Уоруулартан хайдах харыстанар, сэрэнэр туһунан кэпсэтии буоллаҕына, бастатан туран, тэрилтэлэргэ, маҕаһыыннарга, улахан эбийиэктэргэ, биирдиилээн кыбартыыраларга туруоруллубут “Тревога” (эбэтэр “КТС”, ол эбэтэр, “кнопка тревожной сигнализации”) ыҥырар кунуопкалар өйгөр көтөн түһэллэр.
Уорууну сэрэтиигэ, бохсууга ити саамай көдьүүстээх ньымаларыттан биирдэстэринэн биллэр. Дьон гараастарга, чааһынай дьиэлэргэ, коттеджтарга итинник кунуопкалары эмиэ туруоттарар.
РФ Росгвардиятын Саха сиринээҕи управлениетын Тас тэрилтэлэри харабыллааһын (ОВО) отдела өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 3000-тан тахса эбийиэги, 2000 кыбартыыраны уонна 450-тан тахса дьон баайын-малын харайар сирдэрин араҥаччылыыр. Биллэн турар, маннык өҥө төлөбүрдээх эрээри, кыбартыыраларын сылы сылынан харабыллатар дьон элбэх эбит. Бу дьон кыбартыыратын, дьиэтин үлэтигэр, даачатыгар биитэр уоппускатыгар эрэ буолбакка, ыйы ыйынан, бэл диэтэр, сыл устатыгар холкутук хаалларан барар эбит.
Маныаха дьиэҕэ уруккулуу стационарнай төлөпүөн хайаан да баара буолара ирдэммэт. Эбийиэги харабыллааһын радиоханаал көмөтүнэн биитэр суотабай төлөпүөн GSM стандартаах сибээһин ханаалынан оҥоһуллар. Маны таһынан, киоскаларга, атыы-эргиэн “туочукаларыгар”, кыбартыыраҕа, дьиэҕэ ити үөһэ этиллибит кунуопканы туруоруохтарын сөп.
Өскөтүн уоруйах уораҕайгар үктэннэҕинэ биитэр ол кунуопканы баттаатахха, сигнал кииннэммит кэтээн көрөр салааҕа киирэр, ол иһитиннэрии ботуруулга сылдьар тутар бөлөххө бэриллэр, кинилэр ыҥырыы киирбит аадырыһыгар ойуталлар. Харабыллааһын полицейскайдарын кытта биирдэ эмит рейдэҕэ сылдьааччыбын, онон сиэттэрдэххэ, сороҕор кунуопканы алҕас баттааһын (“ложные вызовы”) түбэлтэлэрэ эмиэ баар буолааччылар.
Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн сууккаҕа 67 тутар бөлөх, 134 полицейскай сулууспаҕа тахсар. Дьокуускайга – 2-3 киһилээх 17 бөлөх. Бу ботурууллар хас биирдиилэрэ айанныыр, кэлэр-барар суоллара-иистэрэ харабыллыыр эбийиэктэриттэн чугас гына аттарыллыбыттар. Инньэ гынан, ыҥырыы киирээтин, аҕыйах мүнүүтэнэн тиийэллэр.
Биһиги корр., «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыскалар: РФ Росгвардиятын Саха сиринээҕи управлениетын пресс-сулууспата.