Бүгүн өрөспүүбүлүкэ лиссиэйигэр 2008-2010 сылларга бииргэ үөрэммит кылааһынньыкпыт, доҕорбут Василий Жендринскэй олохтон туораабыта үс сыла буолла… Васябыт туһунан кылааспыт салайааччыта, кылааһынньыктара ахтан-санаан ааһыахпытын баҕарабыт.
2008 сыл сааһа. Өрөспүүбүлүкэ лиссиэйиттэн Алексей Николаевич Павлов, Саргылаана Михайловна Дмитриева буоламмыт Бүлүү улуустараттан оҕолору сүүмэрдии бардыбыт. Үөһээ Бүлүү гимназиятын тохсус кылааһыттан үс оҕону талбыппыт: кэрэчээн Маша Федотованы, оттомноох Ваня Иванову уонна хоһоонньут Вася Жендринскэйи. Вася олус ыраас, оҕолуу сырдык хоһооннорун сөбүлээбитим. Ол суруйбут хоһооннорун көрдөөн ылбытым… Бу билигин көрдүү сатыыбын да, була иликпин… Төрөөбүт дойдутун таптыырын туһунан уонна саха аймах кэлэр кэскилин туһунан этилэрэ ол хоһоонноро…
Мин үөрэппит (эбэтэр миигин үөрэппит эбитэ дуу?..) кылаастарым оҕолоро сатаан алтыһар, доҕордоһор кыахтаахтарыттан испэр сэмээр үөрээччибин. Бу — 2010 сыллааха Өрөспүүбүлүкэ лиссиэйин гуманитарнай кылааһын бүтэрбит оҕолорум — бары да олус чаҕылхай, үтүө дьон. Олохторун суолун талан, үөрэнэн, ыал буолан, оҕо-уруу тэнитэн олох олорон эрэллэр. Саҥардыы…
Бу кылааһым оҕолоро бары чугастар эрээри, таах көннөрү кэпсэтээри, эн хайдах сылдьаҕын диэн ыйытаары Вася эрэ эрийэр этэ… Билигин да олох итэҕэйиэхпин баҕарбаппын, санаатым да хараҕым уута сүүрэн барар… Вася уйан сүрэхтээх, өрүү элэккэй, наар киһини тугунан эрэ үөрдүбүт киһи диэн санаалаах (улаатан эрэр, дьиэтиттэн тэйэ сылдьар оҕо араас санааҕа ылларара баар суол, ону олох биллэрээччитэ суох), бэйэтинээҕэр үксүн атын дьону саныыр этэ… Ол иһин буолуо, Вася айар эйгэлээх хайысханы талыа дии саныыр этим. Эдэр суруйааччылар сүбэ мунньахтарыгар кыттыбыта, хоһооннорун дьон хайҕаабыта… Төһөлөөҕү айыа-тутуо этэй, биһиги сырдык ыралаах, үтүө санаалаах оҕобут барахсан…
Чугас дьонугар, ордук ийэтигэр уонна балтыгар уйаҕас сыһыаннааҕын элбэхтэ бэлиэтии көрбүтүм… Ол аата биһиги кийииппитин эмиэ олус истиҥник-иэйиилээхтик таптаатаҕа… Ыал буолан, оҕо төрөтөн, олох минньигэс амтанын билбититтэн үөрэбин. Васябыт дьоно, тапталлаах кэргэнэ, төһөлөөх ыар сүтүктэммиккитин таҥара эрэ билэн эрдэҕэ… Кытаатан Вася туһугар олох олоро сатааҥ…
Үөһээ Бүлүүлүү унаархай куолаһынан «Лукиничнаа, дорообо» диэн үөрэппит оҕом куолаһын аны хаһан да истибэппиттэн олус хараастабын…
Оҕолорум, үөлээннээххит, доҕоргут Вася Жендринскэй, Жендргыт олоҕу олус күүскэ таптыыра, эһиги олоххутун дьоһуннук олоруҥ, кини барыбытын үөһэттэн көрө сылдьыа…
Кылаас салайааччыта Александра Лукинична Попова.
Вася куруук олоххо олус үчүгэй, аһаҕас сыһыаннаах этэ, кыра хомойуу аайы, буолартан-буолбаттан санаатын түһэрбэт, ханнык баҕар хампаанньаҕа түргэнник киирэр, дьону кытта биир тыл булар дьоҕурдааҕа. Биһиги үһүөн — мин, Ваня уонна Вася буолан начаалынай оскуолаттан биир кылааска үөрэнэн, өрөспүүбүлүкэ лиссиэйигэр олус иллээхтик тэҥҥэ үөрэнэ кэлбиппит. Миигиннээҕэр иккиэн аҕыйах ый кыра да буоллалар, хайдах эрэ эрэнэр, харыстыыр убайдарым курдук буолааччылар.
