Бэс ыйын устатыгар уонна от ыйын бастакы аҥаарыгар ардаабатаҕа алаас сирдээх улуустарга охсуулаах буолла.
edersaas.ru
Ол курдук, 33 тыһ. т оту бэлэмниир былааннаах Уус Алдан улууһугар ордук Өлтөх, Суотту, Бэрт Ууһун уонна Лөгөй нэһилиэктэрин алаастара эмсэҕэлээбиттэр. Ити эрээри, үрэх сирдэргэ үүнүү куһаҕана суох буолан, барыллаан ааҕыынан, 29 тыһыынча туонна оту хааччыныахха сөбүн, сиилэс сорудаҕа 100 %, сенаж былаана 50 % толоруллар кыахтааҕын туһунан улуус баһылыга Алексей Федотов Ил Дархан Айсен Николаев Төҥүлүгэ илин эҥээр улуустарга сүөһү аһылыгын соҕотуопкатын боппуруоһугар ыыппыт сүбэ мунньаҕар иһитиннэрбитэ.
Онон улуус олохтоохторо “от суох, сутаатыбыт” эҥин диэн аймалҕаны таһаарбакка, салаа да оту хаалларбакка оттуур соругу туруорунан, билигин бары ходуһаҕа таҕыстылар. Күн бүгүҥҥү туругунан, улуус үрдүнэн 10 тыһыынча туонна от кэбиһилиннэ. Ыраах учаастактарга, үрэх бастарыгар тиийэн биир тыһыынча туонна оту бэлэмниир сыаллаах уон мобильнай биригээдэ тэриллэн, бастаан чугастааҕы сирдэри бүтэрээри, үлүмнэһэн оттуу сылдьаллар.
Үрдүк сыырдарынан тулаламмыт алаастардаах Тулуна нэһилиэгэ курааҥҥа балачча оҕустарбыт. Биэс биэлээх, уонча ыанар ынахтаах Гаврил Сергеев сүүрбэ гектардаах ходуһатыттан уонча туонна эрэ оту ылбыт.
— Үүнүү мөлтөҕөр аһыҥа обургу эпсэн алдьатта, — диир Гаврил Гаврильевич. – Мин сүөһүбүн-сылгыбын кыстатарбар сүүрбэттэн тахса туонна от наада. Бу сирбин бүтэрдим, аны атын сиргэ баран оттуур кыаҕым суох, инньэ гынан, эбии от атыылаһар эрэ буоллум быһыылаах.
Ыһыллыбыт сопхуостан ылбыт баайдарын холбооннор, ини-бии Александр, Иван Мигалкиннар күтүөттэрэ Егор Бурнашеву, Анатолий Дегтяревы кытары 1990-с сылларга, нэһилиэккэ биир бастакынан «Маҥан» бааһынай хаһаайыстыбатын тэриммиттэрэ. Дьэ ити кэмтэн ыла кинилэр Сыгынньах диэн алааска оттууллар. Кэм-кэрдии кэлэн, сааһырыы боруогар үктэнэн, аймахтыылар 2015 с. бааһынайдаан уурайбыттар, ол эрээри уруккуларын курдук, бары бииргэ кыттыһан оттууллар. Эдэр отчуттар биригээдэлэрин билигин Анатолий Николаевич Дегтярев уонна Егор Егорович Бурнашев иилээн-саҕалаан үлэлэтэллэр.
– Отчуттар ахсыабыт, – дэһэллэр кинилэр. — Кыра эрдэхтэриттэн батыһыннара сылдьан көмөлөһүннэрэр буоламмыт, орто оскуола сэттис, тохсус кылаастарын бүтэрбит уолаттарбыт билигин бэйэлэрэ улахан отчуту солбуйар дьоннор. Сүрүннээн тиэхиньикэҕэ олордон, от оҕустарабыт, мустарабыт. Ити курдук, кырдьаҕастар солбуктарбытын иитэн истэхпитинэ табыллар. Түөрт ыалынан холбоон 40-ча сүөһүлээхпит. Мантан атын сирбит суох, өҥ дьылларга баҕас аһаппахтаабыт алаас, бастаан оттуурбут саҕана иккилии туонналаах 39 оту туруорарбыт. Былырыын 28 оту кэбиспиппит.
Быйыл дьэ, ол аҥаарын саҕаны ыларбыт дуу, суоҕа дуу? Бэс ыйын быһа халлаантан биир таммах уу түспэтэҕэ, от ыйын 7 күнүгэр эрэ ардаан баран, салгыы эмиэ курааннаан, аһыҥа өрө туран кэбиспитэ. Биһиги өссө бу алааспытын күрүөлээн уонна сүөһү киирэн тэпсиэ диэн, уочаратынан күн аайы киирэн манаан, бачча оттуу сылдьабыт.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru