Саха чаҕылхай уолун, аан дойду таһымнаах успуорка ситиһиилэрдээх Дмитрий Ушканов туһунан истибэтэх киһи суох буолуохтаах дии саныыбын. Ол гынан баран, аан дойду билиниитин ылбыт спортсмен туһунан дойдутугар, Саха сиригэр, улахан сырдатыы суоҕа киһини хомотор.
20 СААҺЫГАР СПОРТ МААСТАРА БУОЛБУТА
Дмитрий өссө 20 саастааҕар кик-боксиҥҥа спорт маастарын аатын ылбыта. Онтон ыла олоҥхоҕо ылланар саха боотурдарын үгэстэринэн аан дойду киэҥ иэнигэр билиҥҥээҥҥэ диэри тэлэһийэ, сахалар ааттарын ааттата сылдьар. Кини аан дойду идэтийбит кик-боксердарын икки ардыларынааҕы чөмпүйэнээт үс төгүллээх кыайыылааҕа, үрдүк таһымнаах турнирдар чөмпүйүөннэрэ, аан дойду куубагын хаһаайына буолар. Ону ааһан, Таилаҥҥа омук дьонуттан устуоруйаҕа аан бастакынан тайдыы буоксаҕа дойду сүүмэрдэммит хамаандатыгар киирбитэ. Онуоха киниэхэ сүгүрүйэн, Баабыр диэн хос ааты иҥэрбиттэрэ. Санаан көрүҥ, эр соҕотох эдэр уол бэйэтин эрэ кыаҕынан, өбүгэлэрин, аҕатын модун санаатынан алгыстанан, кытаанах хабыр киирсиилээх спорт көрүҥэр аан дойду үрдүнэн инники күөҥҥэ сылдьар эбээт!
Дмитрий Таилаҥҥа, Малайзияҕа, Камбоджаҕа, Кытайга (Гонкоҥҥа), Италияҕа, Югославияҕа, Америкаҕа, Канадаҕа тириэньэрдээбитэ, күрэхтэспитэ. 2011 сыллаахха дойдутугар – Саха сиригэр кэлэн, быраабылата суох киирсии көрүҥҥэ оскуола аһар баҕалааҕа. Ол эрээри, улахан өйөбүлү ылбакка, төттөрү барбыта.
Манна диэн эттэххэ, саха успуордугар элбэҕи ситиспит чаҕылхай “сулуспут” Дмитрий Ушканов туһунан киинэ уһуллара буоллар, ыччаты успуорт үрдүкү чыпчаалларын дабайарга ыҥырыа, умсугутуо дии саныыбын. Күөгэйэр күнүгэр сылдьар тарбахха баттанар спортсмеммыт түргэн ураты хамсаныыларын дьон сөҕө-махтайа көрүө этэ.
Дима алтыс кылаастан Чурапчытааҕы успуорт оскуолатыгар үөрэнэн, көҥүл тустуунан дьарыктаммыта. Онтон дьонун кытта Дьокуускай куоракка көһөн киирэн, 2-с №-дээх оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан, М.Г.Вальга буоксаҕа, Л.А.Алексеевка кик-боксаҕа, А.Ю.Уваровка муай-тайга эрчиллибитэ. Бу дьон бары оҕону кытта сатаан табан үлэлиир тириэньэрдэринэн биллэллэр. Дима сэттис кылааска үөрэнэ сырыттаҕына, оччолорго саҥа үөрэҕин бүтэрэн кэлбит САПИ-га үлэлии сылдьар билиҥҥи Ил Дархаммыт Айсен Николаев спонсордаан, көмө оҥорбута. Бу курдук, биһиги Ил Дархаммыт Айсен Сергеевич аата ааттана илик кырачаан уол спортивнай дьылҕатын өтө көрбүтэ диэтэхпинэ, сыыспатым буолуо.