Васяны хайа да түгэҥҥэ олоххо үтүө көрүүтүн ыһыктыбат диэн саныыбын. Омук тылын биир кэлим эксээмэнигэр киирээри туран: «Явно сүүс баалга саайабын», — диэбитэ бу баарга дылы. Вася төһө да куруук үөрэ, дьээбэлэнэ сылдьар курдугун иһин, кини олус дириҥник олоҕу анааран көрүүтүн хоһооннорун нөҥүө тиэрдибит. Кини туһунан сырдык өйдөбүл аймах-уруу дьонугар көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ баран иһиэхтин. Өрүү биһиги сүрэхпитигэр баар элэккэй, чаҕылхай Васябыт.
Мария Менкярова.
Мин Вася оскуолаҕа сылдьан табаарыһын Анимы кытта суруйбут ырыатын билигин даҕаны «Вконтакте» саайтка киирэн истэбин. «RapLine» диэн бөлөхтөөх этилэр. «Ты далеко» диэн ырыа интэринээт хита этэ. Биир да бырааһынньык ол ырыата суох ааспат буола сылдьыбыта.
Ахтыбыт киһиҥ куолаһын иһиттэххэ сүрэххэр хайдах эрэ сып-сылаас буолар, ол ырыаҕа кини куолаһын иһиттэхпинэ оҕо сааспыт кэрчиктэрин санаан кэлэбин. Оччоҕо дьэ, дууһам сырдыыр, чэпчиир.
Харахпын симэн баран Васяны санаатахпына, наар кини күлэрэ, дьээбэлэнэрэ көстөр. Сулус курдук чаҕылхай кини. Өрүүтүн сүрэхпитигэр баар буолуоҕа.
Евгения Рожина.
Ол сайын саҥа оскуолаҕа, РК-аҕа үөрэнэ бараары аймана-долгуйа сылдьан «VK» нөҥүө Васялын билсибиппит. Онон,
Бииргэ үөрэниэхтээх кылааhынньыктарбыттан эрдэттэн кэпсэтэн-билсэн саҕалаабыт киhим Вася буолбута. Хоhоон айабын, рэп ааҕабын диэн сөхтөрбүтэ.
Вася туhунан туох баар үчүгэйи-сырдыгы эрэ саныыбын-өйдүүбүн.
Кини харахтарыгар кини дириҥ өйө, муударай санаалара барыта көстө сылдьаллара.
Кылааhынан биир дьиэ кэргэн курдук иллээхтик, бэйэ-бэйэбитин өйөhө сылдьар этибит. Ол курдук, кини интэринээккэ биһиги хоспутугар киирэн наар сэргэхситээччи, үөрдээччи, өрүү интэриэhинэй кэпсээннээх буолааччы.
Бастакы күhүммэр, 10-с кылааска дьонум кэhии ыыппыттарын көрөн эмискэччи дьиэбин ахтан ытаабыппар, Вася настарыанньабын көтөҕөн, наадалах тыллары булан, убаайым курдук түргэнник уоскуппута. Оннук түгэннэр элбэхтэр. Вася барыларыгар үчүгэй табаарыс, киhи эрэнэр-өйөнөр киhитэ буолара.
Вася олоххо туспа көрүүлээх этэ.
Бары кыраттан аймана, эксээмэнтэн куттана сырыттахпытына, кини улаханнык долгуйбакка, барыта үчүгэй буолуо диэн эрэннэрээччи, уоскутааччы. Харахпар билигин да баар курдук, кини мичээрдии-мичээрдии: «Мин бэлэммин, мин наар бэлэммин», — диирэ.
Кини туhунан сырдык өйдөбүл биһиэхэ өрүү баар буолуоҕа, сүрэхпитигэр Вася наар тыыннаах.
Варвара Петрова.
Васялыын доҕордоhуубут интэринээккэ саҕаламмыта. Кинини санаатахпына, наар харахпар үөрэ-көтө сылдьара көстөр, хаhан да кыыhырбытын өйдөөбөппүн, барытын күлэн кэбиhэр этэ.
Вася доҕотторугар барыларыгар истиҥ сыhыаннааҕа, туох баарынан көмөлөhө сатыыра. Ол курдук, оскуоланы бүтэрэр сылбытыгар кыhын миигин көhөрөр туhунан боппуруос турбутугар, ийэбэр эрийэн хааллаттара сатаабытын наhаа өйдүүбүн. «Хайдах биhигини кытта кэпсэппэккэ сылдьаары гынагын», — диэн, миигин «ВКонтакте» киллэрбитэ, бириэмэлэннэҕинэ эбиhээт эрийэн хайдах үөрэнэ сылдьаҕын диэн сураhааччы.
Биhиги кинини кытта алтыспыт дьоллоох дьоммут.
Анастасия Николаева.
Биһиги Васялыын 10-11-с кылаастарга өрөспүүбүлүкэ лиссиэйигэр бииргэ үөрэммиппит.
2008 сыл күһүнүттэн атын улуустарга үөрэммит оҕолор биир кылааска түмсэн, лиссиэйгэ үөрэхпитин саҕалаабыппыт. Лиссиэйгэ туттарсарбытыгар Бүлүү бөлөх улуустарга туспа сүүмэрдээһин буолан, Васялыын күһүн биирдэ билсибиппит. Кини барыбытын кытта тута биир тыл булан, билсэн-көрсөн барбыта. Вася үөрэх дьылын бастакы күннэриттэн математика уонна история биридимиэттэригэр дэгиттэрэ биллибитэ.
Вася кылааһынньыктарын кытта ыкса доҕордоһорун ааһан, атын кылаастар оҕолорун кытта эмиэ ыкса бодоруспута. Бу кини киһи быһыытынан элэккэйин, аһаҕаһын көрдөрөр. Кини саҥаны, сонуну түргэнник билэ-көрө охсоро, ылынара. Улахан кыһалҕата суох сылдьан барытын аахпыт, суоттаабыт, оҥорбут буолааччы.
Васябыт уолаттары түмэ тутан футболлуура, мээчиктиирин олус сөбүлүүрэ. Лиссиэй көхтөөх олоҕор куруук кыттара. Онно үҥкүүлээбит, манна ыллаабыт, онтон күрэхтэспитэ эрэ баар буолара. Васялыын паартаҕа бииргэ олордоххо хайаан даҕаны күллэрээччи, куруук дьээбэлээх ону-маны кэпсээччи. Өссө үгүспүтүгэр таптал аат иҥэрбитэ, куруук ол ааттарынан ыҥырааччы.
Кини бэйэтигэр төһө даҕаны ыарахан буоллар куруук барыбытыгар көмөлөһө сатыыра, санаатын хаһан даҕаны түһэрээччитэ суох, кинилиин кэпсэттэххэ киһи үөрүөх-көтүөх санаата кэлээччи. Ол быыһыгар хоһоон суруйара, ырыа айара. Вася куолаһын аҕыннахпытына оскуолаҕа сылдьан уһултаран хаалларбыт ырыаларын истэбит. Лиссиэйгэ үөрэнэ сылдьан М.К Аммосов аатынан ХИФУ абитуриеннарга анаан ыытар олимпиадатыгар ситиһиилээхтик кыттан юридическай факультекка быһа үөрэнэ киирэр буолан үөрбүтүн бу баардыы өйдүүбүт. Устудьуоннуу сылдьан Саха сирин эдэр суруйааччыларын сийиэстэригэр кыттыбыта.
Кэлин оскуоланы бүтэрэн, устудьуоннуу сырыттахпытына кылааһынан муһуннахпытына, Вася хаһан даҕаны көтүтээччитэ суох, куруук көрсө, хайдах сылдьарбытын сураһа сылдьара. Кылааспыт батсаап бөлөҕөр: “Хайа, кылааһынан хаһан көрсөбүт?” — диэн этии киллэрэн мустааччыбыт. Кини туох да төрүөтэ суох кимҥэ баҕар эрийэн “туох сонун?” диэн көннөрү эрийэн сонуннары ыйыталаһар, кэпсэтэр үгэстээҕэ. Устудьуоннуу сылдьан дойдутугар ытык иэһин төлүү аармыйаҕа сулууспалыы барбыта. Этэҥҥэ сулууспалаан кэлэн, сүрэҕин аҥаарын Катятын көрсөн ыал буолбута. Аделина диэн кыыс оҕолонон дьолломмута. Оҕотун, кэргэнин, төрөппүттэрин, балтын туһунан куруук олус иһирэхтик ахтара. Вася Мирнэй улууһун Айхал куоратыгар үлэлии барбыта, бу куораты сөбүлээтим, манна олохсуйбут киһи дуу дии санаатым диэн кылааспыт батсаап бөлөҕөр кэпсээбитэ.
Үс сыллааҕыта баччаларга Айхал руднигар буолбут быһылааны истэн, биһиги эрэ Васябыт буолуо диэн санаабатахпыт… Дьиҥнээҕи истэммит олус соһуйбуппут… Вася, эн сырдык мөссүөҥҥүн, куруук үөрэн мичилийэн киирэн кэлэргин хаһан даҕаны умнуохпут суоҕа. Сырдык сулус буолан чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ суолларын сырдата тур. Эн биһиги сүрэхпитигэр өрүү тыыннааххын. Эйигин өрүү ахтабыт, суохтуубут…
Айтана Аммосова, Николай Попов.
Хаартыскалар — кылаас тус архыыбыттан.