Бу күннэргэ Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу сылыгар «Саха» НКИХ «Дыгын оонньуулара» бырайыагынан Саха сиригэр олус улахан суолталаах наҕарааданы — «ТЭФИ-Эригийиэн» бырайыак «Тэлэбиидэнньэ уонна олох» сүрүн номинациятыгар Кыайыы статуэткатын аҕалла.
edersaas.ru
Ситиһии туһунан «Саха» НКИХ Олег Марков санаатын бу курдук үллэһиннэ:
— 2020 сыл саҥатыгар биһиги хайаан да «ТЭФИ—Эригийиэн» статуэткатын ылыахтаахпыт диэн соругу туруорбуппут. Тэрээһин Арассыыйа эрэгиэйэннэрин телехампаанньаларын истэригэр быйыл 19 сылын ыытыллар. Иккитэ финалга киирсэн баран, бу наҕараада илиибит иһиттэн куоппута. Быйыл ол баҕа санаабыт туолла – ТЭФИ статуэтката биһиэнэ! «Дыгын оонньуулара» биэриини бэлэмнээн оҥорбут улахан хамаандаҕа истиҥ махталбын тиэрдэбин!
Быйыл куонкуруска 600 үлэ киирбититтэн 81 нэһилиэнньэлээх пуун 130 телехампаанньатыттан 459 үлэни талбыттар. Финалга 20 номинацияҕа 60 үлэ киирбит. Дьэ, бу маннык кытаанах «киирсиигэ» саха уолаттара – «Саха» НКИХ спортивнай салаатын үлэһиттэрэ кыайыыны ситистилэр.
Хампаанньа режиссера, спортивнай биэриилэри салайар Радомир Томскайы кытта кэпсэтэн, кыайыы хайдах сыранан кэлбитин билиһиннэрэригэр көрдөстүм.
Икки бүк үөрүүлээх ситиһии
— Миэхэ тус бэйэбэр соһуччу кыайыы буолла. Бастатан туран, бу спортивнай суруналыыстар, оператордар былааннаах үлэбит.
Хаһан эрэ куонкуруска кыттыахпыт диэн эрдэттэн суоттанан оҥорботох үлэбит. Ол да иһин буолуо, финалга үс куорат тахсыбытыттан биһиги, сахалар, үрдүк сыанабылы ылыыбыт — икки бүк үөрүүлээх.
Бастатан туран, мин маныаха учууталбар, миигин култуура кэллиэһигэр уһуйбут киһибэр, Саха сиригэр биллэр киинэ уонна тэлэбиидэнньэ режиссерыгар Иван Кривогорницыҥҥа махталым муҥура суох. Билигин тугу сатыырым, оҥорорум – барытын кини, учууталым, миэхэ биэрбитэ. Бастакы улахан наҕараадам. Буолаары буолан Арассыыйатааҕы таһымнаах буолан, олус долгутуулаах. Түгэнинэн туһанан, биһиэхэ айар үлэбитигэр өрүү өйөбүл буолар салалтабытыгар Олег Марковка уонна Олег Колесовка, тэлэбиидэнньэ дириэксийэтн эрэдээктэрэ Дарья Ермолаеваҕа сайаапкабытын бэрт сатабыллаахтык бэлэмнээн куонкуруска бэлэмнээбитигэр истиҥ махталбын тиэрдэбин.
Спортивнай биэрии – эппиэттээх үлэ
— Спортивнай биэриини устуу олус эппиэттээх. «Дыгын оонньууларыгар» элбэх хаамыралаах устууга уонтан тахса тэрил тэҥҥэ үлэлиирин туһугар, биир күн инниттэн үлэлиэхтээх сирбитигэр тиийэн эрдэттэн туруорбуппут, таҥмыппыт, бэлэмнээбиппит.
Көмпүүтэр кыраапыгатынан үлэлиир ыстаансыйа ким ханнык көрүҥнэргэ хас очколаах иһэрин, ханнык балаһыанньаҕа сылдьарын кэтээн көрдөрөр. Аны спортсмен кытта сырыттаҕына, аата-суола тахсыыта, тутуму хаста эргиппитэ, хас миэтэрэ тааһы илдьибитэ — ити барыта графическай ыстаансыйанан көстөр.
Ону эрдэттэн бэлэмнээһин ураты болҕомтолоох, эппиэттээх үлэни эрэйэр. Түһүлгэҕэ көһө сылдьар тэлэбиидэнньэ ыстаансыйатыгар холбоммут ноутбуктаах киһи олорор. Ол киһи бэчээттээн таһаарбыта, тута быһа эпииргэ көстөр. Тыҥааһыннаах түгэннэри хатылааһын эмиэ үлэ ураты көрүҥэ. Онно туспа анал исписэлиис үлэлиир.
Атын дойдуга үлэ болҕомтону эрэйэр
— Саамай уустук түгэн – Саха сириттэн атын сиргэ тиийэн үлэлээһин. Онно дойдуҥ курдук, сири-дойдуну, сайдыы ханнык таһымнааҕын билбэккин.
Холобура, Сахалиҥҥа биһиги хампаанньабытын уопуттаах исписэлиистэрдээх диэн анаан көрдөһөн үлэлэппиттэрэ. Онно үлэлиир уустуктардаах этэ. Ол курдук, биһиги хоккей, сноуборд курдук хаһан да устубатах көрүҥнэрбит бааллара. Түөрт сиринэн хайдыһан, биатлону, хоккейы, сноуборду, шорт-трегы устубуппут. Биир эбийиэккэ отучча киһи үлэлээбитэ. Ити аҥардас айар бөлөх. Онно араас идэлээх дьону эбэн кэбис.
Хамаанданан үлэ ситиһиитэ
— Мин улахан махталбын бииргэ үлэлиир дьоммор тиэрдэбин. Бу суолталаах «ТЭФИ» наҕараадата — «Саха» НКИХ спортивнай ханаалыгар үлэлиир исписэлиистэр барыбыт ситиһиитэ.
Биһиги бары биир киһи курдук өйөһөн-өйдөһөн үлэлиибит. Оператордар бары буспут-хаппыт уопуттаах уолаттар. Тэлэбиидэнньэҕэ саамай уустук көрүҥ – спорду устуу. Буолаары буолан, быһа көстө турар биэриигэ. Сыыһар быраабыҥ суох, атын биэриилэр курдук таҥар кыах бэриллибэт. Тугу устубутуҥ, саҥарбытыҥ көрөөччүгэ быһа тиэрдиллэ турар.
Ол иһин устуохпут иннинэ, спортсменнар курдук, эрдэттэн турукка киирэбит диэххэ сөп. Онон тахсыылаах үлэттэн Сахабыт сиригэр «ТЭФИ» курдук улахан суолталаах ситиһии кэллэ. Итинник наҕараадалар, ситиһиилэр аны да кэлэ турдуннар!
Елена ПОТОЦКАЯ, «Cаха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска — Радомир Томскай тиксэриитэ.