УБАЙА ХОЛОБУР БУОЛБУТА
Ушкановтар ийэлэрэ Наталья Терентьевна ахтарынан, Димаҕа убайа Роман олоҕор холобур, спорт эйгэтигэр суолу аһааччы буолбут эбит. Роман бастакы кылаастан Ньурба спортивнай оскуолатыгар Н.П.Ивановка тустуунан дьарыктаммыта, тохсус кылаастан салгыы Чурапчы спортивнай оскуолатыгар үөрэммитэ. Оскуолатын кэнниттэн Санкт-Петербурга Лесгафт аатынан физкултуура уонна успуорт академиятын бүтэрбитэ. Роман 17 сааһыгар көҥүл тустууга успуорт маастара буолбута. Кини кэргэнэ Светлана бэйэтин кэмигэр кик-боксаҕа ситиһиилээх спортсменка этэ. Бу ыал билигин Санкт-Петребурга олорор.
АҔАЛАРА УСПУОРКА УГУЙАРА
Романнаах Дима кыра саастарыттан успуорт эйгэтигэр иитиллибиттэригэр, утумнаахтык дьарыктаммыттарыгар аҕаларын Дмитрий Спиридонович Ушканов оруола өтө көстөр. Дмитрий Спиридонович – олоҕун былаһын тухары успуорду өрө тутар, чөл олоҕу тутуһар киһи. Кини утумнаах дьарыгын тохтоппот, күүһү-уоҕу сайыннарар хамсаныыларынан үлүһүйэр. Бэйэтэ оҕо сааһыттан успуорду өрө туппут буолан, уолаттарын успуорка угуйбута саарбахтаммат. Дмитрий Спиридонович оскуолаҕа үөрэнэр кэмиттэн көҥүл тустуунан дьарыктаммыта. Онус кылааска сылдьан, Арассыыйа үөрэнээччилэрин спартакиадатын призера буолары ситиспитэ. Аны оскуоланы бүтэрэн баран, Хабаровскайга физкултуура уонна успуорт институтугар үөрэнэ киирбитэ. Онно үөрэнэр кэмигэр Хабаровскай кыраай чөмпүйүөнэ, Арассыыйа “Спартак” уопсастыбатын көҥүл тустууга сүүмэрдэммит хамаандатын чилиэнэ этэ. Институту ситиһиилээхтик бүтэрэн баран, Ньурбаҕа оҕо спортивнай оскуолатыгар тириэньэринэн үлэлээбитэ.
Дмитрий Спиридонович 2018 сылга ыытыллыбыт силовой троеборьеҕа муҥутуур чөмпүйүөн аатын ылбыта. Бу курдук, кини 67 сааһыгар сытан эрэ икки атаҕынан 950 киилэни сыыйа өрө анньар, 550 киилэлээх штанганы санныга ууран баран турар, тарбахтарынан 175 киилэни ыйааһыны хам тутар кыахтаах киһи. Өссө 2015 сыллаахха А.Афанасьев, П.Наумов, Н.Константинов састааптаах анал хамыыһыйа быһааран, Дмитрий Спиридонович алта көрүҥҥэ снарядтарга араас хамсаныыларга көрдөрүүлэрин кэтээннэр, “Саха бухатыыра” диэн сэртипикээти туттарбыттара оруннаах буолан тахсар.
Оттон билигин Дмитрий Спиридонович сүрүн баҕата – Саха сиригэр күүс троеборьетын федерациятын тэрийии, күүс-күдэх өттүнэн дьарыктанар дьону түмүү, күрэхтэһиилэри тэрийэн ыытыы.
Оҕо иитиитигэр, саха успуорда сайдарыгар сыратын уурбут, кылаатын киллэрбит Ушкановтар дьиэ кэргэн аҕа баһылыктарын баҕа санаата туоларыгар баҕарабыт. Бары өттүнэн эҥкилэ суох саха ыала – аҕа баһылык Дмитрий Спиридонович уонна кини кэрэ аҥаара Наталья Тереньтевна биһиэхэ барыбытыгар оҕо иитиитигэр, чөл олоххо үтүө холобур буола турдуннар.
Лев САВВИН, Дьокуускай.