Уол оҕону иитии судургу курдук көстөр эрээри, иһигэр киирдэххэ, ымпыга-чымпыга элбэх. Үксүгэр уолаттарбыт үөрэхтээх буолалларын ирдиибит. Бириэмэтигэр син сөп буолуо эрээри, татым соҕус көрдөбүл. Билигин тыа сиригэр үлэ суох буолан, ускул-тэскил сылдьыы да үксээтэ.
edersaas.ru
Кока-кола утахтаах…
Уол оҕону дьаныһан, дьиэ кэргэҥҥэ сөптөөхтүк ииттэхпитинэ эрэ, саха омугу сайыннарыахпыт. Үчүгэй сайдыылаах, эрчимнээх, өйдөөх уолу тыа сиригэр эрэ иитиэхпит. Тыа сириттэн тэйбит, тэлэбиисэри, төлөпүөнү сэргэ доширак, кока-кола аһылыктаах куорат оҕотунан удьуор салҕанара ыарахан.
Ыал аҕата кыратык аһыыр, күүлэйдиир, үлэтэ суох буоллаҕына үтүрүллэр. Ону көннөрөөччүнэн, олоҕу тупсарааччынан, нарылааччынан ыал ийэтэ буолар. Ол эрээри, 67 тыһыынча ийэ оҕотун соҕотох иитэр диэн буолар. Соҕотох аата соҕотох, тэстэр көлүөһэлээх массыынаҕа тэҥниибин.
От кэмигэр мохсуо быраҕыы
Тыаҕа сайылыыр уол оҕону хайаан да окко илдьэ сылдьыҥ. Тиэхиньикэҕэ сыһыаран, Кытай тыраахтарынан отто мустар, чэйдэ өрдөр, мохсуо бырахтар, араас оонньууну тэрий, кыра наһыылканан бугулла тастар. Бу оҕо доруобуйатын тупсарар эрэ буолбакка, оҕо буһан-хатан, эрдийэн барыны сатыырыттан үөрэн, эһиил хайаан да кэлэр гына быһаарыныа. Өссө оҕоҥ табаарыһын илдьэ кэллэҕинэ да көҥүлэ. Уол оҕо сүгэнэн, быһаҕынан сатаан туттар буолуохтаах. Күрүө маһын эргиттэр, сойуо оҥорон күрүөнү бэйэлэрэ туттуннар. Сүөһү күрүөнү алдьатан киирдэҕинэ, төһө ороскуот буоларын өйдөт.
Күнүс, киэһэ сынньалаҥ кэмигэр дуобат, саахымат оонньуутун тэрий. Дуобатчыт оҕо хаһан баҕарар тугу барытын толкуйдаан баран оҥоруо, сыыһата аҕыйах буолар.
Улаатан эрэр уолаттары саха хотуурун бэйэлэрэ таптанар, сытыыланар гына үөрэтэн баран, баччаны оҕустугут диэн нуормалыыгын, уол оҕо барахсан начаас үөрэнэр. Бу үлэҕэ эриллэн улааппыт оҕо хайаан да бэйэтин көрүнэр, кылаабынайа, олоххо сүрүн дьарыгын буларыгар бэлэм киһи иитиллэр. Булт көҥүлүн кэмигэр уолгун илдьэ сырыттаххына, айылҕаны, көтөрү-сүүрэри харыстыыр, бэрээдэктээх киһи буолуо.
Аҕа үтүө холобура
Уол оҕону иитиигэ сүрүн оруолу аҕа бэйэтин холобурунан такайыыта ылар. Олох кыра эрдэҕиттэн оҕону кытары бииргэ сынньан, сүрэҕэлдьээбэккэ ыйытыыга барытыгар боччумнаахтык эппиэттээ. Кыра эрдэҕиттэн сиэргэ-туомҥа, сылдьар сиригэр дорооболоһор, оптуобуска миэстэтин туран биэрэр, аһаабыт иһитин хомуйар, наскытын, ис таҥаһын суунар, бэйэтэ таҥнар гына үөрэтиҥ.
Сайын үөрэх кэнниттэн оҕону тыа сиригэр сайылатыҥ. Сайылыыр кэмигэр да оҕо анал үлэлээх буолуохтаах. Сороҕор дьиэ кэргэнинэн сиргэ хонон, уоту отуннар, баһаар барбат гына оллоону оҥортор, кутаа суоһугар собону мииннээ, собону хатырыктыырга, балык үөһүн хайдах тэспэккэ ыларга үөрэт. Айылҕаҕа сылдьан чыычаах уйатын харыстыырга, чыычаах оҕотун хайдах аһатарын кэтээтин. Маннык дьарыктаах оҕо сайын тэлэбиисэргэ, төлөпүөҥҥэ наадыйбат.
Тыа сиригэр сайылаабыт оҕо күһүн дьонугар чыҥха атын киһи эргиллиэ.
Андрей ВАРЛАМОВ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru