Сайын бороҥ, кыһын маҥан дьүһүннээх кыра, сиэмэх кыылы ааттаа
Муҥур – кыра сиэмэх кыыл. Атаҕа кылгас, сытыы тыҥырахтаах. Сайын бороҥ, кыһын маҥан дьүһүннээх.
Чэнчиһинэн аатырбыт сиэмэх кыылы ааттаа
Бэдэр аар тайҕаҕа, булкаастаах ойуур тыаҕа, хайалаах сиргэ үөскүүр. Олус чэнчиһинэн, ырааһынан, сэрэҕинэн биллэр кыыл.
Саамай элбэхтик оҕолонор кыылы тал?
Кырынаас хотугу муустаах байҕал туундаратыгар, ойуурдаах сирдэргэ үөскүүр кып-кыра кыыл, ыйааһына 200-270 г. буолар. Кырынаас саас 6-8, сороҕор 18-20 тиийэ кып-кыра оҕолору төрөтөр.
Саха сиригэр баар туйахтаах кыыллартан саамай улахан кыылы тал
Тайах үрдүгэ 2-3 миэтэрэ, ыйааһына 440-600 киилэҕэ тиийиэн сөп.
Кыһынын аҕыс ый утуйарыгар 1,8 киилэҕэ диэри сыа мунньунар, отунан-маһынан аһылыктанар кыылы ааттаа
Таарбаҕан кыһын аҕыс ый устата утуйар. Утуйарыгар сыа мунньунар, онто 1,5-1,8 киилэ буолар, олус уойар. Ол иһин кыһын тоҥмот. Икки эрээтинэн үөһэ-аллара элбэх буолан утуйаллар.
Олус кыраһыабай күндү түүлээҕи ый
Саха сиригэр киис 9 көрүҥэ үөскүүр. Бэстээх, харыйалаах, үрдүк мастаах сиргэ олохсуйар. Олус кыраһыабай күндү түүлээх. Бэйэтэ хараҥатыҥы, хараҥа саһархай, сырдык кугас хойуу, уһун сымнаҕас түүлээх.
Тайах ханнык кыра кыылтан куттанарый?
Кырынаас төһө да кыратын иһин сымса, хорсун, күүстээх сиэмэх кыылынан биллэр. Аарыма тайах кулгааҕар киирэн охторор, кулгааҕын сарыытын кэбийэр. Оччоҕо кыыл тулуйбакка баһын маска хампы сынньан өлөр.
Тыа кыылларыттан саамай адьырҕа кыылы тал
Эһэ олус киҥнээх, күүстээх, ойуур хаһаайынынан аатырар. Төһө да мөдөөтүн иһин, түөрт-биэс аты, оҕуһу соһон оту-маһы ортотунан барыан сөп диэн бэлиэтииллэр. Оннооҕор бөрө кумуччу туттан куотар дииллэр.
Аһылык көрдөөн биир түүн устата 40-50 км сүүрэр кыахтаах адьырҕа кыылы тал
Бөрө адьырҕа кыыллартан саамай сиэмэхтэрэ, этинэн аһылыктанар. Биир түүн аһылык көрдөөн 40-50 км сүүрүөн сөп.
(“Саха сирин бултанар кыыллара”, 2002 с. кинигэни туһанныбыт).