СӨ үөрэҕин уонна наукатын үлэһиттэрин олунньутааҕы мунньаҕын чэрчитинэн ГИА-2017 биир кэлим иһитиннэрэр күнэ биллэриллибитэ. Бу күн эксээмэн туттараары сылдьар оҕолор, кинилэр төрөппүттэрэ биир кэлим эксээмэн (ЕГЭ), уопсай судаарыстыбаннай эксээмэн (ОГЭ), бүтүн Россиятааҕы бэрэбиэркэлиир үлэ (ВПР) туһунан сиһилии туоһуластылар. Итиэннэ төрөппүттэр аан маҥнайгытын нуучча тылыгар биир кэлим эксээмэни (ЕГЭ) туттаран көрдүлэр.
Людмила Попова, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru/
Эксээмэни оҕолор оскуолаҕа хайдах туттаралларый да, төрөппүттэр эмиэ оннук туттардылар. Кэтээн көрөр камера, тимири көрдүүр тэрил, быраас — барыта оҕолор оскуолаҕа туттарар эксээмэннэрин санатар. Атына диэн оҕолор 3 ч 55 мүн оҥорор эбит буоллахтарына, төрөппүттэргэ 40 мүн устата толороллоругар аналлаах сорудах кэлбит.
Үөрэх хаачыстыбатын кэтээн көрөр киин дириэктэрэ Надежда Попова:
— Эксээмэннэринэн сибээстээн, оҕолорго, төрөппүттэргэ иһитиннэрии күнүн иккис сылын ыытабыт. Быйыл төрөппүттэр биир кэлим эксээмэни (ЕГЭ) туттардылар. Аҕыйах төрөппүт кэлэр ини дии санаабыппыт да, баҕалаах элбэх буолан биэрдэ. 15 төрөппүт эксээмэни туттарарын туһунан сайаапка киллэрбититтэн, 12 киһи кэллэ. Ону таһынан сайаапка биэрбэтэх, баҕалаах төрөппүттэр кэлбиттэрэ эрээри, ирдэбил эксээмэҥҥэ курдук (эрдэттэн сайаапка биэрэн) буолан, киирбэтилэр. Садаанньаны 40 мүн. устата толордулар. Төрөппүттэр ыарырҕаттылар эрээри, сөбүлээбиттэр. Биир кэлим эксээмэн диэн тугун-ханныгын бэйэлэринэн биллилэр.
Биир төрөппүт икки төлөпүөннээх кэлбит. Биирин туттарбыт, иккиһин эксээмэҥҥэ илдьэ киирбит. Ол эрээри, уопсастыбаннай кэтээн көрөөччү тутан, садаанньаны толоруон да иннинэ эксээмэнтэн үүрүлүннэ. Оскуолаҕа оҕолор эксээмэн туттаралларыгар эмиэ ити курдук.
Психолог идэлээх, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор Виктория Корнилова: “Эксээмэҥҥэ бэйэм баҕабынан кэллим. Сиэним оскуоланы бүтэрээри, биир кэлим эксээмэни туттараары сылдьар. Киһи долгуйар эбит. Сорудаҕа мин холбор судургу. Ол эрээри, мин ситэ оҥорботум. Тоҕо диэтэххэ, сыалым-соругум атын этэ. Оччотооҕу Сэбиэскэй Сойуус уонна билиҥҥи эксээмэннэри тэҥнээн көрдүм. Мин санаабар, бэлэм, эппиэттэрэ сурулла сылдьар, элбэх варианнаах тестэри суох оҥорор наада эбит. Итиэннэ аныгы кэм оҕото саҥарар дьоҕура мөлтөх. Онон тылынан эксээмэн киирэрэ буоллар. Сарсын оскуолаҕа төрөппүт мунньаҕа буолар. Онно тиийэн бүгүҥҥү эксээмэн туһунан иһитиннэрии оҥоруом, санаабын үллэстиэм”, — диэн кэпсиир.
Эксээмэн туттараары сылдьар оҕолоох төрөппүттэр, эксээмэни олус интэриэһиргээбиттэр. Хойутаан истибит буолан, элбэх киһи кыттыбакка хааллым диэн санаатын биллэрэр. Онон Үөрэх хаачыстыбатын кэтээн көрөр киин үлэһиттэрэ, сааһыары “Аһаҕас аан” күннэрин тэрийиэхпит, ол чэрчитинэн эмиэ төрөппүттэргэ эксээмэн ыытыахпыт дэһэллэр. Билиҥҥитэ ханнык предметин быһаара иликтэр.
Людмила Попова, “Саха сирэ” хаһыат, https://edersaas.ru/
Андрей Сорокин (СИА) хаартыскаҕа түһэриитэ.