни Стрюкова
Хаартыска: интэриниэттэн