Сунтаар улууһуттан төрүттээх, куоракка олорор биир дойдулаахтар сылга иккитэ: Саҥа дьылы түмүктүүр улахан тэрээһиҥҥэ уонна сайыны көрсөр Ыһыахха түмсэр үтүө үгэстэрэ салҕанар. Тэрийээччилэр куруук туох эрэ уратылаах, дьону тардар уонна астыннарар гына ыыталлара харахха быраҕыллар. edersaas.ru
Быйылгы «Халлааҥҥа сулустар хойдоллор, куоракка сунтаардар түмсэллэр» диэн биир дойдулаахтар Саҥа дьыллааҕы дьоро киэһэлэригэр Марфа уонна Сергей Расторгуевтар ааттарынан Саха Бриллиант циркэтигэр дьон ыраахтан-чугастан мустан кэллэ.
«Сунтаар оһуохайа дуо?»
«Хотой Айыы сылынан, көҥүл санаа күүһүнэн» диэн ааттаммыт улахан оһуохайга дьон 4 чаастан муһунна. Оһуохайы этээччи, ытык кырдьаҕас Егор Осипов биир дойдулаахтар түмсүүлэринэн алгыһынан арыйда.
Оһуохай тэрээһиннэрин иилээн-саҕалаан ыытааччы Марта Николаева саҕалаабыт оһуохайыгар биир дойдулаахтар илии-илии илиилэриттэн тутуһан киирдилэр. Иккис этээскэ икки чааһы быһа быыстала суох дуоһуйа оһуохайдаатылар. Бэл, циркэ киэҥ уораҕайа баҕалаах дьоҥҥо кыараабыкка дылы буолла. Хотой Айыы сылын уруйдаабыт оһуохай кыайыылаахтарынан Владимир Данилов, Каджана Евсеева, Светлана Иванова, Марта Николаева, Дархан этээччилэр Дмитрий Иванов, Александр Саввинов ааттаннылар уонна сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар.
Ыалдьыттар салгыы «Кэрэ-бэлиэ сыл буоллун» байаанынан үҥкүүгэ эдэриттэн-эмэниттэн тутулуга суох эдэр саастарын төнүннэрэн, үҥкүүлээн тэйдилэр.
«Эн кимҥиний, мааскалаах ыалдьыт?»
Төрөөбүт улуустарын оһуохайын тэтимин ылан, ис-истэриттэн астыммыт дьон сотору кэминэн аа-дьуо цирк сүрүн арыанатын диэки хаамыстылар. Манна «Саҥа дьылы айхаллыах, саҥа дьолу уруйдуох» дьоро киэһэ сүрүн тэрээһинэ – улахан кэнсиэр саҕаланна. Кэнсиэри Аксинья уонна Наталья Посельскаялар ааттарынан балет оскуолатын үөрэнээччилэрэ хаар курдук чэпчэки, нарын-намчы үҥкүүлэринэн арыйдылар.
Саҥа дьыл бырааһынньыга хайаан соһуччу түгэннэрэ, өйгө-сүрэххэ хаалар дьикти көстүүлэрэ суох буолуой? Бу сырыыга дьон болҕомтотун ХVII-ХVIII үйэлэр саҕанааҕы көстүүмнэээх, сирэйдэригэр мааскалаах пааралар арыананы тула хаамыстылар. «Саха» НКиК сүрүн ыытааччылара Гея Буртахова уонна Георгий Белоусов хас биирдии паараны көрөөччүлэргэ таайтардылар. Долгутуулаах түгэн мааскалаах дьоруойдарынан сунтаардар биир дойдулаахтара Александр Уаров, Владимир Тихонов, Людмила Спиридонова, Наталья Михалева-Сайа, Владислав Коротов, Светлана Петрова, Иван Николаев-Уххан, Анжелика Кириллина, София Наумова, Афанасий Гуринов-Арчылан, Анатолий Кириллин, Иннокентий Васильев, Алена Федорова, Георгий Михайлов, Санита Ай, Максим Прокопьев, Фатина Иванова, Владимир Лазарев, Тамара Попова-Хадаана уо.д.а буоллулар.
Кэнсиэргэ эдэр кэскиллээх ырыаһыттар биир дойдулаахтарыгар истиҥ-иһирэх ырыаларын бэлэхтээтилэр. Биир киһини үөрдэр уонна киэн тутта көрөр көстүүнэн «Уран Саха» оҥоһуктарын кэппит кэрэ кыргыттар Саарын ырыатын доҕуһуолунан арыанаҕа тахсыылара буолла. Ону сэргэ Элгээйиттэн төрүттээх модельер Анжелика Кириллина бохо стилинэн тикпит көстүүмнэрэ дьон сэҥээриитин ыллылар.
Кэнсиэр 2017 с. улуус киинигэр Ангелина Файрушина ырыаларыгар ыытыллыбыт куонкурус Гран-притын хаһаайына, Нам Көбөкөнүттэн төрүттээх Кирилл Матвеев ырыатынан түмүктэннэ. Кини Наталья Михалева-Сайа тылларыгар, А.Файрушина матыыбыгар «Сахам сирэ» ырыатын толоруутун күүстээх ытыс тыаһынан көрүстүлэр.
Алгысчыт Алгыстаах Өлөксөөн алгыһыгар көрөөччүлэр Сергей Зверев-Кыыл Уола туруорбут үҥкүүтүттэн 9 хамсаныыны толордулар.
Кэнсиэр бүтүүтэ көрөөччүлэр арыанаҕа иккилии-үстүү эргииргэ түмсэн, оһуохайы тардыбыттара Сунтаар оһуохай дойдута буоларын бигэргэттэ.
Ыалдьыттар салгыы «Сулустаах халлаан» ахтылҕан үҥкүүгэ уонна «Дьоллоох түгэн» көрдөөх-нардаах тэрээһиҥҥэ дуоһуйа сынньанан тарҕастылар.
Сыл бастыҥнара
Сунтаардар түмэллэрин салайааччы, киэн туттар киһилэрэ Матвей Евсеев сценаҕа тахсыытын биир дойдулаахтара күүстээх ытыс тыаһынан көрүстүлэр. Кини ааспыт сыл ситиһиилэрин, улуус өрөспүүбүлүкэҕэ киллэрбит кылаатын бэлиэтээн туран, 2017 сылга араас эйгэҕэ ситиһиилээх уонна кэрэ-бэлиэ күннэрин бэлиэтээбит дьону ис сүрэҕиттэн эҕэрдэлээтэ.
Ол курдук, бу күн «2017 сыл киһитэ» биир бастыҥ номинация хаһаайкатынан сунтаардар тапталлаах кыыстара, Эстрада тыйаатырын ырыаһыта Санита Ай ааттанна. Сунтаар уонна өрөспүүбүлүкэ бары тэрээһиннэригэр куруук көмөлөһөр, өйөбүл буолар «Розторг» салайааччыта Трофим Ивановка Махтал сурук туттарылынна. СӨ бочуоттаах бэтэрээнэ Нина Герасимова (90 сааһын бэлиэтээбит), СӨ култууратын үтүөлээх деятелэ, Саха сирин гииминин ааптара Кирилл Герасимов (60), СӨ норуодунай худуоһунньуга, соторутааҕыта дойдутугар анаан-минээн баран үбүлүөйдээх быыстапкатын тэрийбит Андрей Чикачев (50) наҕараадаланнылар.
СӨ култууратын миниистирэ Владимир Тихонов үрдүк үөрэх кыһаларын бастыҥ устудьуоннарыгар, улуус кэскиллээх ыччаттарыгар Өркөн Тарабукиҥҥа, Афанасий Егоровка, Алена Даниловаҕа, Александр Мироновка стипендиялары уонна быйыл эмиэ үбүлүөйүн бэлиэтээбит Александр Мироновка «Үөрэҕирии туйгуна» бэлиэни туттарда. СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) дьокутаата Александр Уаров «Саха сирэ Арассыыйаны кытары 385 сыл» түөскэ анньыллар бэлиэни суол салаатын салайааччы Дмитрий Мироновка, Ил Түмэн Махтал суругун дьоҕус типография салайааччыта Григорий Никифоровка туттарда. Соторутааҕыта СӨ инвестицияҕа сайдыытын миниистирин солбуйааччынан анаммыт Максим Прокопьев Руслан Захаровы уонна Степан Платоновы анал бэлиэлэринэн наҕараадалата. Бэйэтин эҕэрдэтин Ил Түмэн дьокутаата Иннокентий Васильев тириэртэ.
Сорохтор быйылгы тэрээһиҥҥэ төрөөбүт улуустарыттан анал дэлэгээссийэ уонна улуус дьаһалтата кэлбэтэҕин дьиктиргии көрбүт буолуохтарын сөп. Онуоха ситэрэн биэрдэххэ, бу күннэргэ Сунтаар улууһугар СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин көһө сылдьар кэллиэгийэтэ ыытылынна уонна олунньу ый бүтэһик күннэригэр киин куоракка Сунтаар улууһун күннэрэ тэриллиэхтээхтэр. Онон, көрсүһүүлэр өссө да иннибитигэр!
Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
В.Коротов уонна ааптар хаартыскалара