Дьааҥы улууһа 11 тыһыынча туонна оту бэлэмниир сорудаҕын, кураантан тэптэрэн, 40 % эрэ хааччынар туруктаах.
edersaas.ru
Хаһаайыстыбалар ыраах учаастактарга баран оттуохтарын, онно тиийэр уонна онтон оту тиэйэн аҕалар уустуга мэһэйдиирин эппиттэрэ. Ону учуоттаан, Ил Дархан ыйааҕынан, улуус таһымнаах ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ биллэриллэн, Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ мобильнай биригээдэлэри тэрийиигэ, итиэннэ ыраах учаастактартан кыстык бастакы аҥаарыгар оту тиэйиигэ-таһыыга анаан 12 мөлүйүөнү көрбүтэ. Бу улууска саамай элбэх сүөһүлээх хаһаайыстыбанан «Тымныы полюһа» тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтиибэ буолар. Кэпэрэтиип үүтү-эти астыыр тиһиги быспат туһуттан, тэриммит пиэрмэтигэр 200-тэн тахса сүөһүлээх, ол иһигэр сүүс ыанар ынахтаах. Билигин ол сүөһүтүн улуус киинигэр чугаһатан, Остуолба сэлиэнньэтин таһыгар сайылатан турар, итиэннэ үүтү, сүөгэйи онно астаан, Баатаҕай бөһүөлэгин уонна чугастааҕы сэлиэнньэлэри хааччыйар. Хайдах оттуу сылдьарын туһунан билсээри, биһиги быһа сибээскэ тахса сылдьыбыппытыгар, кэпэрэтиип бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Екатерина Портнягина маннык кэпсээтэ:
– Сүөһүбүтүн кыстатарбытыгар 350 т от наада. Онтон 200 туоннаны чааһынайдартан атыылаһыахпыт, ордугун бэйэбит оттуохпут. Былырыын биир туонна оту аҕыс тыһыынча солкуобайга атыыласпыт буоллахпытына, быйыл кураанынан сибээстээн, уон тыһыынчаҕа кэпсэттибит. Маннык сыанаҕа сөбүлэһэннэр, Дьааҥы, Мачаах, Остуолба, Боронук нэһилиэктэрин олохтоохторо биригээдэ тэринэннэр, учаастактарынан оттуу таҕыстылар. Үүнүү мөлтөх да буоллар, төһө кыайалларынан тирбэҕэлэһэр соруктаахтар.
Бэйэбит Остуолба нэһилиэгэр Киэҥ Сыһыы диэн, урукку сылларга «Дьааҥы» сопхуос 500-600 туонна оту баһар сириттэн ходуһа түүлэһэн оттотор идэлээхпит. Бу сыһыыны быйыл саас биирдэм урбаанньыт, Дьааҥы патриота Герасим Горохов ууну халытан нүөлсүппүтэ, инньэ гынан, бачча курааҥҥа, хата, үүнэн биэрдэ. Кырдьаҕастар: «Былырыыҥҥытааҕар ордук», — дииллэр. Эбэбит иитэр-аһатар буолбутуттан, дьэ, улаханнык үөрэн-көтөн олоробут.
Бу сыһыыбытыгар ааспыт өрөбүл күннэргэ күүлэй тэрийдибит. Чугастааҕы нэһилиэктэр уонна улуус киинин олохтоохторо хамаанданан да, биирдиилээн да кэлэн, барыта 70-ча киһи буолан, икки күн устатыгар тура тэбинэн от оҕустулар. Айылҕабыт да туран биэрдэ.
Хамаанданан күрэхтэһиигэ Дьулустаан Горохов баһылыктаах Остуолба ыччатын биригээдэтэ 6,5 гектар сири охсон, 80 тыһыынча солкуобайынан наҕараадаланна. Иккис миэстэни ылбыт Николай Потапов салайар Боруулаах хамаандата 60 тыһыынча, үһүс миэстэҕэ тиксибит Денис Сотрудников салайар Остуолба иккис хамаандата 30 тыһыынча харчынан бириэмийэлэннилэр. Мотуордаах хотуурунан биирдиилээн күрэхтэһиигэ Боруулаах баһылыга Евгений Слепцов, Үөттээх баһылыга Виктория Слепцова, улуус дьаһалтатын, тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ холостулар. Түмүккэ ОДьКХ салаатын үлэһитэ Алексей Слепцов бастаата, оттон илии хотуурунан охсууга Дмитрий Гуляев ,1,5 гектардаах сири нэлэһитэн, тэҥнээҕин булбата. «Саамай саастаах отчут» аат хаһаайкатынан биһиги күүлэйдэрбитигэр сыллата кыттар 70 саастаах Тамара Ксенофонтова бэлиэтэннэ. Миэстэлэспэтэх хамаандаларга тыа хаһаайыстыбатын улуустааҕы управлениета өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттартаата. Онон кыттыбыт дьоннор бары астынан, үөрэн-көтөн, итиэннэ маннык тэрээһиннэргэ өссө да кыттыах буолан тарҕастылар. Түгэнинэн туһанан, күүлэйи тэрийиигэ көмөлөспүт дьоммор, улууһум дьаһалтатыгар, тыа хаһаайыстыбатын управлениетыгар, пиэрмэ биригэдьиирэ Татьяна Михайловаҕа, отчуттары минньигэс, тотоойу аһынан күндүлээбит Валентина Слепцоваҕа, Дария Стручковаҕа махтанабын.
Бу икки күҥҥэ барыта 45 гектар сир охсулунна, билигин ону кэбиһэ сылдьабыт, быһа холоон, 60 туонна кэриҥэ буолсу. Былааммыт киэҥ, табылыннаҕына, аны икки күүлэйи тэрийиэхпит.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru