Хомус күнүн чэрчитинэн, Опера уонна балет тыйаатырыгар хомус быыстапката, атыы уонна уустары кытта көрсүһүү тэрилиннэ. Үчүгэйэ диэн, маҕаһыыҥҥа курдук “ол уус хомуһа үһү” диэн буолбакка, ууһу бэйэтин кытта кэпсэтэн-ипсэтэн, хомуһун тыаһатан, тыаһаттаран, этэргэ дылы, хайдах, туох матырыйаалтан оҥорбутун ымпыгар-чымпыгар тиийэ токоолоһон баран атыылаһар түгэн тосхойдо. Куорат олохтоохторо, ыалдьыттар маннык түгэни мүлчү туппатылар.
Быыстапкаҕа кыттыбыт Сунтаар улууһуттан кэлбит түөрт эдэр ууһу кытта көрсөн кэпсэттим. Тимир уустара эрээри, эдэрдэртэн улуустарыгар кинилэр эрэ хомус оҥоруунан дьарыгыраллар эбит.
Василий Уваров
— Бэйэм тимир ууһабын эрээри, хомуһу эмиэ оҥоробун. Биһигини барыбытын уһуйбут киһинэн Роман Ильич Готовцев буолар. Хомус оҥоруутунан 2009 сылтан идэтийэн дьарыктанабын. Аҕам А.И.Уваров тимир ууһа этэ. Кини туйаҕын хатаран, кыра эрдэхпиттэн уһанабын. Бу сыллар тухары кэккэ ситиһиилэрдээхпин. 2010 сыллаахха Роман Готовцевка үөрэнэ киирбитим. Эһиилигэр аан дойдутааҕы күрэхтэһиигэ үһүс миэстэни ылбытым. Ити кэмтэн саҕалаан араас таһымнаах куонкурустарга миэстэлэһэбин. Сунтаардааҕы оҕо ускуустубатын оскуолатыгар учууталлыыбын. Сүрүн үлэбиттэн бириэмэ ортоҕуна хомуһунан дьарыктанабын. Кэлин дьон хомуска наадыйар буолла. Онон сакааһынан оҥоробун. Сыыйа тардыллыбыт тимиринэн оҥоробут. Кэлин дьэбиннирбэт тимиртэн саҕалаан эрэбит.
Егор Тартаков
— Хомус оҥоруутугар түөрт-биэс сылтан бэттэх ылсыбытым. Билигин дьон үксэ оҕо хомуһун сакаастыыр. Ол иһин сүнньүнэн оҕолорго анаан оҥоробун. Тыаһын уһун тыыннаах, тылын оҕо тииһигэр охсуллубатын курдук орто тардыылаах гына сатыыбын. Тонун сакаастыыр киһи бэйэтин баҕатынан көрөн үөһээ-аллараа тардан биэриэхпитин сөп. Хомус оҥорорум таһынан, кырыымпаҕа ылсан эрэбин. Бэйэм кыралаан кырыымпалыыбын. Аҕам кырыымпаны оҥорор. Киниттэн көрөн үөрэммитим. Сунтаарга саас Сергей Зверев тыйаатырын үлэһиттэрэ маастар-кылаас ыытан барбыттара. Олохтоохтор балачча үөрэммиттэрэ. Кырдьаҕас дьоҥҥо анаан нэдиэлэҕэ биирдэ кырыымпаҕа куруһуок ыытабын. Саха үнүстүрүмүөннэринэн кыра эрдэхпиттэн интэриэһиргиибин.
Кирилл Петров
— Аан маҥнай хомуһу сэттис кылааска үөрэнэ сылдьан оҥорон көрбүтүм. Бастакы учууталым – Александр Ильич Уваров. Таах сылдьар киһини тутан ылан дьарыктаан, бу тахсан турдаҕым дии! Кини суоҕа эбитэ буоллар, букатын атын киһи буолуом эбитэ дуу?! Онон киһи дьылҕатын киһи оҥорор диэн итини этэн эрдэхтэрэ. Хомуска букатыннаахтык ылларбытым түөрт-биэс сыл буолла. Художественнай училищены бүтэрбитим. Күндү металтан, таастан уус-уран оҥоһуктары, киэргэллэри оҥоро сылдьыбытым. “Сардаана” фабрикаҕа, “Драгоценности Якутии” атыы ситимигэр үлэлээбитим. Кэлин хомуска ылларан эрэбин. Саха төрүт муусукатын сэргиир буолан, баҕам күүһүнэн, кырыымпа, күпсүүр оҥоруутугар эмиэ ылыстым. Кэргэним оҕолору дьарыктыыр. Кини сакааһынан хас биирдии оҕоҕо хомус оҥорбутум. Корея, Сочи курдук тас дойдуларга, атын регионнарга баран кыайыы көтөллөөх кэлэллэр. Хомус күннэригэр сунтаардар сыллата анаан-минээн кэлэбит. Тэрээһин үрдүк таһымнаахтык ааста. Аан дойдутааҕы Хомус киинин үлэһиттэрэ ытыс үрдүгэр уонна учууталбыт Р.И.Готовцев сирдээн илдьэ сылдьаллар. Роман Ильич саҥаттан-саҥаны айар буолан, хомус оҥоруутун кистэлэҥнэригэр билигин да киниттэн уһуйулла, элбэххэ үөрэнэ сылдьабыт. Саха сирин уустара бары бэйэ-бэйэбитин билсэбит. Хомус күннэрэ — санаа, уопут атастаһар, сылга биирдэ хайаан да түмсэр улахан түһүлгэбит. Тус бэйэм, Хомус дьиэтин туруорсабыт диэбиттэрин олус сэргии иһиттим. Кэпсээннэриттэн иһиттэххэ, идеялара олус үчүгэй. Олоххо киирдэҕинэ чахчы тарбахха баттанар дьиэ буолар толору кыахтаах.
Хомус үөрүүлээх тэрээһинигэр өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр хомус ууһа Роман Готовцев үөрэнээччилэрэ уонча буолан бары кутуллан тахсан, дьиҥнээх сахалыы композицияны толорон, көрөөччүлэри сөхтөрдүлэр. Кинилэр кэккэлэригэр мин кэпсэппит дьонум, сунтаардар үһүөн бааллар.
Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн төһө да сүүрбэччэ эрэ хомус уустаах буолларбыт, Саха сирин барытын хааччыйан олороллор. Билигин хас биирдии саха ыалыгар аҕыйаабыта биирдии хомус баар буолла диэн толору этэр кыахтаахпыт. Ол эрээри, уустар бэйэлэрэ 600 тыһ сахаҕа хомус оҥоруутунан ситимнээхтик дьарыктанар сүүрбэччэ уус диэн олох аҕыйах диэн билинэллэр.
Людмила ПОПОВА.
Василий ПАК хаартыскаҕа түһэриитэ.