Саха эстрадатын саҥа ааттарын арыйбыт «Туой-Хайа» өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээл быйыл 30-с төгүлүн ыытыллар.
Бэстибээл, үгэс курдук, Мииринэй оройуонун Арыылаах сэлиэнньэтигэр ыытыллар. Кылаан бириис (Гран-при) хаһаайынын биһиги быһа эпииргэ билиэхпит.
Мииринэйдэргэ уонна Саха сирин бары олохтоохторугар «Туой-Хайа» саха эстрадатын эдэр толорооччуларын сулустаах бэстибээлэ — биир саамай күүтүүлээх түгэн. Бэстибээл «Олохтоох каадырдары -– бырамыысыланнаска» бырагыраама чэрчитинэн АЛРОСА-ҕа үлэлиир үгүс дьоҥҥо эмиэ суолталаах. Тоҕо диэтэххэ, бу бырайыак олоххо киллэриллэн, былырыын өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 2 тыһыынчаттан тахса киһи АЛРОСА-ҕа үлэҕэ ылыллыбыта. Тэрийээччилэр этэллэринэн, кинилэр ортолоругар саха ырыатын таптыыр, сыаналыыр, биир да кэнсиэри көтүппэт дьон аҕыйаҕа суохтар.
— Сайаапкалары тохсунньу 20 күнүттэн хомуйан эрэбит. Быйыл биһиги икки куонкуруһу аан бастаан ыытабыт. Бастакыта -– улахан дьоҥҥо, 18-35 саастаахтарга. Бу саха эстрадатын эдэр толорооччуларын бэстибээлинэн буолуоҕа уонна түмүк кэнсиэрэ, үгэс курдук, кулун туттар 26 күнүгэр Арыылаах сэлиэнньэтигэр «Туой Хайа» Култуура дьиэтигэр тэриллиэҕэ. Манна куонкурус дипломаннара уонна лауреаттара ааттаныахтара. Оттон муус устарга-ыам ыйыгар 8-17 саастаахтарга анаан туспа туспа бэстибээли эмиэ аан бастаан тэрийиэхпит. Оҕо бэстибээлин түмүгэ бэс ыйын 1 күнүгэр, Оҕо көмүскэлин күнүгэр биллиэҕэ, -– диэн тэрийээччилэртэн биирдэстэрэ Лев Колесов кэпсээтэ.
Былырыын куонкуруска улахан дьону кытары оҕолор аан бастаан кыттыбыттара, ол эрээри, кинилэргэ туспа куонкурус суоҕа. Боруобалааһын сатаммыта, онон быйыл оҕолорго эмиэ туспа куонкурус саҕаланар.
Тэрийээччилэр этэллэринэн, гала-кэнсиэрт кулун тутар 27 күнүгэр Мииринэйгэ «Алмаас» Култуура дьиэтигэр ыытыллыаҕа. Кэнсиэрт «Алмаастаах кыраай» медиа-хампаанньа YouTube-ханаалыгар тута көрдөрүллэ туруоҕа. Онон, Кылаан-бириис хаһаайынын дьиҥнээх бириэмэнэн көрө олоруохпут.
— Куонкурус икки түһүмэҕэ ыраахтан ыытыллыаҕа, онтон үһүс, түмүк түһүмэххэ кыттааччылар Арыылаах сэлиэнньэтигэр кэлиэхтэрэ. Манна биһиги дипломаннар, лауреаттар, араас номинациялар кыайыылаахтарын ааттарын быһаарыахпыт. Былырыын кинилэр ахсааннара отуччаҕа тиийбитэ, -– диэн Лев Иванович салҕыы кэпсиир.
Тэрийээччилэр үбүлүөйдээх сылга ыалдьыттарга уонна бэстибээл кыттыылаахтарыгар соһуччу түгэннэри бэлэмнииллэр, маастар-кылаастар уо.д.а. дьаһаллар ыытыллыахтара.
Сыл аайы бэстибээл күннэригэр «Аһаҕас микрофон» үлэлиир. Кыттааччылар куонкуруһу таһынан таптыыр ырыаларын толоруохтарын сөп.
— Дууһа ыллыыр буоллаҕына, тоҕо табыллыа суоҕай? Ити өссө үөрүйэҕи атастаһыы буоллаҕа, -– диэн санаалаахтар тэрийээччилэр.
— Биллэн турар, биһиги олус эрэнэбит, ол гынан баран, барыта эпидемиология балаһыанньатыттан эмиэ тутулуктаныаҕа, -– диэн Лев Колесов тоһоҕолоон бэлиэтиир.
Былырыын бэстибээлгэ өрөспүүбүлүкэ 32 улууһуттан 154 толорооччу кыттыбыта.
Тэрийээччилэр санааларынан, сүрүннээн биирдиилээн толорооччулар кыттыбыттара, ол эрэн, икки эбэтэр үс буолан толорооччулар эмиэ бааллара. Артыыстар толорууларын бэстибээли кытта элбэх сыл бииргэ үлэлэлэһэр продюсер, ырыаһыт Антон Иванов бэрэссэдээтэллээх дьүүллүүр сүбэ сыаналыыр.
Бэстибээл киэн туттуулара
Мииринэй оройуонугар бэстибээлгэ Саха сирин бары улуустарыттан талааннаахтар мусталлар. Куонкурус көмөтүнэн Ангелина уонна Ирена Файрушиналар, Ольга Спиридонова-Ника, Павел Семенов-Байбал, Иннокентий Васильев-Лэгэнтэй, Виталий Очиров, Гаврил Николаев, Василий Еремеев уо.д.а. курдук саха эстрадатын сулустара тахсыбыттара.
Былырыыҥҥы Кылаан бириис хаһаайката Инна Донская куонкурус күннэрин уонна бэйэтин кыайыытын үөрэ-көтө ахтар:
— Харчынан бириэмийэ мин айар үлэм салҕыы сайдарыгар үчүгэй тирэҕинэн буолбута. Ыра санаам дьэ, туолбута! Мин муусука үнүстүрүмүөнүн атыыласпытым уонна икки ырыабын таһаарбытым. Быйыл Кэбээйи уонна Анаабыр улуустарыгар гостуруоллаатым. Мин гостуруолум туура салҕанар.
Саха сирин олохтоохторун таптыыр артыыстара, эстрада ырыаһыта Ирена Файрушина бэстибээлгэ өссө 11 кылааска үөрэнэ сылдьан кыттыбыта.
— Биһиги ийэбит Ангелина Файрушина 1996 сыллаахха бэстибээл кыайыылааҕынан тахсан, Кылаан бирииһи ылбыта. Кини хаартыската онно билиҥҥэ диэри ыйанан турар. Ийэм бэстибээлгэ дьахтар саҥыйаҕын сүүйбүтэ уонна олус өр кэппитэ. Мин эмиэ бу куонкуруска кыттыбыппыттан ийэм олус үөрбүтэ. Мин 2006 сыллаахха кыттан, «Эдэр саас» номинация кыайыылааҕынан буолбутум. Онтон 2016 сыллаахха бэстибээл ыалдьытын быһыытынан тиийбитим, -– диэн Ирена ахтан-санаан ааһар.
Обургу саастаах Ирена бэстибээл иннинэ оскуолаҕа соҕотохтуу кэнсиэртээбитэ. Оскуола үөрэнээччитэ номнуо бэйэтэ репертуардаах этэ. Ирена композитор, ырыаһыт Семен Ченянов ырыаларын толорбута.
— Мин хас биирдии кэнсиэр иннинэ билиҥҥээҥҥэ диэри долгуйабын. Оттон оччолорго мин улахан сыанаҕа аан бастаан толоруум этэ. Барыта олус үчүгэй этэ! «Туой Хайа» бэстибээл саҥа саҕалыыр ырыаһыттарга тирэх былаһаакка, бастыҥ уопут. Биллэн турар, ылбыт бирииһим мин сөптөөх суолу тутуспуппар эрэлбин бигэргэппитэ, -– диир ырыаһыт.
«Туой-Хайа» киэн туттуута уонна саха эстрадатын сулуһа, «Туой-Хайа-2002» бэстибээл Кылаан бирииһин хаһаайына Иннокентий Васильев-Лэгэнтэй:
— Мин бу сыллар тухары көрөөччүлэрбэр «Туой-Хайа» бэстибээл кыайыылааҕын быһыытынан ыллаан кэллим. Билигин араас куонкурустар олус элбэхтэр эрээри, үгүстэрэ умнуллаллар. Оттон «Туой-Хайа» бэстибээл сыл аайы ыытыллар. Эдэр толорооччулары бу бэстибээлгэ кыттарга ыҥырабын. Бэйэҕит талааҥҥытын «Туой-Хайаттан» арыйыҥ!
Кини этиитигэр 2008 сыл бэстибээлин лауреата Виталий Очиров эмиэ кыттыһар:
— Эдэр толорооччуларга ситиһиилэри баҕарабын. Айыҥ-тутуҥ, ыллааҥ, кыттыҥ. «Туой-Хайа» эһиэхэ улахан сыанаҕа аартыктары арыйдын.
«Туой-Хайа» бэстибээл урукку сылларын кыайыылаахтара уонна кыттыылаахтара бэстибээл ыалдьыттарынан буолаллар уонна араас маастар-кылаастары ыыталлар, ону таһынан куонкурус үлэтигэр дьүүллүүр сүбэ быһыытынан кытталлар.
Бэстибээл -– АЛРОСА өйүүр элбэх бырайыагыттан биирдэстэрэ
Бэстибээли, үгэс курдук, алмааһы хостуур АЛРОСА хампаанньа үбүнэн өйүүр. Ускуустубаны өйөөһүн хампаанньаҕа социальнай бэлиитикэ биир тускулунан буолар.
Быйыл хампаанньа бириис пуондатыгар 400 тыһыынчаттан тахса солкуобайы көрдө. Кыайыылаах 200 тыһыынча суумалаах бирииһи тутуоҕа. Лауреаттарга уонна дипломаннарга эмиэ харчынан бириистэри туттарыахтара.
Ону таһынан, өссө биир кыттааччы «Көрөөччүлэр биһирэбиллэрэ» номинация бирииһин ылыаҕа. Куоластааһын бэстибээл официальнай саайтыгар ыытыллыаҕа.
Бэстибээл үбүлүөйдээх сылын чиэһигэр култуурунай-успуорт комплекса бэйэтин анал бирииһин -– 20 тыһыынча солкуобайы туруоруоҕа. Бу бириис хаһаайынын аатын биһиги эмиэ гала-кэнсиэр кэмигэр билиэхпит.
Кыттааччылары барыларын эбии бириистэр күүтэллэр. Туох бириистэр буолаллара -– билиҥҥитэ кистэлэҥ. Сайаапкалар тохсунньу 20 күнүттэн олунньу 5 күнүгэр диэри ылыллаллар. Куонкурус бастакы уонна иккис туурдара онлайн-көрүҥүнэн бараллар.
— Балаһыанньатын уонна сайаапка форматын биһиги tuoihaya-ksk.ru официальнай саайпытыттан ылыахха сөп. Бастакы түһүмэххэ кыттарга кыттааччы бэйэтин баҕатынан биир сахалыы ырыаны ыытыахтаах. Иккис туурга ааспыттар өссө биир сахалыы ырыаны -– патриотическай ырыаны ыытыахтаахтахтар, -– диэн «Туой-Хайа» Култуура дьиэтин уус-уран салайааччыта Любовь Лонкунова санатта.
«Туой-Хайа» өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээл -– АЛРОСА өйүүр элбэх бырайыактарыттан биирдэстэрэ. Хампаанньа патронатынан Саха сирин норуоттарын култууратын харыстыырга уонна сайыннарарга хайысхаламмыт уонунан ахсааннаах уопсастыбаннай көҕүлээһиннэр олоххо киллэриллэллэр. Холобур, 2021 сылтан АЛРОСА «Кындыкаан» этнокултуурунай бырайыагы өйүүр. Бырайыак Хотугу сир аҕыйах ахсааннаах норуоттарыгар, кинилэр култуураларыгар уонна үгэстэригэр, кинилэр олохторун укулаатын харыстааһын кыһалҕаларыгар, төрүт култуураларыгар уонна тылларыгар аан дойду уопсастыбаннаһын болҕомтотун тардар аналлаах. Уопсайынан, АЛРОСА социальнай ороскуоттарга сылга 10 миллиард курдук солкуобайдаах үбү көрөр.
ххх
«АЛРОСА сыл аайы араас хайысхалаах 500-тэн тахса социальнай бырайыагы өйүүр. Кинилэр үбүлээһиннэрин уопсай кээмэйэ 10 миллиард кэриҥэ солкуобайга тэҥнэһэр».
«Саха сирэ», edersaas.ru анаан Матрена КОНДРАТЬЕВА суруйуутуттан тылбаас