Алтынньы 17 күнүгэр төрөөбүт күннээх, 20 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир «Уран Саха» ювелирнай фирма бастакы хардыытын, тэриллиитин, сайдар суолун оҥорбут дьоннорунан Лука Митрофанович Егоров уонна Иван Алексеевич Захаров буолаллар. Кинилэр сүрүн соруктарынан көмүс киэргэллэри оҥорор тэрилтэни тэрийии, саха былыргы киэргэллэрин үйэтитии, сөргүтүү, киһи аймах кэрэ аҥаардарын киэргэтии этэ.
edersaas.ru
Саҕалааһын
Лука Егоров уонна Уйбаан Захаров үп-харчы суох кэмигэр элбэх быһаарыллыахтаах боппуруоһу түүн да хараҕы симпэккэ хайдах тобулбуттарын, таптыыр дьыалалара инники сайдыытын толкуйдатар төһөлөөх элбэх санаалар киирбиттэрин бэйэлэрэ эрэ билэн эрдэхтэрэ.
Бу тэрилтэ судаарыстыбаттан кирэдьиит ылбакка, атаҕар турбут биир ураты ситиһиилээх.
2000 с. тэрилтэлэрин кэҥэтэр санааны ылынан, 25 үлэ миэстэтин аһан, дьиэ арендалаан, күүстээх, былааннаах үлэ күүскэ саҕаламмыта. Оҥоһуллубут киэргэллэрэ саха дьонугар хамаҕатык барар буоланнар, тэрилтэни кэҥэтэр, салгыы сайыннар кыах үөскээбитэ. Салгыы сайдар суолу тутуһан, Ярославскай уулуссатыгар Эргэ универмагка “Кудай Бахсы» маҕаһыыныгар 2 кв.м. иэннээх сиргэ киэргэллэри атыылыыр, батарар кыра «муннук» тэриммиттэрэ.
Кыралаан улуустарга айаннаан, атыыны-эргиэни тэнитэн барбыттара, талааннаах уонна үөрэхтээх эдэр ыччаттары көмүс оҥоһуутун абылаҥнаах эйгэтигэр тардыыны уонна уһуйууну күүскэ болҕомтоҕо ылан үлэлээбиттэрэ.
Киэргэллэри оҥоруу, батарыы – сайдыы кэрдииһэ
«Уран Саха» чааһынай тэрилтэ инники кэскиллээх былааннары торумнаан тэрийэр соругу ылынар.
Көмүһү уонна алмааһы күндү таастары кытта дьүөрэлээн оҥоруу уустук маастарыстыбатын баһылыырга үөрэтэр 16 нүөмэрдээх профессиональнай-техническэй, модельер-дизайнердар идэлэрин биэрэр художественнай училищелары уонна технология, дизайн колледжын, Хотугулуу- Илиҥҥи федеральнай судаарыстыбаннай университет физико-техническэй институтун кытары ыкса сибээс олохтонно. Ол түмүгэр оҥорон таһаарыы үлэтигэр элбэх устудьуон кэлэн, быраактыкаланан, элбэххэ үөрэнэрэ үтүө холобурга кубулуйда. Үөрэхтэрин бүтэрбит талааннаах уонна дьоҕурдаах оҕолор «Уран Саха» тэрилтэтин инники сайдыытыгар кырата суох кылааты киллэрсэн үлэлии сылдьаллар.
Көмүсчүт Иван Алексеевич Захаров, бу тэрилтэҕэ үлэлии сылдьыбыт Сергей Игнатьев, билигин үлэлии сылдьар Ньургуйаана Николаева, Геннадий Былков үлэлэрэ өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүктүк сыаналаналлар. Ол туоһутунан кинилэр оҥорбут элбэх көмүс киэргэллэрэ өрөспүүбүлүкэ сыаналаах уонна сэдэх оҥоһуктарын ахсааннарыгар киирэн, симэхтэри, киэргэллэри харайар уонна көрдөрөр «Сокровищница Якутии» судаарыстыбаннай мусуойга хараллан сыталлар. Бу барыта тэрилтэ сыралаах үлэтин уонна сэдэх көмүс оҥоһуктарын үйэтитии биир хайысхатынан буолар.
Иван Алексеевич эдэр ыччаттары кыраайы үөрэтэр мусуойдарга батыһыннара сылдьан, былыргы симэх оҥоһуктары чинчийэн, симэхтэри билиҥҥи олох ирдэбилигэр сөп түбэһиннэрэн оҥорорго сатабыллаахтык үөрэтэр дьоҕурдаах.
Лука Митрофанович бэлиэтииринэн, 2005 с. диэри көмүс киэргэл 200 көрүҥүн оҥорбут буоллахтарына, билигин атыы ырыынагар 1200 араас көрүҥнээх оҥоһуктары атыылаһааччылар дьүүллэригэр таһаараллар.
Кэнники 12 сылга кыһыл, үрүҥ көмүс киэргэллэр көрүҥнэрэ алта төгүл элбээбитэ бэлиэтэнэр. Онуоха көмүс ырыынагар материальнай-техническэй базаны хаҥатыы, киэргэллэри оҥорор саҥа сайдыбыт технологияны уонна билиҥҥи ирдэбилгэ сөп түбэһэр күүстээх станоктары, илиинэн уһанар тэриллэри булан үлэлэтии улахан оруолу ылбыта саарбаҕа суох.
Тас ырыынакка тахсыы
Дириэктэр Лука Митрофанович күндү симэхтэрин Саха сиригэр эрэ буолбакка, Арассыыйа элбэх регионугар, ону таһынан Арассыыйа ыаллыы дойдуларыгар, тас омук сирдэригэр үрдүк таһымнаах быыстапкаларга кытыннарар. Оҥоһуктары быыстапкаҕа хамаҕатык батаран, тэрилтэтигэр кырата суох дохуоту киллэрэн, үлэһиттэрин үптээн-хамнастаан олорор дьаһаллаах салайааччынан буолар.
Ол курдук, сылга хаста да Москва, Санкт- Петербург, Сочи, Волгоград, Новосибирскай, Екатеринбург, Алма Ата, Астана куораттарга элбэх быыстапкаларга кыттан, бэйэлэрин идэлээхтэрин кытта алтыһан, дьон-сэргэ биһирэбилин ылаллар.
«Уран Саха» тэрилтэ талааннаах модельер-дизайнердара Ньургуйаана Николаева, Геннадий Былков, худуоһунньуктар Павел Михайлов, Николай Кириллин, Марианна Николаева тэрилтэ инники сайдыытыгар, араас көрүҥнээх, сиэдэрэй симэхтэри оҥорууга баар кыахтарын толору туһанан үлэлииллэр. Чочуйан оҥорор монтировщиктар Мария Канаева, Саргылаана Луковцева, Петр Кириллин, Сотниковтар, Ксенофонтовтар дьиэ кэргэттэрэ көмүс киэргэллэри хаачыстыбалаахтык оҥорорго бары талааннарын, кыһамньыларын ууран үлэлэһэллэр.
Оҥоһуллубут табаары кууһунан батарар тэрээһини товаровед идэлээх Саргылана Максимова, көмүс симэхтэр бэлэм табаар буолан оҥоһуллан тахсалларын быһаарар Туяра Огочонова, үбү-харчыны суоттуур, тыырар бухгалтер Прасковья Слепцова тэрилтэ инники сайдыытыгар кырата суох кылааттарын киллэрсэллэр. Ону көмүс оҥоһуктары оҥорон таһаарыы хаачыстыбата сылтан сыл үрдүүрэ, батарыыта кэҥиирэ, араас үгүс быыстапкаларга кыттыбыттарын туһунан үгүс биһирэбил туоһу суруктарын ылбыттара кэрэһилииллэр.
Удьуор утума
Лука Митрофанович кэргэнэ Ксенья Дмитриевналыын оҕолоро көмүс симэхтэри оҥоруу уустуга суох үлэтин салгыы сайыннарар, сахалыы эттэххэ, туйах хатарар дьон буолан тахсалларыгар бары кыһамньыларын ууран үлэлэһэ сылдьаллар.
Ксенья Дмитриевна быһаччы кыттыспатар да, оҕолоро үлэни үрдүктүк сыаналыылларыгар, дьоҥҥо-сэргэҕэ истиҥник сыһыаннаһалларыгар, хас биирдии бэйэлэрэ тус олохторун оҥостоллоругар ийэлии болҕомтотун уурар.
Егоровтар үс оҕолоро бары бу тэрилтэҕэ сыстан үлэлээн, саҥа саҕахтары аһарга дьулуһаллар.
Улаханнара, кыыстара Лариса Народова – үс оҕолоох ыал ийэтэ, бэлэм оҥоһуллубут симэхтэр атыыга тахсыыларын, үп-харчы эргиирин учуоттааччы үлэһит. Кэнники сылларга Арассыыйа араас регионнарыгар ыытыллар быыстапкаларга кыттыыны ылан, бэйэтигэр эбии билиини ыларга дьулуһан үлэлэһэр.
Уоллара Алексей Лукич аҕата тэрийбит тэрилтэтин салгыы сайыннарар уонна инникитин кэскиллээхтик үлэлиир былааннаах. Алексей хаһаайыстыбаннай боппуруостарга уонна тэрилтэ материальнай базатын сайыннарыы хайысхатыгар ордук сыһыаннааҕын бииргэ үлэлиир кэлэктиибэ сыаналыыр.
Кыра уоллара Дьулустаан Лукич Санкт-Петербурдааҕы художественнай академияны быйыл бүтэрэн, аҕатын тэрилтэтигэр худуоһунньук-дизайнерынан үлэтин саҕалаата. Кини аҕатын курдук уус тарбахтааҕар, талааннааҕар уонна киэргэллэри оҥорууга ордук дьоҕурдааҕар аҕата эрэнэрин этэр.
ЫСПЫРААПКА:
«Уран Сахаҕа» саамай муҥутуур элбэх үлэһит 2012 с. 80 киһиэхэ тиийэ сылдьыбыта бэлиэтэнэр. Билигин 60 эдэр ыччат орто сааһа — 32, оттон тэрилтэҕэ үлэлээһин орто ыстааһа — 10 сыл. Онон, тэрилтэ үлэһиттэрин 87 бырыһыанын эдэр ыччат ылар. Ыччаттар 85% анал орто, үрдүк үөрэхтээхтэр. Бу куһаҕана суох көрдөрүү.
Антонина СТЕПАНОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru