Аһаҕас аан күнүгэр Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр улуустар уонна нэһилиэктэр баһылыктара сылдьан, эт-үүт соҕотуопкатын, тиэхиньикэнэн хааччыллыы, чэбдигирдии бырагырааматын, племенной үлэ, граннарынан өйөбүл уо.д.а. туһунан кэпсэттилэр.
Дьааҥы улууһун баһылыгын солбуйааччы Михаил Осипов оттооһуҥҥа сүҥкэн көмөнү оҥорбуттарын иһин өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатыгар уонна министиэристибэҕэ махталын биллэрдэ итиэннэ пилотнай бырайыак оҥорон, Арктика улуустарыгар үүт атыылаһыллар сыанатын үрдэтэргэ туруоруста. Бүлүү эҥээр улуустар баһылыктара бородууксуйаны батарыыга санааларын атастастылар, боппуруоһу кииннээн быһаарар туһугар “Алмаастаах түбэ” диэн логистика киинин тэрийэргэ этии киллэрдилэр.
— Тыа сиригэр, тыа хаһаайыстыбатыгар эдэр, эрчимнээх дьон үлэлии кэлэллэрин хаачыйыахха наада, — диэтэ Ньурба улууһун баһылыга Андрей Иннокентьев. – Тыа хаһаайыстыбатын анал орто уонна үрдүк үөрэҕин кыһаларын бүтэбит исписэлиистэр улууска тахсыахтарын баҕарбаттар. Дьэ ити иһин, ыччаты тыаҕа хайдах тардар туһунан толкуйдуур эрэйиллэр. Онуоха үлэ биир хайысхатынан тыа хаһаайыстыбатын үлэһитин имиджин үрдэтии, “күөх экраҥҥа” онно анаммыт роликтары оҥоруу буолуоҕа. Биһиги бу өттүгэр үлэлэһэргэ бэлэммит.
Кэпсэтии сэргэхтик барда, баһылыктар интэриэһиргиир ыйытыыларыгар толору хоруйу ылан астыннылар. Александр Павлович салааны сайыннарыыга быйыл төһө харчы, ханнык хайысхаларынан көрүллүбүтүн кэпсээтэ. Кэлэр да өттүгэр судаарыстыба өйөбүлүн кээмэйэ судаарыстыбаннай бырагыраама сорудахтарын толорууттан быһаччы тутулуктаах буолуоҕун санатта. Иккиһинэн, отчуоту кэмигэр туттарарга эттэ. Быйылгы сыл тоҕус ыйдаах отчуотун 16 улуус туттара илигиттэн сылтаан, сэтинньи 15 күнүгэр Арассыыйа Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр туттарыллыахтаах өрөспүүбүлүкэ холбоһуктаах отчуота хойутатылынна. Бу отчуоттарынан үлэбит түмүгүн таһаарарбыт, өйөбүл көдьүүһүн быһаарарбыт таһынан, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатыгар уонна федеральнай министиэристибэҕэ судаарыстыба өйөбүлэ ханнык хайысханан, төһө кээмэйинэн наадатын дакаастыыбыт диэтэ.
Баһылыктар, хаһаайыстыбаларга буҕаалтырдар суохтарыттан, отчуот хойутуурун эттилэр. Салгыы тыа хаһаайыстыбатын иһитиннэрэр-анаарар хааччыйыы кэлим ситимигэр суһал уонна сыллааҕы отчуоттары хомуйуу туһунан матырыйаалы уонна АПК сиэктэригэр идэтийбит ыстандаартары киллэриини билистилэр. Тоҕо диэтэххэ, кэлэр сылтан идэтийбит ыстандаартары туттуу Үлэ көрүҥнэрин уонна оробучай идэлэр кэлим тарыыптаах-идэтийбит ыйынньыктарын (ЕТС, ЕТКС) кытары судаарыстыбаннай уонна муниципальнай сиэктэргэ булгуччулаах буолуоҕа.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru