Бу саас миэдик волонтердарга улахан куонкурус ыытыллыбыта. Бу куонкуруска Муома улууһуттан төрүттээх ХИФУ Мэдиссиинэ институтун иккис кууруһун устудьуона, Тиһик кыыһа Хонуу Туйгууна кыайыылааҕынан тахсыбыта. Бүгүн кинини кытта кэпсэтиини билиһиннэрэбин.
ИДЭ ТУҺАНЫ АҔАЛЫАХТААХ
Киһи ханнык эрэ кэмҥэ сайдар, толкуйдуур кэмэ кэлэр эбит. Мин оҕо эрдэхпиттэн быраас буолуохпун наһаа баҕарарым. Үөрэхпин бүтэрэн баран бааҥҥа үлэлээбитим, тоҕо эрэ олохпунан астыммат курдук буолбутум, тугу эрэ сиппэтэх курдугум. Ити санааттан уоппускам кэмигэр бэйэбин тургутарга быһаарыммытым, үс ыйдаах мэдиссиинэ кууруһугар үөрэммитим. Онтон мэдиссиинэ кэллиэһигэр туттарсан киирбитим.
Мэдиссиинэ кэллиэһин бастакы кууруһун бүтэрэн баран мэдиссиинэ институтугар туттарсан киирбитим. Билигин иккис кууруска үөрэнэ-үөрэнэ, кардиореанимацияҕа үлэлиибин. Үлэлиир уонна үөрэнэр киһи көрөрө-билэрэ элбиир эбит. Өйдүүрүҥ, ылынарыҥ түргэн буолар.
ӨБҮГЭЛЭРИМ, ДОЙДУМ ААТЫН ЫЛЫММЫТЫМ
– Үгүс киһи аатын уларытар. Эн ааккын уларытаргар туох төрүөт буолбутай?
– Мин оҕо эрдэхпиттэн ааппын уларытыахпын саныырым. 2012 с. саҥа сокуон ылбыттарын кэнниттэн уларытарга соруммутум. Багдарыын Сүлбэ кинигэтин ааҕан баран чугастык ылыммытым – ааты сөпкө таларга, киһи төрөөбүт күнүнэн аата сөп түбэһиэхтээх диэн сүбэлиир. Ону көмөлөһүннэрэн талбытым. Хонуу диэн төрөөбүт дойдум. Онно ситимнээх буолаары, Хонуу диэн араспаанньа ылыммытым. Оттон ийэм өттүнэн Үөһээ Бүлүү Туобуйатыттан төрүттээхпит, ол иһин өбүгэлэрим табаларын туппут, бултаабыт Тиһик диэн сирдэрин аатын ылбытым. Туйгууна – диэн сыыһа-халты хамсанааһыны оҥорбот туһугар талбытым. Тиһик, тиһэр диэн тылтан тахсар. Иллэҥ кэммэр чахчы да иистэнэбин, оҕуруо тиһэбин. Онон аатым дьүөрэлии.
МИЭДИК ВОЛОНТЕР
– Үлэни, үөрэҕи, дьиэ кэргэни хайдах дьүөрэлии тутаҕын?
– Үлэни, үөрэҕи, оҕолору дьүөрэлиир уустук бөҕө буоллаҕа. Чахчы туһаны аҕалыа диэн санааттан үөрэнэргэ быһаарыммытым. Оттон бу уопсастыбаннай волонтердар хамсааһыннарыгар уоппускам кэмин түбэһиннэрэн кытта сатыыбын. Барытыгар кыттыахпын ардыгар бириэмэм тиийбэт. Ол эрээри быыс буллум даҕаны, аҕам саастаахтарга дьиэлэрин сууйан-сотон көмөлөһөөччүбүн. Волонтердар диэн киһиэхэ туһаны оҥорор дьон. Баҕар, ким эмит олоҕун быыһыа диэн санааттан үлэм быыһыгар өссө хаан туттарар этим. Билиҥҥи сыалым-соругум – быраас идэтин баһылаан бар дьоммор туһаны аҕалыы.
Маны сэргэ үөрэхпэр Мария Васильевна Ханды диэн бэрэпиэссэр, оҕо бырааһын научнай куруһуогар эбии дьарыктанабын. Үгүс научнай кэмпириэнсийэлэргэ кыттабын. Мария Васильевна ийэм дойдутуттан, Үөһээ Бүлүү Туобуйатыттан төрүттээх. Ийэм бибилэтиэкэр идэлээх буолан билиитэ-көрүүтэ киэҥ, олохпор саамай чугас киһим, сүбэһитим буолар. Балтылаахпын, миигиттэн аҕыйах мүнүүтэ кыра. Кини муусука кэллиэһин бүтэрбитэ, идэтинэн оҕолору вокалга уонна пианиноҕа үөрэтэр. Арктическай институкка кэтэхтэн үөрэнэр.
– Олоххо тутуһар санааҥ.
– Олоххо тутуһар санаам – ылсыбыт үлэни тиһэҕэр тиэрдии. Киһи тугу тыыммыта, саҥарбыта, оҥорбута барыта эргиллэр диэн санаалаахпын. Ол иһин эргиччи үтүөнү эрэ оҥорорго дьулуһабын. Эбии билиини кинигэттэн ааҕан, үөрэхпэр ылан чиҥэтэр майгылаахпын. Оҕолорум баҕарар идэлэрин талан үлэттэн дуоһуйуохтарын баҕарабын.
Билигин наһаа элбэх оҕо ыалдьарын көрөн хараастабын. Быраас буоллахпына, туох эрэ үлэни ыытан, доруобай чөл оҕолор элбииллэригэр тугу эрэ оҥоруохпун, тэрийиэхпин баҕарабын.
Эдэр кыыс хайдах аһаан-таҥнан сылдьыбытыттан оҕо доруобуйата улахан тутулуктаах эбит. Онон, ийэ буоларга былаанныыр эдэр кыргыттарга сүбэ-ама курдук тугу эмит толкуйдуохпун саныыбын.
МИН СҮБЭМ, ОЛОХХО КӨРҮҮМ
– Туйгууна, ааккын, идэҕин уларытан, олоххор саҥа саҕахтары арыйбыт киһи дьоҥҥо тугу сүбэлиэҥ этэй?
– Киһи булгуччу үөрэниэхтээх, сөбүлүүр дьарыктаах буолуохтаах. Үлэттэн дуоһуйар эрэ буоллахха, киһи олоххо туһаны аҕалар эбит. Ити дьиэ кэргэҥҥэ эмиэ сыһыаннаах. Сөбүлүүр дьарыктаах төрөппүт оҕотугар интэриэһинэй, киниэхэ үчүгэйи биэрэрэ элбиир. Хас биирдии киһи баҕа санаалаах. Сороҕор идэтин сыыһа талан баран саарбахтыыр да түгэннэрдээх буолар, тоҕо маны эрдэ оҥорботохпунуй эҥин диэн саныан сөп. 30 сааспын туолан баран быраас идэтигэр туттарсыбыппын кэмсиммэппин. Киһи саҥаны саҕалыыртан куттаныа суохтаах. Миигин өйүүр киһим ийэм буолар, кини баар буолан үөрэнэбин, оҕолорбун – икки кыыспын иитэбин, ону таһынан волонтердуубун.
Ульяна Захарова.