Суруйааччылары кытары сэһэргэһии

Бөлөххө киир:

Төрүт тылбыт декадатын чэрчитинэн, олунньу 5 күнүгэр Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа нэһилиэгин «Таммахтар» литературнай холбоһук суруйааччылары кытары көрсүһүүнү тэрийэн ыытта.

edersaas.ru

СӨ Суруйааччыларын сойууһуттан 9 суруйааччы тахсан ааҕааччылары уонна оскуола оҕолорун кытары көрүстэ.
Бу Майатааҕы «Таммахтар» литературнай бөлөх киэҥ далааһыннаах үлэтин биир хайысхата буолар. Бөлөҕү 1971 сыллаахха Иван Брызгалов төрүттээбит. Билигин бөлөх салайааччыта Августина Хабарова-Владимирова 2007 сылтан үтүө өрүттээх үлэлэри ыытар. Онтон эдэрдэр сэбиэттэрин Н.Г.Пахомова салайар.


Бөлөх кыттыылаахтара Мэҥэ Хаҥалас араас нэһилиэктэриттэн кэлбиттэрэ биһирэтэр. Суруйаачылары улуус историятын кэрэһэлиир түмэлтэн көрсөн, Майа нэһилиэгин картатыттан саҕалаан, Сэбиэскэй сойуус дьоруойун Федор Поповка тиийэ кэпсээн көрүстүлэр. Бу бөлөх үлэтин хайысхата киэҥ эбит, нэһилиэккэ баар улуус култуураҕа управлениетын, Олонхо дьиэтин исписэлиистэрэ кэлэн, Олонхо кэрэ түһүлгэтин тэрийбиттэрэ кэрэһэлиир. Филипп Охлопков аатынан Майа орто оскуолатын 8-с кылааһын оҕолоро «Манчаары — биһиги дьоруойбут» диэн литературнай монтаж аахпыттара сэргэх.


Дьэ, ити кэнниттэн «Таммахтар» суруйааччылар сүбэлэрин, санааларын истиэхтэрин баҕаралларын биллэрэн, көмүлүөк уот сылааһыгар атах тэпсэн олорон сэһэргэһии буолла.
Бу айан сыалынан-соругунан тылбытыгар, литературабытыгар улахан болҕомтону уурууга, суруйааччы айымньытын, айар үлэтин билиһиннэрии уонна айар үлэ уустук хонуутун хорутааччыларга сүбэ-ама этиитэ буолар. Маннык көрсүһүүлэр бу ааҕааччыны суруйааччыга чугаһатан, литератураны билиһиннэриигэ сыалланар. Дэлэгээссийэҕэ сылдьыспыт хас биирдии ааптар — кырата 2-3 чаас сэһэргиир, ырытар, сүбэ биэрэр кыахтаах дьон. Ол иһин, ааҕааччыны кытта көрсүһүү суолтата күндү уонна туһалаах буоларын дэлэгээссийэ салайааччыта, норуодунай бэйиэт Иван Мигалкин тоһоҕолоон эттэ.


Үөһээ Бүлүү Нам нэһилиэгиттэн сылдьар Василий Пудович-Хара Лааҥкы ааҕааччыларга бэйэтин айар үлэтин сэһэргээтэ уонна маннык сүбэлээтэ: «… Суруйууга дьаныар наада, тылы кытта үлэ сыралаах, күүстээх, абылаҥнаах. Суруйар идэни булуу бу дьол уонна сор…..». Биһиги бу ааптарбыт 8-с амтаннаах кинигэтин бэлэмнээн, айар үлэтин кэрдииһигэр сылдьар.
Ааҕааччылар сэҥээрэ иһиттилэр «Полярная звезда» сурунаал үлэһиттэрин санааларын, инньэ гынан ааҕааччылар тылбаас туһунан эмиэ билистилэр. Сурунаал сүрүннүүр эрэдээктэрэ Владислав Доллонов: » …Хоһоон айарга икки көрүҥ баар. Биирэ тыл баайын билэр киһи кэрэ хоһоону айыаҕа. Ол эрээри, ол тымныы хоһоон. Иккис көрүҥ — уйулҕа туругунан суруйуу, дьэ, бу сылаас суруйуу….. ,, — диэтэ уонна бэртээхэй бэйэтин уйулҕалаах хоһооннорун ааҕан иһитиннэрдэ.
Салгыы билиһиннэрдибит ыраах Дьааҥыттан сылдьар ааптарбытын Виктор Стручков-Дуулаҕа Дьуһааны. Кини сүбэлэрэ, саҥа суруйар дьоҥҥо олус туһалаахтар, ол курдук, хоһоон тэтимин, рифматын, аллитерациятын уо.д.а. тутуһуллар өрүттэрин, болҕомтоҕо ылыллар суолтатын сэргэхтик кэпсээтэ.


Салгыы бэйэлэрин билиһиннэрдилэр: биһиги сойуус ааптардара Михаил Иванов-Чуона Мэхээлэ, Александр Постников-Сындыыс, Ульяна Бурнашева-Уйана, Галина Иванова-Айтыына уо. да атыттар. Хас биирдии суруйааччы бэйэтин кистэлэҥиттэн саҥа суруйарга холонор ааҕааччыларыгар өлүүлээн бэрсэн кэллилэр.
Дьэ, маннык утаппыттыы кутуллар сэргэх көрсүһүүлэр, суруйааччыга да, хас эмэ хонуктаах санаа сүүрээнин бэрсэр, саҥа суруйууларга аартык уурар.


«Таммахтар» литературнай холбоһук салайааччыта Августина Хабарова бэйэтэ суруйааччы буолан, ити туругу билэр, ол да иһин, кини тэрээһиннэрэ өрүү олус сэргэхтэр, суолталаахтар, дириҥ далааһыннаахтар.
Августина кыыспытыгар, бу сүҥкэн үлэҥ тэнийэн, сайдан, кырыыланан-чочуллан, хоһоонньуттарыҥ элбээн истиннэр диэн баҕа санаабытын суруйааччы доҕотторуҥ этэбит, махтанабыт!
Суруйааччы ааҕар буоллаҕына суруйааччы, айар үлэбит ыллыгар бары да бастыҥ ааҕааччы буоламмыт, айар үлэ кэрэхсэбиллээх хонуутугар көрүстэхпит!

“Саха сирэ”, edersaas.ru cайтка анаан Акулина ИВАНОВА-Бээрийэ Кыыһа Айгыына
Ааптар биэрбит  хаартыскалара

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0