Ис дьыала уорганнара оҕолору көмүскүүр үлэлэрин туһунан биһиги хаһыаппытыгар РФ ИДьМ-тын СӨ Ис дьыалаҕа министиэристибэтин сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолор дьыалаларыгар отделениетын начальнига, полиция подполковнига Оксана Звержеева билиһиннэрдэ.
Вера МАКАРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru/
Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр ааспыт сылга оҕолорго туһуламмыт буруйу оҥоруу уопсай ахсаана 38,3 %-нан аҕыйаабыт (964-тэн 595-кэ диэри). Бу 595-тэн 141 буруйу төрөппүттэр оҥорбуттар (2015 с. 154 этэ). Итинтэн кииринньэҥ аҕа уонна ийэтэ бииргэ олорор киһитэ оҥорбут буруйдара — 47 чахчы (2015 с. 76 этэ) – Дьокуускай куоракка, Хаҥаласка, Сунтаарга, Мэҥэ Хаҥаласка, Усуйаанаҕа, Уус Алдаҥҥа, Ньурбаҕа, Нерюнгрига, Ленскэйгэ, Муомаҕа. Бу 47-тэн 14-гэр – половой тыытыллыбат буолууга буруйу оҥоруу, 22 кырбааһын, өлөрөрүнэн суоһурҕаныы – 3 чахчы, доруобуйаҕа ыарахан эмсэҕэлээһини соруйан оҥоруу — 7 уонна муҥнааһын – 1 чахчы.
Ис дьыала уорганнарыгар учуокка 2 тыһыынчаттан тахса төрөппүт турар. Бу – оҕолорун иитэр, көрөр-харайар, үөрэтэр эбээһинэстэрин толорбот, оҕолоругар куһаҕан өттүнэн дьайар биитэр кырыктаахтык сыһыаннаһар төрөппүттэр. Бу дьон баһыйар өттө (86 %) итирдэр утаҕы сөбүлээн иһэр. Маннык төрөппүттэри кытта үлэ хайдах ыытылларый?
Дьиэлэригэр тиһигин быспакка бэрэбиэркэлииллэр, өйдөтөр-сэрэтэр бэсиэдэ оҥороллор. Кинилэргэ көмө оҥорторор туһуттан (ол иһигэр, үлэ булунарыгар) нэһилиэнньэ социальнай көмүскэллээх буолуутун уорганыгар, арыгылааһынтан эмтэннин диэн наркологическай диспансерга ыыталлар. Сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолор уонна кинилэр сокуоннай бэрэстэбиитэллэрин дьыалаларын хамыыһыйатын мунньахтарыгар административнай эппиэккэ тардыы, төрөппүт быраабын хааччахтааһын биитэр быһыы матырыйаалларын көрөллөр.
Ол курдук, ааспыт сылга оҕолорун иитэр эбээһинэстэрин толорботох 4 тыһыынчаттан тахса төрөппүт административнай эппиэккэ тардыллыбыт. 81 холуобунай дьыала тэриллибититтэн РФ Холуобунай кодексатын 156-с ыстатыйатынан – 18 дьыала.
Ис дьыала уорганнарын көҕүлээһиннэринэн, төрөппүт быраабын быһыы туһунан 52 уонна төрөппүт быраабын хааччахтааһын туһунан 42 матырыйаал суукка ыытыллыбыттар. РФ Дьиэ кэргэҥҥэ кодексатын 77-с ыстатыйатыгар олоҕуран, сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолор дьыалаларыгар иниспиэктэрдэр эпиэкэ уонна харалта уорганнарын кытта 85 ыалтан 219 оҕону былдьаан, социальнай-реабилитационнай кииннэргэ киллэрбиттэр.
Маннык үлэ төһө көдьүүстээҕэ хас төрөппүт учуоттан уһуллубутунан быһаарыллар. 2016 сылга 339 ыал сөптөөх суолга турбутунан, учуоттан уһуллубут.
Вера МАКАРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, https://edersaas.ru/