Саха сиригэр көҥүл тустууну төрүттээбит Николай Николаевич Тарскай биир дойдулаахтара уус алданнар тустуу 60 сылын үөрүүлээхтик бэлиэтээтилэр. Икки күнү быһа улуус киинигэр улахан тэрээһиннэр ыытылыннылар.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, https://edersaas.ru
Ол курдук, маҥнай улуус дьаһалтатын дьиэтигэр Уус Алдан тустуутун сайдыытын туһунан “төгүрүк остуолга” киэҥ кэпсэтии таҕыста. Тустуу федерациятын киэҥ ыҥырыылаах мунньаҕын курдук ыытылынна. Элбэх кэскиллээх санаалар этилиннилэр, итэҕэстэр-быһаҕастар даҕаны ыйылыннылар.
Салгыы “Өркөн” сынньалаҥ киинигэр бу строкалар ааптардара хомуйан, бэлэмнээн таһаарбыт көҥүл тустууга олимпийскай чөмпүйүөннэр тустарынан кинигэтин сүрэхтэниитэ бэрт иһирэхтик ааста. Тута сөрөөн тустуу 60 сылынан бэтэрээннэри чиэстээһин буолла. Ол курдук, улуус дьаһалтатын баһылыга, тустуу федерациятын бэрэссэдээтэлэ Алексей Федотов – оҕо спортивнай оскуолатын дириэктэрэ, ССРС спордун маастара Федот Федотович Мигалкиҥҥа “Уус Алдан улууһун бочуоттаах гражданина”, эмиэ спорт маастара, биллиилээх тренер Николай Романович Крыловка улуус социальнай-экономическай сайдыытыгар өҥөтүн иһин анал бэлиэлэри, норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара, улуус тустууга хамаандатын сүрүн тренерэ Иван Пантиловка Уус Алдан улууһун бочуотунай грамотатын, тренер Михаил Слепцовка, РФ уонна СӨ үтүөлээх тренерэ Иван Сивцевкэ, улуус чиэһин ситиһиилээхтик көмүскээбит иккис көлүөнэ спортсмен Иван Заровняевка өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттарда.
Ити курдук, улуус спорка тэрилтэтин салайааччыта Константин Давыдов, “Урожай“ өрөспүүбүлүкэтээҕи уопсастыба бэрэссэдээтэлэ Егор Неустроев, РФ уонна СӨ үтүөлээх тренерэ Степан Сивцев уонна нэһилиэктэр баһылыктара спорт бэтэрээннэригэр бэлэхтэри туттардылар. Өрө көтөҕүллүүлээх кэрэ-бэлиэ түгэҥҥэ ылбаҕай ырыа ылланна, имигэс үҥкүү үҥкүүлэннэ. Улуустааҕы кииннэммит библиотека уонна мусуой үлэһиттэрэ фойеҕа быыстапка тэрийэн, тустуу бырааһынньыгын силигин ситэрэн биэрдилэр.
Сарсыныгар сарсыардаттан Н.Н.Тарскай аатынан спортивнай комплекска саҥа үйэҕэ көҥүл тустууга Уус Алдан улахан дьоҥҥо төрдүс төгүлүн ыытыллар чөмпүйэнээтэ саҕаланна. Быйылгы чөмпүйэнээт улуус спартакиадатын комплекснай бырагырааматыгар киллэриллибит буолан, нэһилиэктэр эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан күрэхтэһии олус күрэстэһиилээхтик ыытылынна. Улуус 17 нэһилиэгиттэн барыта 110 бөҕөс көбүөргэ таҕыста. Россия чөмпүйэнээтин икки төгүллээх призера Арыйан Тютрин, Дьокуускай куорат аһаҕас чөмпүйэнээтин кыайыылааҕа Виталий Эспек, спорт маастара Ваир Бурцев, олимпиец Айаал Лазаревка көмөлөһөөччү тустуук быһыытынан сылдьар Евгений Алексеев уо.д.а. биллиилээх бөҕөстөр тустар маастарыстыбаларын биир дойдулаахтара дуоһуйа көрдүлэр. Чөмпүйэнээккэ бочуоттаах ыалдьыт быһыытынан СӨ Үрдүкү спортивнай маастарыстыбаҕа оскуолатын дириэктэрэ, РФ спортивнай тустууга федерациятын исполкомун чилиэнэ Александр Игнатьев уонна РФ, СӨ үтүөлээх тренерэ Будимир Яковлев сырыттылар.
Сытыы хапсыһыылар түмүктэригэр бэйэлэрин ыйааһыннарыгар кыайыылаахтарынан буоллулар: 52 кг – Александр Иванов (Өлтөх), 57 кг – Афанасий Вензель (Байаҕантай), 61 кг – Виталий Эспек (Бороҕон), 65 кг – Арыйан Тютрин (Суотту), 70 кг – Ваир Бурцев (Бороҕон), 74 кг – Айсен Копырин (Уһун Күөл), 86 кг – Петр Черкашин, 97 кг – Арсентий Николаев, 125 кг – Евгений Алексеев (бары бороҕоттор). Хамаанданан түмүккэ улахан нэһилиэктэргэ 112 очукуону хомуйан түмсүүлээх уонна тэрээһиннээх Бороҕон нэһилиэгэ (баһылык В.И.Алексеев) төрдүс төгүлүн субуруччу бастакы, 86 очукуолаах Суотту нэһилиэгэ (баһылык В.И.Иванов) иккис, 78 очукуолаах Мүрү (баһылык В.И.Аммосов) үһүс бириистээх миэстэлэри ыллылар. Оттон кыра нэһилиэктэргэ Уһун Күөл бастаата, Эһэлээх иккис, Түүлээх үһүс буоллулар.
Тута сөрөөн, көрөөччүлэр көрдөһүүлэринэн уонна тэрийээччилэр көҕүлээһиннэринэн хапсаҕайга муҥутуур кыайыылааҕы быһаарар түһүлгэ тэрилиннэ. Онуоха 70-ҥа диэри киилэҕэ 14 бөҕөс кыттыбытыттан бүтэһик быһаарыылаах киирсиигэ спорт маастара Дмитрий Петухов Ваир Бурцевы атаҕыттан ылан өрө тардан охторон, бастаата. Оттон 70-тна үөһэ киилэлээхтэргэ 11 даадар суруйтарбытыгар, түмүккэ маастар Евгений Алексеев Спартак Григорьевы кыайда. Муҥутуур кыайыылаахтар харчынан бириистэри туттулар.
Чөмпүйэнээт бастыҥ бөҕөһүнэн Арыйан Тютрин ааттанан, оттон “Кыайыыга дьулуурун иһин” диэн ааты Александр Иванов ылан, сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар.
Чөмпүйэнээт тэрээһинэ уонна таһыма сылтан сыл аайы тупсан иһэрин бэлиэтиир оруннаах. Маныаха улуус салалтатын, спорка тэрилтэтин, тустууга федерациятын, олохтоох нэһилиэк дьаһалтатын, бу тэрээһиҥҥэ күүс-көмө буолбут бары тэрилтэлэргэ, биирдиилээн спонсордарга барҕа махтал! Инникитин бу таһымы намтаппакка, өссө үрдүктэн үрдүккэ дабайан тахсан иһии сыала-соруга турар. Түһүлгэ түмүгүнэн сотору кэминэн ыытыллар Н.Н.Тарскай аатынан бүтүн Саха сирин үрдүнэн биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин чөмпүйэнээти көрсө улуус хамаандатын састааба торумнанна.
Петр ПАВЛОВ, “Саха сирэ”, https://edersaas.ru
Ааптар хаартыскаҕа түһэриитигэр: Уус Алдаҥҥа тустуу үбүлүөйүн бэлиэтээһин түгэннэрэ.