М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет базатыгар Научнай коллаборация дьиэтин аһыллыыта буолла. Бу “Үөрэх” национальнай бырайыак “Хас биирдии оҕо ситиһиитэ” бырайыагын иитинэн аһыллар.
“Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
СӨ үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин иитиигэ, эбии үөрэхтээһиҥҥэ салаатын салайааччыта Ольга Яшина эҕэрдэлээн туран, оҕолорго туһаайан биридимиэти, саҥа үөрэх бырагырааматын чинчийэр кыахтааххыт диэн эттэ. Бу саамай интэриэһинэй, аныгы хайысха буоларын бэлиэтээтэ.
Научнай коллаборация дьиэтин дириэктэрэ Прасковья Никифорова: “Коллаборация дьиэтигэр саамай инники күөҥҥэ тутуллар хайысхаларынан оскуола үөрэнээччилэрин уонна учууталлары эбии үөрэхтээһин бырагыраамаларыгар үөрэтэллэр. Бу – “биотехнология”, “геннай инженерия, уо.д.а. Үс ый устата 400-тэн тахса оҕо дьарыктанна, учууталлар идэлэрин таһымын үрдэтиини аастылар, куонкурустар буоллулар. Олортон саамай суолталаахтарынан “Юные якутяне” ресурснай киини кытта кыттыһан ыыппыт национальнай технологическай көҕүлээһин хамсааһынын эрэгийиэннээҕи түһүмэҕин олимпиадата буолар. Бу олус интэриэһинэй хайысхалар. Куруһуоктарынан туспа олимпиадалар ыытыллаллар. Ол олимпиада инникитин дойду араас үрдүк үөрэҕин кыһатыгар туттарса киирэргэ эбии баалы биэриэҕэ”, — диэн иһитиннэрдэ.
Арассыыйатааҕы Наукалар академияларын чилиэн-кэрэспэдьиэнэ, ХИФУ естественнэй наукаларга институтун кылаабынай сотруднига Никита Соломонов: “Быһа холоон 25 сыл анараа өттүгэр, үөрэнээччилэр экспэдииссийэлэрин быһыытынан маҥнайгы саҕалааһын ууруллубута. Оҕолору дьиҥнээх научнай үлэһиттэр быһыытынан илдьэ сылдьарбыт. Интэриэһинэй матырыйааллары хомуйарбыт”, — диэн этэр. Оҕолор үөрүүнэн кытталларын итиэннэ сытыы харахтаах, сыыллар, элбэх буолан учуонайдардааҕар элбэх биридимиэти булалларын бэлиэтээтэ. Онон бастакы кыттыгас научнай-чинчийэр үлэлэрэ этэ диир. Научнай коллаборация дьиэтэ эмиэ итини ситиһиэхтээҕин, көннөрү үөрэтиинэн, билиһиннэриинэн муҥурданыа суохтаахтарын, оҕолору наука үлэтигэр сыһыарыахтааҕын тоһоҕолоон эттэ.
Бу күн кэлбит оҕолорго анаан 3 D моделированиеҕа, экспериментальнай физикаҕа, работотехникаҕа, геоматикаҕа, дуобакка, саахымакка маастар-кылаастары ыыттылар, ботаническай саад оранжереятыгар экскурсия оҥордулар.
ХИФУ физико-тиэхиньиичэскэй институтун 2-с кууруһун устудьуона Никита Николаев электромагнитнай индуксия көмөтүнэн ытар пушканы көрдөрөр. Ортоку уһун остуолга оҕолор сабыс саҥа, салаппаан хаҕыттан даҕаны ороммотох робототехника наборун экранынан көрөн оҥоро олороллор. Кытыы диэки бэрт сэргэх аспирант оҕолорго араас кыыл уҥуохтарын көрдөрө-көрдөрө кэпсиир. Уһукка хас даҕаны остуолунан оҕолор саахмыаттаан, дуобаттаан ууларыгар-хаардарыгар киирбиттэр.
Манна үөрэтии араас бырайыагынан барар. Ол курдук, “Оҕо университета”, “Аччыгый академия”, “Биология уруога”, “Технология уруога”, “21-с үйэ педагогун компетенцията” диэн бырайыактардаахтар. Баҕалаах оҕону барытын ылаллар. Тохсунньуга сорох бырагыраамаларга оҕолору эбии ылар былааннаахтар.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru