Бэйиэт, прозаик, кириитик, СӨ култууратын туйгуна, РФ уонна СӨ бочуоттаах бэтэрээнэ, РФ бочуоттаах судьуйата, судьуйалар квалификационнай кэллиэгийэлэрин чилиэнэ, судьуйалар сэбиэттэрин чилиэнэ, Бүлүү оройуонун, Бүлүү куорат, Бөтүҥ уонна Халбаакы нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕо Луиза Георгиевна Прокопьева-Уйулҕаана ыам ыйын 15 күнүгэр олохтон туораата.
edersaas.ru
Бүгүн кинилиин 2020 сыллаахха, үбүлүөйдээх сылыгар сэһэргэһиини ааҕааччыларбытыгар билиһиннэрэбит.
Луиза Георгиевна Прокопьева-Уйулҕаана олоҕун кэрчиктэринэн арааран сэһэргээтэххэ, “бастакы” диэн өйдөбүлэ суох хайдах да сатаммаккын. Ол курдук, Уйулҕаана “ыллыыр кумахтаах” Бүлүүтүн улууһугар кэрэ аҥаардартан – бастакы хачыгаар, бастакы адвокат, прокурор көмөлөһөөччүтэ (бастакы), бастакы судьуйа, бастакы поэтесса.
Луиза Георгиевна хос эбэтэ – улуу удаҕан, аата улаханнык ааттаммат Кыталыктаах Анньыыска 1942 сыллаахха өлбүтэ (архыыпка суруллубутунан, 130 сааһыгар). Оттон Луиза Георгиевна бэйэтэ сабаҕалыырынан, орто дойдуга 116 сыл олорбута чуолкай. Хос эһэтэ Прокопий Иванович уҥуоҕа улахан суоруна таастаах эбит, онто Орто Хатырга баар. 1917 сыллаахха тохсунньу 13 күнүгэр 90 сааһыгар сылдьан орто дойду олоҕуттан күрэммитэ.
Эбэтэ Агафья Николаевна Прокопьева олоҥхоһут, хоһоонньут, тойуксут буолан, Луиза олоҥхонон утуйбут, тойугунан турбут оҕо этэ (кэлин суруйар талааныгар бэрилиннэҕэ) Агааппыйа күннээҕи да кэпсэтиитигэр хоһоонунан хоһуйан саҥарар кырдьаҕас эбит.
Луиза күн сирин көрдөрбүт күндү ийэтэ Анна Егоровна Прокопьева-Григорьева Саха тыйаатырын иһинэн саха бастакы устуудьуйатыгар үөрэммитэ. 1949 сыллаахха Саха тыйаатырын дириэктэрэ Степан Ефремовы Ойуунускай дьыалатыгар эрийэн хаайаннар, устуудьуйа ыһыллан хаалбыта. Анна Егоровна ырыаһыт буолан, араадьыйа хоругар киирбитэ. Ону ийэтэ сөбүлээбэккэ эбитэ дуу, дойдутугар төттөрү ыҥыртаран ылбыта. Артыыс идэтин олус таптыыра бэрт буолан, хара өлүөр диэри Бүлүү норуодунай тыйаатырын прима-артыыската этэ.
Луиза төрөппүт аҕата Алексей Константинович Константинов Халбаакы нэһилиэгэр баһылаан олорбут Арҕаа эбэтэр Улахан аҕа ууһуттан төрүттээх. Төрдө-ууһа Дьаллаҕар Дьаакып уола, улахан баай Көстүүн Көстөкүүнтэн саҕаланар. Бу киһи 700-чэ ынах, сылгы, таба сүөһүлээҕэ үһү. Мунньубут көмүһүн сиргэ көмпүтүн хойукка диэри көрдөөбүттэр да, булбатахтар. Кинилэр сыдьааннара 300-чэҕэ тиийэр киһи буолбут. Кинилэртэн элбэх киһи кинээһинэн талыллан үлэлээбитэ. Кэнники көлүөнэ дьоҥҥо биллэринэн, Константиновтар сыдьааннара СГУ ректора Анатолий Николаевич Алексеев, академик, философия наукатын доктора, профессор Егор Михайлович Махаров, РФ норуодунай артыыһа, А.Е.Кулаковскай аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата Андрей Саввич Борисов уо.д.а. дьонунан салҕаммыта.
Алексей Константинович бастакы хомуурга сэриилэспит десантник, анал сорудаҕы тириэрдээччи саллаат этэ. Сэрии кэнниттэн почта начаалынньыгынан үлэлээбитэ. Оттон Луизаны ииппит аҕата Степан Иванович Григорьев өр сылларга ПМК начаалынньыга этэ.
“Ийэбин кэлин Саха тыйаатырын сүрүн артыыһа буолбут, САССР уонна РСФСР үтүөлээх артыыһа Михаил Гоголевтааҕы кытары Москваҕа М.Щепкин аатынан училищеҕа үөрэххэ ыҥырбыттара. Ийэм, төһө да талааннаахтарга киирсэн ыҥырыллыбытын иһин, миигин оҕоломмут буолан аккаастанан кэбиспит. Эбэм: “Бэйэм көрүөм, эн баран үөрэн”, – дии сатаабыт да, ийэм эмиийдээх оҕотун хаалларан барыан баҕарбатах. Кырдьыга да, мин оскуолаҕа нулевой кылааска киириэхпэр диэри ийэм эмиийин эмсэхтэнэн улааппытым”, – диэн бүгүҥҥү сэһэргэһээччим оҕо сааһын курус түгэннэрин ахтан-санаан ааһар.
Киэһээҥҥи оскуолаҕа көһүү
Луиза Георгиевна 12 саастааҕар ийэтин, аймахтарын аймаабыт оҕо өлүүлээх хомолтолоох түбэлтэ тахсыбыта. Бииргэ төрөөбүт уон саастаах быраата кинилиин оонньуу сылдьан тутулла турар дьиэ үрдүттэн сууллан суорума суолламмыта… Бириэмэ барытын эмтиир дииллэр да, маннык ыарахан түгэн киһи өйүттэн-санаатыттан суураллыбат, умнуллубат. Сүтүктээх сүүс айыылаах дииллэринии, Бүлүү куорат оскуолатыгар английскай тылы үөрэтэр аймаҕа дьахтардыын сатаспатаҕа: кини үөрэтэ кэллэҕинэ уруоктан тахсан барара. Ол учууталын кытары тапсыбакка, киэһээҥи оскуолаҕа көһөргө санаммыта. Ол оскуолаҕа омук тылын үөрэппэттэр этэ. Онон, кэлин үрдүк үөрэххэ холкутук киирбитэ.
Кини дьолугар, үөрэххэ баҕалаах, сытыы-хотуу кыысчааҥҥа үчүгэйдик сыһыаннаһар, чиҥ билиини биэрэр учууталлар элбэхтэрэ. Кыыс үөрэҕи батыһыах быатыгар буолуо, ийэтэ Анна Егоровна кинигэ ыскылаатыгар үлэлиирэ. Кыысчаана ыскылаакка кэлэн ааҕар кинигэтин талан биэрдэҕинэ, ийэтэ атыылаһан биэрэрэ. Онон учууталлар, ол иһигэр устуоруйа учуутала Константин Константинович Окоемов, Луизаттан кинигэ уларсаллара. Луиза Константин Константиновичтыын биир кинигэни ааҕар буоланнар, билиилэрэ тэҥнэһэр да курдуга, кыыс билиитин хайҕыыра. Бэл, учуутала 1968 сыллаахха бэйэтэ тэрийбит мусуойун дириэктэринэн кинини анаабыта.
Хачыгааркаҕа
Луиза Прокопьева киэһээҥҥи оскуолаҕа үөрэнэ-үөрэнэ промкэмбинээккэ икки сыл столярдаабыта. Үлэтин сөбүлүүрэ, кистэнэ сылдьыбыт талаана кырыыланан тахса турар курдуга: уһанара, сахалыы оһуору-мандары мас оҥоһуктарга сатабыллаахтык түһэрэрэ, уруһуйдуура, гравюралары оҥороро, бэл, биһилэх кутар буола сылдьыбыта. Өлбүт дьоҥҥо оҥорбут бүүстэрэ Бүлүү, Үөһээ Бүлүү кылабыыһаларыгар тураллар (дьахтар эрэ буолуо дуо, эр киһи да мээнэ ылсыбат дьарыга).
Кыыс бэйэтин сааһыгар холооно суох элбэх уонна дьоһуннаах кинигэлэринэн үлүһүйэр кэмигэр Лев Шейнин «Записки следователя» диэн халыҥ кинигэтин утаппыттыы ааҕан кэбиспитэ. Ааптар бэйэтэ силиэстийэлээбит дьыалаларын туһунан сиһилии кэпсээнэ улаатан эрэр кыыс дууһатын улаханнык аймаабыта, сүрэҕин өрүкүппүтэ. Утуйар уутун да умнан, силиэдэбэтэл буоларга бигэтик быһаарыммыта.
Оччолорго юридическай үөрэх Дьокуускайга суоҕунан, Харьков эбэтэр Свердловскай куораттарга эрэ барыахха наада этэ. Хара үлэҕэ миккиллэ сылдьар кыыс куонкурус улаханыттан, ирдэбилэ элбэҕиттэн кэннинэн кэхтибэтэҕэ. Үөрэҕэр бэлэмнэнээри биир күн үлэлиир, икки күн өрүүр үлэҕэ көһөргө, хачыгаардыырга санаммыта. Хара үлэттэн толлубат кыыс түүҥҥү симиэнэтигэр оһоҕун сып-сылаастык оттон баран, тапталлаах дьарыгар ылсыан – уочараттаах кинигэтин ааҕыан хараҕар ойуулаан көрөрө. Киһи хайгыыра диэн, 5-с кылаастан саҕалаан үөрэнэр кинигэлэри атыылаһан, үөрэх бырагырааматын барытын хос үөрэппитэ, билиитин чиҥэппитэ. Бу эмиэ, мин санаабар, эдэр киһи аайы бэриллибэт тулууру, дьулууру эрэйэр үтүө хаачыстыба. Луиза үөрэх бырагырааматын хатылыы сылдьан билбэтэ элбэҕин өйдөөбүтэ, ол аайы чиҥник үөрэтэн, үрдүк үөрэххэ киирэригэр бэйэтин билиитигэр эрэллээҕэ.
“Дьиҥэр. промкэмбинээт дириэктэрэ Никифор Николаевич Степанов мин көрдөһүүбүн алы гынан, иһэллэрин-аһыылларын сөбүлүүр хачыгаардартан кими эрэ тохтотон баран, миигин ылбыта быһыылааҕа. Атын симиэнэҕэ солбуйуохтаах дьонум борогууллаатылар да, миигин үргүлдьү хаалларара. Куһаҕан үчүгэйдээх диэбиккэ дылы, онон элбэх харчыны аахсар буолбутум”, – диэн Луиза Прокопьевна хачыгаар хамнаһа ыраах айаҥҥа барарыгар улаханнык көмөлөһөн турарын бэлиэтиир.
62 кыраадыска тиийэр тымныыларга бэйэтэ да кыра уҥуохтаах, хачаайы кыыс чоҕун 100-чэкэ миэтэрэлээх сиртэн соһон аҕалара. Тоҥон хаалбыт чоҕу аны хайыта сынньыан, баалынайга кутан соһон аҕалыан, аллараа сытар хачыгааркатыгар түһэриэн наада этэ.
– “Арай, үөрэххэ киирбэтэхпинэ, үйэм тухары маннык сордоно сылдьыам дуо?” – дии санаатахпына, ытыыр этим. Ол ытаатахпына, хараҕым уута сирэйбэр тоҥон хаалара. Хачыгааркам иһигэр киирэн биир муннукка сыһыарыллыбыт сиэркилэ үлтүркэйигэр сирэйим оҕотун көрүннэхпинэ, ытаабыт суолум сирэйбэр хаалбыт буолара. Онон, тымныыттан кэһэйбит киһи “Свердловскай син биир Сибиир, тымныы буолуо, онон итии сиргэ Харьковка барар эбиппин”, – диэн быһаарыммытым. Тымныыттан сүрэхпэр астарбатаҕым буоллар, чугастыы Свердловскайга да барыам эбитэ буолуо, – диэн кэпсээнин салҕыыр.
Харьковка
Урутаан уонна уобарастаан эттэххэ, Харьковка баҕалаах үөрэҕэр хаардыы хааман киирбитэ. Ол эрээри, дьылҕатын быһаарбыт ыксаллаах түгэннэрэ суох буолбатаҕа. Киирии эксээмэннэри Дьокуускай куоракка Саха судаарыстыбаннай университетыгар туттарбыттара. Бастаан саха оскуолатын бүтэрбиттэр диктант эбэтэр изложение суруйалларын туһунан истэн, хачыгааркаҕа олорон ылбыт билиитигэр эрэллээх буолан уоскуйбута. Ол эрээри, сочинениеҕа бэлэмнэммэтэх буолан син салла санаабыта. Өлүү болдьохтоох кафедраҕа киирэн ортоку миэстэҕэ түбэһэн хаалбыт этэ. Икки кытыыга олорор нуучча уолуттан (кэлин билбитэ, Шитарев диэн бииргэ үөрэниэхтээх уола этэ) уонна нуучча кыыһыттан кинини таһааралларыгар көрдөспүтүн сөбүлээбэтэхтэрэ. Онон, дьылҕата тардан, төттөрү тахсыбакка, суруйан көрөргө тиийбитэ. Арай, күрэстэһээччи аҕыйыырыгар баҕалаах ити эдэр дьон ойон туран, кыыһы таһааран кэбиспиттэрэ буоллар, Луиза, арааһа, эксээмэнтэн куотар санаалааҕа…
Түөрт сыл үөрэнэн кыһыл дипломунан бүтэриэхтээх киһи “научнай коммунизмҥа” бэлитиичэскэй алҕаһы таһаарбыта. Ол эмиэ туспа устуоруйалаах. Байыаннай лүөччүк, уруккута КГБ үлэһитэ Степанов диэн преподавательга эксээмэнин туттара олорон, билиитэ таһымнаан, Карл Маркс пиибэ иһэн баран шпагалаах охсуһарын, хааһыгар улахан хайа тардыы суоллааҕын, онон аҥаар хараҕа куһаҕаннык көрөрүн туһунан устудьуон эрэ барыта билбэт чахчыларын холобурдаан, эксээмэн тутааччылары улаханнык сэргэхсиппитэ. Ол эрээри, туох тэһитэ кэйбитэ эбэтэр үөһэттэн этиттэрбитэ эбитэ буолла, “Этого вашего коммунизма никогда не будет!” диэн кэбиспитин кулгааҕа эрэ истэн хаалбыта. Олох да итинник санаабат киһи бэйэтэ да соһуйбута, мэктиэтигэр этигэр-хааныгар тымныы көлөһүн сүүрэргэ дылы буолбута. Элбэҕи эрэннэрэр, уһулуччу үчүгэйдик үөрэнэр устудьуонкатыттан итинниги эрэ истиэм диэбэтэх преподаватела кыыһыран, өһүргэнэн кыыс зачеткатыгар “удов” диэн суруйан баран, зачеткатын быраҕан кэриэтэ биэрбитэ. Ректор Василий Михайлович Маслов Луизаны ыҥыран сэмэлээн баран, “4” сыанаҕа көннөрөн хос туттар диэн көрбүтэ да, “Не хочу! Пусть будет удов!” диэнтэн атын харданы истибэтэҕэ.
Бастакы сууттааһын
Луиза Прокопьева 1976 сыл муус устар 11 күнүгэр Муома улууһугар быыбарданан, судьуйанан талыллыбыта (үөрэҕин бүтэрэ илик сылдьан судьуйа буолуу сэдэх көстүү).
Муома улууһун судьуйата Луиза Прокопьева:
“Эдэркээн судьуйа бастакы дьыалабынан 5 уол күлүгээннээһинин көрүү этэ. Мин суукка үлэлиэхтээх киһи билиҥҥитэ теорияны эрэ билэрбин, быраактыкам олох да суоҕун өйдүү биэрбитим (күлэр). Хаһан да суукка сылдьыбатах, сууттана турар киһини көрбөтөх да киһи наһаа куттаммытым. Эдэригэр судьуйалаабыт Харлампий Гаврильевич Софронов диэн сэкирэтээрбиттэн урукку дьыалалары миэхэ көрдөрөрүгэр көрдөспүтүм. Дьэ, араас дьыалалары, суут хаамыытын боротокуолларын көрөн, сууту хайдах ыыталларын синийэн үөрэппитим. Онон, сууттана да сылдьар киһини көрбөккө сылдьан судьуйа буолан турабын. Ол саҕана сокуон аһара ыарахан этэ. Күлүгээннээбит уолаттар 2-3 сылга хаайыыга түбэспиттэрэ. Оннооҕор түннүк тааһын алдьаппыт киһи хаайыыга барара. Бириэмэтэ оннук этэ”.
“Хоһоонум – холкутук көтөр дьолум”
Сэбиэскэй кэм оҕолоро хоһооннор, ырыалар тылларын сурунар ырыанньыктаах буолаллара. Бэйэ-бэйэлэригэр бэрсиһэ сылдьан, хоһоон эбэтэр ырыа суруйаллара. Луиза бэйэтэ да билбэтинэн, элбэх ырыанньыкка бастакы хоһооннорун бэлэхтээбит эбит. Баҕар нарын-намчы, баҕар дьорҕоот да тыллары паартаҕа суруйа олорор буолара.
Онтон айымньыта бэчээккэ тахсарын курдук ураты долгутуулаах иэйиини 1966 сыллаахха билбитэ. Ол саҕана “Октябрь суола” диэн ааттаах оройуон хаһыатыгар ытыс саҕа 3 сатирическай кэпсээнэ бэчээттэнэн, ааҕааччылар дьүүллэригэр тахсыбыта. Манна даҕатан эттэххэ, кэлин кэм-кэрдии уларыйан, хаһыат аатын уларытарга хаһыатынан санаалары хомуйбуттарыгар Луиза Прокопьева тапталлаах хаһыатын “Олох суола” диэн ааттыырга этии киллэрбитэ туолбута.
“Аан бастаан бэчээттэниэхпиттэн бэлиэр 54 сыл ааһа охсубут эбит. Хоһооннорбун өр кэмҥэ бэчээттэппэккэ сылдьыбытым. Ол эмиэ бэйэтэ төрүөттээх этэ. Кэргэнниилэри араарар дуу, холбуур дуу курдук гражданскай дьыалалары көрө сылдьан, табыллыбатах таптал эбэтэр умайа таптыырым туһунан хоһооҥҥо хоһуйарым табыгаһа суох курдуга. Ону сэргэ, суут үлэһитигэр сиэр-майгы да өттүнэн элбэх бобуулар, хааччахтар бааллар. Олоххо да көрдөххө, суут эйгэтигэр үлэлээбит дьон үгүстэрэ биэнсийэҕэ тахсан баран төлө биэрэн, поэзия эбэтэр проза курдук жанрдар муоһаларын туталлар”, – диэн кэпсэтиибит поэзия кистэлэҥ эйгэтигэр салалынна.
Бүлүү бастакы поэтессата, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Луиза Прокопьева-Уйулҕаана биэнсийэҕэ тахсан дьахтар киһиэхэ ыарахан үлэттэн уурайан баран, сиппэтэҕин ситэрдии хорутуулаахтык үлэлээн барбыта. Хоһооннорун, кэпсээннэрин, ырытыыларын, очеркаларын өрөспүүбүлүкэ бары хаһыаттара уонна сурунааллара былдьаһыгынан кэриэтэ бэчээттээн барбыттара. Саха норуодунай бэйиэтэ Наталья Ивановна Харлампьева «Саха сирэ» хаһыакка, «Далбар хотун» сурунаалга Уйулҕаана хоһооннорун бэчээттээн киэҥ эйгэҕэ таһаарбытыгар, өссө биир бэйэтин хоһоонугар Уйулҕаана «Айыыһыт имнэммит кэмигэр…» диэн строкаларын эпиграфынан ылбытыгар махтана саныыр. Саха сирин норуодунай бэйиэтэ Иван Гоголев-Кындыл Бүлүүгэ кэлэ сылдьан, Луиза Прокопьева айымньыларын билсэн баран, Суруйааччылар сойуустарыгар киирэргэ сүбэлээбитэ. Онуоха кини хорсунун киллэрэн тута сөбүлэспитэ буоллар, ыраахтан толло көрөр Иван Гоголева тыыннааҕар сойууска киирэрэ хаалбыта. Кэлин 2001 сыллаахха саха норуодунай бэйиэттэрэ Василий Сивцев, Сэмэн Руфов уонна Моисей Ефимов мэктиэлэринэн СӨ Суруйааччыларын сойууһугар ылыллыбыта. Бу иннинэ суруйарыгар ийэтин уонна төрөөбүт дойдута Бөтүн аатынан “Анна Бетюнская” диэн ааттана сылдьыбыт кэмнэрдээҕэ. Саха норуодунай бэйиэтэ Василий Сивцев кини хоһооннорун ааҕан баран, олус сэргээн, хайҕаан сахалыы ааттанарыгар сүбэлээбитэ. Луиза толкуйдуу түһэн баран: “Ийэм Аана диэн, оттон уйулҕа диэн күүстээх санаалаах киһини ааттыыллар. Мин ийэбинээҕэр күүстээх санаалаахпын билэбин. Онон, Уйулҕа уонна Аана диэбит курдук Уйулҕаана буоллун. Ийэм аата арчылыы сылдьыаҕа”, – диэбитэ. Онуоха Василий Тарасович: “Оо, гениально!” – диэн саҥа аллайбыта.
Кини айар үлэтигэр олус эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһар, ахсааны сырсыбакка, хаачыстыбаны өрө тутар айар киһи. Филология наукатын доктора, профессор Николай Николаевич Тобуруокап бэйэтин ыстатыйатыгар хоһоонноро аллитерациянан саҕаланан баран, рифманан түмүктэнэллэрин, холбуу истиили сатабыллаахтык туһанарын уо.д.а. кимиэхэ да маарыннаабат ньымаларын астына бэлиэтээбитэ. Кириитиктэр, литературоведтар этэллэринэн, итинник ньыманан Арбита суруйара.
Уйулҕаана айар үлэтин биир уратытынан хоһоонноро да, кэпсээннэрэ да чопчу кимиэхэ эрэ анаммыт эбэтэр чахчы баар дьоруойдар туһунан буолаллар. Биир тылынан эттэххэ, болҕомтолоох ааҕааччы Уйулҕаана хоһооннорун да, кэпсээннэрин да аахтаҕына, киниэхэ Уйулҕаана олоҕун суола бу тыргылла сытыан сөп.
“Саха дьахтарын санаатын сарадаҕа”
Дьону аһынаҕын. Аан маҥнай үлэлииргэр теориянан эрэ сылдьар курдуккун, барыта долбуурга ууруллубутун курдук чопчу буолуохтаах. Оттон сааһырдаҕыҥ, дьону өйдүүр буолан истэҕиҥ аайы хайдах эрэ чэпчэкитик көрөр, киһини өйдүүр, аһынар буолаҕын.
Махтал. Дьон махтала, чуолаан гражданскай дьыалаҕа, баар буолааччы. Оттон холуобунай дьыалаҕа эриллибит дьон хаайыыттан кэлэн баран махтаналлара эмиэ суох буолбатах. Биир оннук долгутуулаах түбэлтэ туһунан “Төрөөбүт аат төннүүтэ” диэн кэпсээммэр суруйбутум. Бэйэтин билиэҕиттэн Бекас диэн ааттана сылдьыбыт киһини сууттанар кэмигэр кэлэн төрөппүттэрэ сүрэхтээбит Александр диэн аатынан ыҥырбыппыттан долгуйан ытаан, нохтолоох сүрэхпин тохтото сыһан турар.
Таптал. Мин элбэхтик таптаабытым (күлэр да күлэр). Бастакы көрүүттэн тута таптыыр идэлээхпин. Соҕотох уолум Алешам – таптал оҕото. Алексей Ильич Прокопьев 2006 сыл алтынньы 5 күнүттэн адвокатынан үлэлиир. (Күнүскү үөрэххэ бүтэһик кууруска сылдьан, 25 сааһыгар судьуйанан талыллыбыта эмиэ сэдэх көстүү-ааптар).
Суруйааччы кырдьыгы эрэ суруйуохтаах дуо? Барытын хайдах баарынан ыраас мууска ууран биэрэн суруйуу ааҕааччыга интэриэһинэйэ суох буолуо. “Судьуйа” диэн арамаан суруйбутум. Ол гынан баран, бэчээккэ таһаарарга кэмэ кэлэ илик быһыылаах.
Оҕону кэпсэтэргэ үөрэтии. Уолум уһуйааныгар тугу аһыылларыгар, оонньуулларыгар улаханнык наадыйбатарбын да, барытын сиһилии ыйытарым. Онон уһуйааныттан кэллэ да, сонунун кэпсиир үөрүйэҕинэн, улаатан да баран аһаҕастык кэпсэтэбит. Ол үчүгэй. Кэпсээбэт, санаатын үллэстибэт оҕо сэрэхтээх, кистээн тугу барытын оҥоруон сөп.
Иккистээн төрүүрүм буоллар… Идэбин сөпкө талбыппын, Ол гынан баран, дьон дьылҕатын быһаарар суут үлэтэ ыарахан, бэйэм да айылҕаттан уустук киһибин. Иккистээн олорорум буоллар, дьиэ ис эйгэтинэн эрэ олорор элбэх оҕолоох, сиэннэрдээх, сүөһүлээх-астаах тыа үлэһит дьахтара буолуом этэ…
Ыспыраапка:
Муома, Бүлүү оройуоннарыгар судьуйалаабыта. Бүлүү оройуонун суутун бэрэссэдээтэлинэн үлэлээн, отставкаҕа тахсыбыта. Кини – бэйиэт, прозаик, кириитик, СӨ култууратын туйгуна, РФ уонна СӨ бочуоттаах бэтэрээнэ, РФ бочуоттаах судьуйата, судьуйалар квалификационнай коллегияларын чилиэнэ, судьуйалар сэбиэттэрин чилиэнэ, Бүлүү оройуонун, Бүлүү куорат, Бөтүҥ уонна Халбаакы нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕо.
Надежда ЕГОРОВА -НАМЫЛЫ, “Саха сирэ”, edersaas.ru