Бу күннэргэ Санкт-Петербург куоракка «Арктика: билиҥҥи кэм уонна кэскиллээх сайдыы» норуоттар икки ардыларынааҕы Х пуорум буола турар.
edersaas.ru
Бу суолталаах тэрээһиҥҥэ Арктическай улуустар кэскиллээх сайдыыларыгар туһуламмыт боппуруостары үөрэтэллэр, торумнууллар. РФ Бэрэсидьиэнин иһинэн үлэлиир СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлин солбуйааччы Юрий Кравцов «төгүрүк остуол» мунньаҕар Саха сирин хоту өттүгэр баар Тиксии — нэһилиэнньэлээх пуун уонна муора пордун кэскиллээх сайдыытын туһунан сырдатта.
— Ааһан эрэ сылы Арктика сылынан бэлиэтиэххэ сөп. Ол курдук, 2035 сылга диэри хотугу сиргэ туһааннаах сүрүн стратегическай тосхоллор торумнанан, олоххо киириилэрэ саҕаланна. Бастатан туран, ол дьон олоҕун усулуобуйата тупсуутугар, тулалыыр эйгэни харыстааһыҥҥа, бырамыысыланнас сайдыытыгар аныгы технологияны туһаныыга туһаайыллар. Бу тосхоллор Саха сирин Арктиката сайдыытын стратегиятын докумуонугар киирэ сылдьаллар. «Пилотнай» бырайыак чэрчитинэн Арктика сайдыытын соругар Тиксии бөһүөлэгэр саҥардыы үлэтэ ыытыллыаҕа. 2025 сылга диэри бөһүөлэккэ социальнай инфраструктураны саҥардыы, кэлим сайдыы чинчийэр киинин тэрийии, «Арассыыйа Хотугу Арктиката» туристическай кластеры сайыннарыы боппуруостара тураллар. Ол курдук, бөһүөлэккэ 60-70-с сылларга тутуллубут бары социальнай тэрилтэлэргэ хапытаалынай өрөмүөнү ыытыахтара, биир элбэх кыбартыыралаах дьиэ «Хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү» өрөспүүбүлүкэтээҕи бырагырааматыгар киирдэ. Тикси-3 кыбаарталга байыаннай сулууспалаахтар оҕолорун ахсаана элбииринэн сибээстээн, саҥа оскуола тутуутун боппуруоһа көрүллүөҕэ. 10 МВт итэҕэһэ суох саҥа дизельнэй ыстаансыйа тутуллара былааннанар. РФ Оборона министиэристибэтин уонна Хотугу флот салалтатын кытта Тиксиигэ олорор дьиэлэри уонна икки хайысхалаах көтөр аал түһэр балаһатын тутууга сөбүлэҥнэри түһэристилэр, — диэн мунньуахха сырдатта Юрий Кравцов.
Федеральнай уонна эрэгийиэннээҕи таһымнаах стратегическай докумуоннарга Тиксии муоратааҕы пордугар 300 тыһыынча туонна таһаҕаһы тутар баазаны саҥардан оҥоруу соруга киирдэ. Арктикаҕа мунньуллубут эргэ хараабыллары, тимири ыраастыырга туһуламмыт сорук «Ыраас дойду» федеральнай бырайыакка хабылынна. Бу тосхол Арктика өрүстэринэн таһаҕаһы тиэйии ахсаанын элбэтиигэ дьайыаҕа. Тиксии бөһүөлэгин кэлимник сайыннарыыга туһааннаах «Бырайыактыыр офис» диэн анал тэрилтэ тэрилиннэ. Онно федеральнай хампаанньалар, министиэристибэлэр, биэдэмистибэлэр, Санкт-Петербург куорат бырабыыталыстыбатын бэрэстэбиитэллэрэ киирэн үлэлииллэр. Бу күннэргэ Бырайыактыыр офис мунньахтаан эрэр. Онно оробуочай бөлөхтөрү тэрийэн, Саха сирин арктическай киинин Тиксиини саҥардыы кэскиллээх боппуруостарын быһааран, олоххо киллэрэн саҕалыахтара. Бу туһунан бу күннэргэ Санкт-Петербург куоракка буола турар пуорум » төгүрүк остуолугар» РФ Бэрэсидьиэнин иһинэн үлэлиир СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлин солбуйааччы Юрий Кравцов иһитиннэрдэ.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: СӨ Бырабыыталыстыбатын саайтыттан