Хаҥалас улууһун Улахан Ааныгар баар “Бөртө” сылгы собуота” ХЭУо (салайааччы Александр Павлов) 600-тэн тахса сүөһүтүн хас да сиринэн сайылатар.
Edersaas ru.
Куоһаҕас сайылыгар Валентина Трофимова ыстаарсайдаах алта ыанньыксыт, Уу Көхсүгэр Раиса Борисова ыстаарсайдаах түөрт ыанньыксыты кытары ньирэй көрөөччүлэр тахсыбыттар. Сайылыктарга толору хааччыллыылаах типовой титииктэр итиэннэ Куоһаҕаска түөрт, Уу Көхсүгэр алта саҥа дьиэ тутуллубуттара кэрэ көстүүнү үөскэтэр.
Хаһаайыстыба холмогор боруода сүөһүнү ууһатыыга федерация таһымнаах репродуктор буолан, биригэдьиир Ульяна Семенова, зоотехник Маргарита Макарова салалталарынан племенной үлэ утумнаахтык ыытыллар. Осеменатордар Светлана, Надежда Васильевалар кыһамньыларынан ынах барыта искусственнай сиэмэлээһининэн хабыллар, ынах уулааҕа-кытараҕа УЗИ сканерынан быһаарыллар. Сааһырбыттарга солбук эрдэттэн бэлэмнэнэр, ыанньык ахсаана сыыйа элбэтиллэр.
Быйыл ынах ахсыттан 2 тыһ. 300 киилэ үүт ыыр сорук турар. Урукку сыллартан үлэлиир ыанньыксыттар ынахтарын өссө ньирэй эрдэхтэриттэн талан, бэйэлэрэ көрөн-истэн төрөтөн, үүттүтэн илдьэ сылдьаллар. Бу күннэргэ алта ыйдаах түмүк таһаарыллан, Анастасия Тапыева ынаҕын ахсыттан 1 тыһ. 554, Валентина Трофимова 1 тыһ. 495, Раиса Борисова 1 тыһ. 413 киилэни ыабыттара билиннэ. Маныаха ынахтары үчүгэйдик мэччитэр итиэннэ эрэсиими халбаҥнаабакка тутуһуннарар дьоннор – Уу Көхсүн пиэрмэтин бостууга Семен Новоприезжай уонна Куоһаҕас сайылыгын бостууга Аркадий Егоров сыралара кырата суох.
Ньирэйдэри биэс киһи көрөр: түөрт ньирэйдьит 50-нуу ньирэйдээх, биир киһи кэлиҥҥи 36 ньирэйи туппут. Ньирэйдэр ый ахсын ыйааһыннанар буоланнар, ый устата уонна сууккаҕа төһөнү эбиллибиттэрэ барыта чуолкай. Мэччирэҥ үчүгэй, ас-үөл баар буолан, көрдөрүү куһаҕана суох — хаһаайыстыба үрдүнэн биир ньирэй күннээҕи эбиллиитэ ортотунан 700 грамм! Ити иһигэр эдэр ньирэй көрөөччү Анисия Григорьева биэбэйдиир ньирэйдэрэ сууккаҕа 1,1 киилэ, Егор Кононов ньирэйдэрэ биир киилэ эбиллибиттэр.
— От ыйын ортотугар диэри ардаабакка, сир-дойду сүрдээҕин хатан испитэ, — диир биригэдьиир Ульяна Семенова. — Хата, бу кэлин син түһэн, мэччирэҥ көбөөтө. Билигин күҥҥэ 2 туонна 800 киилэ үүтү ыыбыт. Манна үрдүттэн астаан, «күөх» үүтү бөлөнүтэн бурдукка булкуйан ньирэйгэ сиэтэбит, оттон үрүҥ аһы уонна сүөгэйи Покровскайынан Дьокуускайга тиийэ батарабыт. Ааспыт сылларга ыанньыкпытыгар аныгы ирдэбилгэ эппиэттиир комплексы үлэҕэ киллэрбиппит. Быйыл “Туймаада” ҮАПК чэрчитинэн, солбук сүөһүгэ анаан 200 миэстэлээх саҥа хотону тутарбыт быһаарыллан, үөрүүбүт үтүмэн.
Соторутааҕыта тэриллибит Ыанньыксыт күнүгэр сыл аҥаардаах үлэ түмүгүнэн бастыҥнар бэлиэтэннилэр. Дьокуускайтан артыыс Клим Федоров тахсан ыллаан-туойан, сайылык дьонугар бэртээхэй дьоро киэһэни бэлэхтээтэ.
Хаартыскаҕа: сайылык күннээҕи түбүктэрэ
Раиса СИБИРЯКОВА, “Саха сирэ” хаһыат, Edersaas ru.