Бу күннэргэ Таатта улууһугар кыргыттар биригээдэлэрэ эр дьону кытта тахсан, ойуур баһаарын кытта охсуһаллар.
«Көмөҕө тахсар кыргыттар» батсаап бөлөхтөрүн салайааччыта Ирина Тарасенко бэҕэһээҥҥи үлэ туһунан бөлөҕөр бу курдук сырдатта:
— Кыргыттарга дьэ биир улахан суолталаах, түбүктээх, олус эппиэтинэстээх үлэ күнэ ааста.
Ытык Күөлгэ кэлэн иһэр уокка Буочаҕай үрэххэ бэйэ-бэйэлэрин харсыһыннарар утары уоттары ыыттылар.
Манна элбэх киһи наадатын бары билэбит. Биһиги сорукпут — уоту төгүрүйэн, хаһыллыбыт траншеялартан уонна хаһыллыбыт сири нөҥүө уоту ыытыа суохтаахпыт. Эдэриттэн аҕам саастаахтарга тиийэ киһи үгүс.
Баһаары бохсууга элбэх кэрэ аҥар тахсыбыт. Бары тыаҕа баһаары харабыллааһыҥҥа үлэлээтибит.
Уопсайа 15-16 кыыс ыарахан үлэҕэ сырытта. Манна элбэх эр киһини солбуйан, икки биригээдэҕэ арахсан, улахан «просека» икки өттүттэн турдубут. Эр дьон үксэ уот саамай утарыта көрсөр сиригэр барбыттара.
Утары уоту биһиги турар сирбититтэн ыыппыттара. Онон кыргыттар эппиэтинэстээх сиргэ туран, уоппутун кэтэһэн, нөҥүө ыыппакка, үлэбитигэр эппиэтинэстээхтик сыһыаннастыбыт.
Икки өттүттэн этэҥҥэ уоттар утарыта көрсөн, умайан бүтэн эрэр диэннэр, уоскуйан, холкутуйан кэллибит.
Инники күөҥҥэ сылдьыбыт кыргыттар үлэлээн бүтэн, тыаттан тахсан иһэн, икки биригээдэ дьэ сирэй көрсөн, үөрэн, бэйэ-бэйэбитин эҕэрдэлэстибит.
Икки күнү быһа саамай эппиэтинэстээх кэмҥэ эр дьоммутугар өйөбүл буолан, бэйэбит сэмэй кылааппытын киллэрдибит, сыалбытын ситтибит.
… Ити курдук, хорсун санаалаах кыргыттар төрөөбүт Таатталарыгар, тапталлаах Ытык Күөллэригэр бэриниилээх буолан, өрөспүүбүлүкэҕэ эрэ буолбакка, бүтүн Арассыыйаҕа бастыҥ холобуру көрдөрдүлэр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат.
Хаартыска уонна видео «Көмөҕө тахсар кыргыттар» батсаап бөлөхтөн.