Быйылгы үбүлүөйдэрдээх, өрөгөй күннэрдээх Саха сирин норуоттарын VIII спортивнай оонньууларыгар бэлэмнэнии хара саҕаланыаҕыттан уустук кэмҥэ барда. Ону бары да билэ-көрө олоробут. Мэһэй, моһол өттүнэн кэпсээҥҥэ киирэр гына элбэх түгэн буолан ааста – ону барытын Уус Алдан улууһун дьоно-сэргэтэ, салалтата чиэстээхтик уйда, тулуйда. Инньэ гынан, өҥүрүк куйаас өҥөйбүт, буһурук куйаас буулаабыт, итии салгын сатыылаабыт күннэригэр чөл турук, чэгиэн эт -сиин, өркөн өй алтыһыылара буолан күрэспит бара турар.
edersaas.ru
Дириҥ ис хоһоонноох, элбэх дьон кыттыылаах, үрдүк таһымнаах күрэхтэһии аһыллыытын сиэрин-туомун астына-дуоһуйа ким тутан олорон, ким күөх экран нөҥүө көрдүбүт-иһиттибит. Барыта орун оннугар, түҥ былыргыны күн бүгүҥҥүлүүн алтыһыннаран, саха буолартан сандаархай санааланныбыт, Уус Алдан дойдулаах буолартан ураты уйан турукка киирдибит. Дойдуга тапталы, ытыктабылы, киэн туттууну иитиигэ дьоһун үлэни кэрэхсээтибит. Аһыллыы түҥ былыргыны кэпсиир, сэһэргиир хартыынатыгар ил-эйэ сылаас тыыныгар куустаран сыламныы таалалыыр үтүөкэн кэм-кэрдии эргиирин уталыйбат уурааҕынан уруйдаһар улуу түгэни көрдөрүүгэ, уолугунан тыыммыт уола хаан, бухатыыр дьоннору таһааран хаамтарыыга Хатас сиригэр-уотугар күн сирин көрбүт модьу-таҕа көрүҥнээх, тутта-хапта сылдьара тупсаҕай, сэмэй майгылаах Игорь Андреев баарын астына көрдүбүт. Кинини Туймаада ыһыаҕын көтүппэккэ сылдьааччылар, «Тыгын Дархан» уус-уран киинэни сэргээччилэр бэлиэтии көрбүттэрэ уонунан сыл буолла. Туймаада ыһыаҕар саха сүөһүтүн сиэтэн киллэрдэҕинэ ытыс тыаһынан көрсөөччүлэр.
Игорь оҕо эрдэҕиттэн олоххо куруутун көхтөөх, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕор мэлдьи үөрэ-көтө кыттыһар – субуотунньуктар буоллуннар, улахан тэрээһиннэр буоллуннар, барытыгар сылдьааччы. Ийэтэ Надежда Ивановна, аҕата Николай Николаевич буоланнар ыһыахтарга хайаан да баар буолааччылар. Николай Николаевич Хатас норуодунай тыйаатырын бэриниилээх артыыһа, хоһоон хомоҕой хонуутугар эмиэ баар, айымньылара элбэх кинигэҕэ бэчээттэннилэр. Төлөпүөнүнэн Игорь кэргэнин Натальяны кытта сибээскэ тахсан кэпсэтиибит маннык буолла.
— Бастатан туран сүрдээх дьоһун, үйэлээх тэрээһиҥҥэ кыттыбытынан эҕэрдэлиибин уонна маннык улахан, өйгө-санааҕа хаалар түгэҥҥэ хайдах тигистигит, этэргэ дылы хаһан, ханна, хайдах?
— Эҕэрдэҕит иһин махтал. Уус Алданнар бу тэрээһиҥҥэ бары өттүнэн, араас хайысханан олохтоохтук, киэҥ далааһыннаахтык бэлэмнэммиттэрэ. Ол курдук, тутуу, успуорт, суол -иис уо.д.а өттүнэн эрэ буолбакка иис-күүс, уран оҥоһуктар эйгэлэригэр эмиэ ураты улахан болҕомтону ууран бу саас кулун тутарга маастардар күннэригэр буолбут саха таҥаһынан хаамыыга сүүһүнэн киһи киирэн хааманнар уос номоҕор киирбиттэрэ. Онно улуус баһылыга Алексей Васильевич Федотов тус бэйэтэ эмиэ кыттыыны ылбыта. Ол сылдьан бэлиэтии көрөн илии тутуһан туран кэпсэтэн соһуппута да, үөрдүбүтэ даҕаны. Игорь таҥаһын Саха драматическай тыйаатыра хааччыйда уонна сирэйин-хараҕын, тас көрүҥүн, тутта-хапта сылдьыытын эмиэ кинилэр оҥордулар. Онон биһиги дьиэ кэргэн махталбыт муҥура суох. Аһыллыы сиэригэр-туомугар икки эпизодка киирэн таҕыста – сахалыы таҥастаахтарга уонна боотурдарга, Майаҕатта Бэрт Хара оҥорбуттара.
Манна даҕатан эттэххэ, Игорь, эппитим курдук, оҕо эрдэҕиттэн айар-тутар куттаах дьиэ кэргэҥҥэ иитиллибитэ, онтон улаатан, буутун этэ буһан, сиһин этэ ситэн ыал буоларыгар таба көрөн, талан ылбыт кыыһа – кэргэнэ Наталья Протопопова Уус Алдантан төрүттээх, хаартыскаҕа түһэрии уус-уран, уйан салгыныгар уйдарбыт ураты көрүүлээх, худуоһунньук харахтаах, айар-тутар эйгэлээх киһи буолар. Наталья хаартыскаҕа түһэрээччилэр ортолоругар бэҕэһээ кэлбит киһи буолбатах, бэйэтэ туспа суоллаах-иистээх, аатын ааттатар киһи буолар.
Дьэ, ити курдук удьуор тардыытын утумнаан, иискэ-күүскэ иилиллэн, сатабылы салҕаан, уруу дьону утумнаан бииргэ буолары биһирээн, кэнчээри ыччат тэнийэр кэхтибэт суолун тобулар тобуллаҕас өйдөрүнэн төрүттээбит улуукан дьоммут түөлбэлэрэ төлкөлөөх, уһун үйэлээх буоларын кэпсиир, көрдөрөр көстүүгэ биһиги, хатастар, уолбут баарыттан үөрэбит, киэн туттабыт.
Мантан антах бу оонньууларга тиритэ-хорута үлэлии, кытта сылдьар биир дойдулаахтарбыт туһунан мантан салгыы сиһилии билиһиннэриэхпит. Кинилэр култуурунай үлэҕэ, судьуйалааһыҥҥа, сырдатыыга, дьиҥ күрэхтэһиигэ кыттыыга бааллар. Онтон бүгүҥҥү кэпсээммит дьоруойугар – Игорьга, кэргэнигэр Натальяҕа аны да олоххо маннык көхтөөх үтүө-мааны майгылаах буолалларыгар баҕарабыт.
Түгэнинэн туһанан, бүтүн Саха сирин тэлэбиисэри көрөөччүлэрин аатыттан НКИХ кэлэктиибигэр тургутууну тулуйан, долгуйуу долгунугар оҕустарбакка, куйаастан куттаммакка, итииттэн илистибэккэ, дьон-сэргэ туһа диэн күүстээхтик, хаачыстыбалаахтык үлэлии сылдьалларытыгар улахан махталы тиэрдиэм этэ.
«Саха сирэ», edersaas.ru анаан Наталья РУФОВА
Хаартыскалар — ааптар тиксэриилэрэ