Булт сокуонугар аналлаах кэпсэтиилэр, дьүүллэһиилэр тиһигин быспакка бара тураллар. Били, көрдүгэн курдук, аа-дьуо да буоллар, сотору-сотору баарын биллэрэр. Бэҕэһээ Ил Түмэн дьокутааттара «Булт туһунан уонна бултуур сири-уоту харыстааһын» диэн сокуоҥҥа, чуолаан федеральнай исхиэмэни тутуһан, бултуур сири-уоту тэрийиигэ аналлаах “төгүрүк остуол” тула кэпсэттилэр.
Федеральнай сокуон сүрүн ирдэбилинэн – аны бултуур сир аукциоҥҥа тахсыахтаах. Бу – өрөспүүбүлүкэтээҕи сокуоҥҥа киирэн биэриэхтээх. Саха сирин уратыта сокуоҥҥа хайаан да учуоттаныллыахтаах диэнинэн салайтарыллан, тэрээһин икки аҥаар чаас ыытылынна. Санатар буоллахха, федеральнай сокуон чэрчитинэн, киириэхтээх уларытыыга булдунан дьарыктанар улуустартан Ил Түмэн аадырыһыгар элбэх этии киирбитэ биллэр. Кинилэр сүрүн туруорсууларынан уопсай бултаныллар сир оннунан хаалыахтаах уонна аукциоҥҥа тахсар сир бырыһыана элбиэхтээх диэн. Улуустар тутуһар санаалара өйдөнөр, ол эбэтэр олохтоох булчуттар, олохтоох булт уопсастыбалара күөмчүлэниэ суохтаахтар, билигин бултуу сылдьар сирдэрэ-уоттара юридическай өттүнэн мэктиэлэнэн кинилэргэ хаалыахтаах.
Санатар буоллахха, Саха сирин үрдүнэн бултуурга аналлаах сир-уот уонна уопсай бултуур сир иэннэрэ холбоон, 306 700 671,8 гектарга тэҥнэһэр. Мантан 119 028 588 гектара уопсай бултаныллар сиргэ киирэр.
Дьэ Саха сирэ төһө бултуур сири-уоту аукциоҥҥа туруорар эбит диэн ыйытыы үөскүүр. 209 №-дээх федеральнай сокуоҥҥа этиллэринэн, бултуурга аналлаах сиртэн 20-тэн саҕалаан 50 %-ҥа диэри кээмэйдээх учаастак аукциоҥҥа туруон сөп. Холобур, Дьокуускай куорат бултуурга аналлаах сирэ-уота 318 816,4 гектар буоллаҕына, итинтэн уопсай бултааһыҥҥа 141 823,7 гектара тиксэр. Уопсай бултаныллыахтаах сиртэн хаһа аукциоҥҥа туруоруллар? Федеральнай сокуонунан 20 %-на дуо? Эбэтэр олох да аҥаара дуу? СӨ Экологияҕа министиэристибэтэ 18,8%-нан быспыт.
Оттон улуустар төттөрүтүн аукциоҥҥа бэриллиэхтээх сир кээмэйин улаатыннарарга дьулуһалллар. Холобур, Мэҥэ Хаҥалас улууһугар уопсай туһаныллыахтаах сирдэрэ 1 мөл. 133 тыһ. гектар буоллаҕына, итинтэн 77 %-на иччитэх сытар. Ити түгэҥҥэ булт уопсастыбалара бэйэлэрин булчуттарын ити иччитэх сирдэргэ сыһыарыахтарын сөп. Улуустар үгүстэрэ бултуур сир кээмэйин кэҥэтэргэ этиини киллэрэллэр, ол эбэтэр, федеральнай сокуон ирдэбилинэн эрэ дьаһаныахтарын баҕарбаттар.
Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Сахамин Афанасьев:
— Билигин аукцион туһунан кэпсэтии барбат. Төттөрүтүн, улуустарга баар булт уопсастыбаларын туруорсууларынан уопсай бултаныллар сири-уоту хаалларар туһунан кэпсэтии бара турар. Сокуону туспа көрүөхпүт, — диэн быһаарда. Бу боппуруос туһунан сиһилии “Саха сирэ” хаһыат кэлэр нүөмэригэр сырдатыахпыт.
edersaas.ru