«Саха» НКИХ «Уот Дьулустаан» сериалын көрө сылдьаҕын? Валентина Гаврильева «Акаары дьахтар туһунан кыра сэһэн» кинигэтиттэн «Уот Дьулустаан» айымньытын булан ааҕыаххын сөп. Оттон билигин быһа тардыыны аах.
Уот Дьулустаан
…Кинилэр Аҥар Харах кинээс сайылыгар киэһэлик тиийэн кэлбиттэрэ.
Ньукуу Аҥар Харах улахан дьэндэйбит дьиэтин ыраахтан көрбүтэ. Чугас соҕус бэркэ диэн билэр балаҕана хампарыйан турара. Ити — хамначчыттар балаҕаннара. Онно — Сүөкүлэ баар. Бу айылаах буолан кэлбиттэрин көрдөҕүнэ, кини туох эрэ диир? Чэ, Ньукуу син биир ийэтин илдьэ эмиэ күрүүрэ буолуо ээ!
Чугас да сири тэйэн баран, ырааппыт курдук санана сылдьыбыт эбит. Күн аҥаара айаннаан кэллилэр. Оттон кини ийэтинээн сайыны быһа кэрийбиттэрэ.
— Ити дьону сүөр, ол балаҕаҥҥа бардыннар, — диэбитэ Сабыстай эмээхсин уонна тойон иһэрин көрөн, сыарҕаттан түһэн, арыычча аадаҥнаан утары барбыта.
Ньукуу байааттаҥныы-байааттаҥныы самнархай балаҕаҥҥа киирээт, оһох кэннинээҕи ороҥҥо сытынан кэбиспитэ. Дьон тугу эрэ ыйыталлара да, кини истибэт этэ. Ким баарын да, суоҕун да кини өйдөөн көрө-истэ барбата. Арай Сүөкүлэ баарын көрбүтэ, Сүөкүлэ Ырыачайы ороҥҥо сытыара-сытыара тугу эрэ ботугуруура, тылын чаҥырҕатара. Ньукууттан кэлэн, кини тугу эрэ ыйытан эрэрэ да, уол токуруллан баран утуйан хаалбыт этэ.
Ньукуу уһуктубута — балаҕаҥҥа ким да суох эбит. Бары тарҕастахтара: ким оттуу, ким ынах ыы, ким уу баһа… Кини таһырдьа тахсыбыта. Күһүҥҥү тыбыс-тымныы халлаан. Ньукуу саҥата суох туран-туран баран, улахан киһилии дириҥник үөһэ тыыммыта уонна балаҕаҥҥа төттөрү киирбитэ, тугу да гыныан булбатах курдук, маҥнай биир сиргэ, онтон атын сиргэ олортолоон ылбыта, ол эрэ кэнниттэн кини муннук ороҥҥо ийэтэ сытарын өйдөөн көрбүтэ.
Ньукуу ийэтин иннигэр биирдэ баар буола түспүтэ уонна утуйа сытар Ырыачай кубарыйбыт сирэйин одуулуу турбута. Уол сиргэ олорунан кэбиспитэ, ол олорон эмиэ утуйан хаалбыт этэ. Түһээн, эмиэ тииҥи эккирэппитэ. Кып-кыра, хара тииҥ кутуругунан оонньоон, угуйан, эккирэтиннэрэн баран, куотан хаалбыта, сүтэн хаалбыта.
…Сотору буолаат, Ырыачайы, тойоннорун дьаһалларынан буолуо, үгүс элбэх саҥата суох, эмиэ урукку дьиэтигэр, оҕонньордоох эмээхсиҥҥэ көһөрөн кэбиспиттэрэ.
Эмиэ, син уруккутун курдук, хас сарсыарда аайы, күн саҥа ойон тахсыыта Ньукуу сииктээх оту тобугар дылы кэһэн, ынахтары көрдүү барара. Кэнниттэн сахсаҕар түүлээх Мохсоҕол батыһан иһэр буолара.
Эмиэ күн аайы дьэндэйбит дьиэ таас түннүктэрин курдук хаппыт дьахтар сирэйэ элэс гынан ааһара. Атынан хайа эрэ диэки бурҕачыта турбут кэргэнин кэтиирэ дуу эбэтэр атыны тугу эрэ күүтэрэ дуу, дьахтар күнтэн күн аайы кубарыйа хатан иһэргэ дылыта. Ону ким билиэ баарай? Арай ханньайан түспүт кыра балаҕаҥҥа киэһэ-сарсыарда дьон тугу эрэ, кистээн, ибир-сибир кэпсэтэллэрэ:
— Ырыачай үчүгэй буолбут курдук үһү ээ.
— Инньэ дииллэр да, ким билэр.
— Кырдьык-кырдьык…
Сиһилии В.Гаврильева «Акаары дьахтар туһунан кыра сэһэн» кинигэтигэр аах.
«Айар» кинигэ кыһата, 2019 с.