Тыа сирин дьонун билиҥҥи сүрүн түбүгэ – оттооһун.
Ыраах Дьааҥы улууһун «Тымныы полюһа» кэпэрэтиип бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Екатерина Портнягина хайдах оттуу сылдьалларын туһунан маннык кэпсиир:
– Кыстыгы көрсө 420 туонна кэриҥин оттуохтаахпыт. Онтон 100 туоннатын бэйэбит оттуохпут, ордугун мобильнай биригээдэлэринэн оттотуохпут уонна чааһынайдартан ылыахпыт.
Биһиги сыл ахсын Остуолба нэһилиэгэр Киэҥ Сыһыы диэн, урукку сылларга «Дьааҥы» сопхуос 500-600 туонна оту баһар сириттэн ходуһа түүлэһэн, сайын устатыгар иккитэ, сорох дьыл үстэ төхтүрүйэн, «күүлэй» тэрийэн, кыстыыр оппут аҥаарын булунар үгэстээхпит. Былырыын коронавирус дьаҥынан сибээстээн элбэх киһилээх маассабай дьаһал көҥүллэммэт диэн тэрийбэтэхпит. Быйыл бастакы «күүлэйи» от ыйын 23-24 күннэригэр тэрийбиппит. Чугастааҕы нэһилиэктэртэн уонна улуус кииниттэн алта хамаанда кэлбитэ, бэйэбит икки хамаанданы туруорбуппут. Онон 40 киһилээх аҕыс хамаанда дьоно үөрэ-көтө, бэйэ-бэйэлэрин көҕүтүһэн үлэлээтилэр. Остуолба нэһилиэгин хамаандата бастаабыта, иккис миэстэни «Тымныы полюһа» кэпэрэтиип хамаандата, бириистээх үсүһү Адыаччы нэһилиэгин хамаандата ылбыта. Ити икки күн 26 гектар ходуһа сирэ охсуллан, харбанан, 40 туонна от чөкөтүллүбүтэ. Билигин ону пресстээн бүтэрэн эрэбит. Иккис «күүлэйи» атырдьах ыйын 14-15 күннэригэр былааннаабыппыт табыллыбата, онон кэлэр өрөбүллэргэ ыытар буоллубут.
Урукку сыллар үгэстэрин сөргүтэн, Дьааҥы куорат орто оскуолатын салалтатын кытары сүбэлэһэн, үрдүкү кылаас үөрэнээччилэриттэн биригээдэ тэрийэн, улахан дьоҥҥо сыһыаран окко үлэлэппиппит түөрт сыл буолла. Быйыл уопуттаах отчут Иван Стручков салалтатынан 13 уолу үлэлэтэ сылдьабыт. Кэпсэтии быһыытынан, сарсыарда дьиэлэриттэн хомуйан илдьэбит, киэһэ аҕалан биэрэбит, күҥҥэ биирдии тыһыынчаны төлүүбүт, аһатабыт. Онон оҕолор бииринэн үлэҕэ үөрэнэллэр, иккиһинэн сайыҥҥы уһун өрөбүллэрин туһалаахтык атаараллар, тото аһыы-аһыы, ыраас сылгыҥҥа үлэлээн-хамсаан, доруобуйаларын бөҕөргөтөллөр, хамнас аахсаллар.
Хас да мобильнай биригээдэни кытары кэпсэтэн, 130 туоннаҕа дуогабар түһэрсэн, от ыйын саҕаланыаҕыттан оттото сылдьабыт. Күн-дьыл сүрдээҕин туран биэрдэ. Арай, атырдьах ыйын иккис аҥаара ардахтаах буолуо диэн куттууллар. Үүнүү куһаҕана суох. Дьон оттууахан сылдьаллар. Ааспыт сылларга курааннаан уонна тыа баһаардара тураннар от үүммэккэ, кыстыыр оппут аҥаарын өрөспүүбүлүкэ киин улуустарыттан атыыласпыппыт. Быйыл ол улуустарга курааннаата, онон оппутун бэйэбит хааччыннахпытына табыллар. Төһө кыалларынан, хайдах сатанарынан, ыкса күһүҥҥэ диэри тирбэҕэлэһэн, сүөһүбүтүн кыстатар оппутун булунуохпут.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» edersaas.ru