Чурапчы улууһун А.П. Илларионов аатынан Хайахсыт орто оскуолатыгар Олоҥхо декадатын чэрчитинэн, улуустааҕы “Кут-сүр” фольклорнай куонкурус куйаар ситиминэн ыытыллыытын үөрүүлээх аһыллыыта буолан ааста.
Бу күрэх “Куруубай хааннаах Кулун Куллустуур” олоҥхону айан хаалларбыт Иннокентий Гурьевич Теплоухов-Тимофеев төрөөбүт-үөскээбит ытык түөлбэтигэр 12 сыл устата ыытыллан кэллэ. Быйыл куйаар ситиминэн аһаҕас куонкурус быһыытынан ыытыллан ыаллыы улуустартан уонна Ньурба, Сунтаар курдук ыраах сирдэртэн талааннаах оҕолор кыттарга холоммуттара олус үөрүүлээх. Төһө да нэһилиэк сиригэр сыллата ыытылыннар, улуус управлениятын фольклорга уонна нэһилиэстибэҕэ отделын үлэһиттэрэ М.А. Герасимова, В.П. Герасимовтар, улуустааҕы «Үөрүү» оҕо сайдар киинэ сүрүн оруолу ылан, тэрийээччилэринэн буолаллар.
Тэрийээччилэр ааттарыттан Хайахсыт орто оскуолатын учууталыттан, «Айаара» фольклорнай куруһуок салайааччытыттан Дария Кононовна Кузьмина аҕыйах боппуруоска эппиэттииригэр көрдөстүм.
— Дария Кононовна, баһаалыста, бэстибээл туһунан билиһиннэр эрэ.
— Биһиги бу куонкуруһу уонтан тахса сыллааҕыта биир дойдулаахпыт Иннокентий Гурьевич Теплоухов-Тимофеев аатын үйэтитэр сыаллаах тэрийэн саҕалаабыппыт. Ол үтүө бачыымы сыыспатах эбиппит дии саныыбыт. Бу кэмнэр усталарыгар элбэх оҕону иитэн-үөрэтэн, сахалыы ырыаҕа-тойукка угуйан таһаардыбыт. Манна кылааты киллэрсибит дьоммутунан Мария, Валерий Герасимовтар, Елена Дьячковская онтон да атыттар буоллалар.
— Сыллата хастыы оҕо, бөлөх кыттарый?
— Сыл ахсын 70-80 сайаапка киирэр. Оҕолор бары кэлэн биир күн устата хас да түһүлгэнэн кыттан, дьүүллүүр сүбэҕэ талба талааннарын көрдөрөн, сүбэ-ама ылан бараллар. Быйыл пандемия буолан, балаһыанньаны аһаҕас диэн оҥорбуппут. Онон атын улуустартан эмиэ сайаапкалар киирдилэр. Бу 30 чыыһыланан үлэлэри хомуйан бүтэрэн, дьүүллүр сүбэ түмүгү быһаарыаҕа.
— Ааҕааччыларга тугу баҕарыаҥ этэй?
— Кэлиҥҥи кэмҥэ нууччалыы тыл-өс эбиллиитэ, бэйэ фольклорун сайыннарыыга атахтааһын баар. Ону ол диэбэккэ, сахалыы ырыаны-тойугу үүнэр ыччаппыт сайыннарса турдуннар.
Инникитин даҕаны, биһиги ытык дойдубут уһун тыыннаах сахалыы куттаах тойук туойар сээркээн сэһэнньиттэри түмэ, сайыннара турдун!
Хайахсыт оскуолатын сэттис кылааһын үөрэнээччитэ
Вадим Колесов кэпсэттэ.
edersaas.ru