Тылгынылар ытык кырдьаҕастарыгар сыһыаннара — бастыҥ холобур

Ааптар: 
Бөлөххө киир:

2020 сылга Бүлүү улууһун Тылгыны  олохтоохторо нэһилиэктэрэ  төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхтэрэ.

edersaas.ru

Нэһилиэк олохтоохторо бу суолталаах тэрээһиҥҥэ эрдэттэн бэлэмнэнэллэр. Тылгыныттан төрүттээх дьон Дьокуускай куоракка олорор дьон үгүс.

Биллэн турар, төрөөбүт нэһилиэктэрэ сайдарыгар ааттаах-суоллаах, улахан дуоһунастаах дьон сүҥкэн көмөнү оҥороллоро үгүс буоллаҕа. Онон 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтииргэ бэлэмнэнэр нэһилиэк салалтата биир дойдулаахтарын көрсөн, киин куоракка анаан кэлэн мунньахтаата.

Мин бу сүбэ мунньахха бэрт элбэх интэриэһинэй сүүрээннэри бэйэбэр бэлиэтэнним. Холобура, тыыл бэтэрээннэригэр уонна сэрии оҕолоругар нэһилиэк салалтата сыл аайы 5-тии тыһ. солк. харчынан өйүүр эбит. Оттон улахан бэлиэ сылларга кырдьаҕас бэтэрээн 25 тыһ. солк. суумалаах биир кэмнээх өйөбүл харчыны ылар. Нэһилиэк дьаһалтатын баһылыгын солбуйааччы Христина Васильева бу үбүлээһини хантан булан көрөллөрүн маннык быһаарар:

Тылгыныга маннык категориялаах 19 бэтэрээн баар. Үбүлээһини нэһилиэк бүддьүөтүттэн бэрэстэбиитэллээх уорган дьокутаттара тыыраллар.

Көрсүһүүгэ кэлбит, билигин кыһыҥҥы кэмҥэ оҕолоругар кыстыы кэлэн олорор нэһилиэк кырдьаҕастара өйөбүллэрин иһин олохтоох дьаһалта салалтатыгар барҕа махталларын тиэртилэр.

Аны олохтоох дьаһалата быйылгыттан ыла уопсастыбаннай тэрилтэлэри сүрүннүүр сэбиэти тэрийбит. Бу билиҥҥи олох ирдэбилигэр олус сөп түбэһэр толкуй.

Биллэн турар, суолталаах үбүлүөйгэ дьоһуннаах соруктар тураллара чахчы.  Сүбэ мунньахха заправка туһунан кэпсэтии таҕыста. Бу кыһалҕаны тылыгынылар араас инстанцияҕа 14 сылы быһа туруорсаллар. Онон бу да сырыыга сытыы боппуруос тула кэпсэтии буолла.  Нэһилиэккэ ууну хачайдыыр турба киириитин боппуруоһа быһаарыллан эрэ эбит.

Мустубут дьону «Нэһилиэк Бочуоттаах киһитэ» диэн бочуоттаах аат ис хоһоонун саҥардан биэрэр боппуруоһу сэргээтэ. Урукку сылларга тэҥнээтэххэ нэһилиэгин сайдыытн туһугар үлэлээбит киһиэхэ бу аакка тигиситэҕинэ 25 тыһ. солк. биир кээмэйдээх өйөбүл харчы бэриллиэҕэ. Маны таһынан нэһилиэк 100 сылыгар анаан «Тылгыны киэн туттар дьоно» диэн эмиэ бэрт сэргэх бэлиэ олохтонон эрэр эбит. Бу суолталаах бэлиэнэн нэһилиэктэрин аатын улууска эрэ буолбакка, Саха сиригэр уонна Арассыыйаҕа, аан дойдуга тиийэ ааттаппыт биир дойдулаахтарын наҕараадалыахтара. Бу туһунан сүбэ мунньах кыттыылаахтара эмиэ кэпсэттилэр.

Нэһилиэк геральдикатыгар эмиэ болҕомто ууруллар эбит. Нэһилиэк бэйэтэ гербэлээх, былаахтаах. Аны нэһилиэк гимнэ хаалбыт. Онон Тылгыны гимнин айыыга куонкурус биллэриллибит.

Тылгынылар сибээстэрэ олох мөлтөх эбит. «Билайн» вышката «Сахателекомҥа» холбонон турар буолан, саҥа ыстаансыйа тутуллуохтаах. Дьиҥэр суотабай вышкатын суотабай-оператордар эрдэ киллэрэр бэйэлэрэ, тоҕо Тылгыныга оннук дьаһаммыттара буолла…

СӨ үтүөлээх бырааһа, онколог быраас Феодосия Иванова биир дойдулаахтарыгар интэриэһинэй толкуйу сүбэлээтэ:

— Аракыата тобоҕо түһэр сирдээх-уоттаах дьон быһыытынан ити эҥээри хааччыйар диагностическай киини туттарарга туруорсуҥ. Бүлүү улууһун саамай ыраах түөрт нэһилиэктэрин олохтоохторо эмтэниэхпит этэ диэн айанныыргыт да уустук. Онон бу боппуруоска күүстээх дьокутааттаргытын үлэлтэргит наада. Төһө киһи ыарыйда, туох ыарыынан ыалдьалларый диэн научнай анаарыыны кытта сибээстээх үлэни ыытыахха наада. 

Ити курдук араас суолталаах боппуруостарга Тылгыны нэһилиэгиттэн төрүттээх дьон ирэ-хоро кэпсэтэн тарҕастылар. 

Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

Хаартыскаҕа ааптар түһэриилэрэ.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0