Судаарыстыбаннай сулууспалаахтар сыыппара трансформациятын куурсугар үөрэнэллэр
Бүгүн Дьокуускайга “Сыыппара трансформацията уонна сыыппара экономиката” диэн куурус саҕаланна.
edersaas.ru
Ааспыт ыйга Москваҕа сыыппара экономикатын сатабылларыгар үөрэтии сэртипикээттэрин биэриигэ куонкурс кыайыылаахтара быһаарыллыбыттара. Онно Саха Өрөспүүбүлүкэтэ кыайбыт эрэгийиэннэр инники кэккэлэригэр сылдьыбыта итиэннэ «Сыыппара экономиката» национальнай бырайыак чэрчитинэн ыытыллар «Сыыппара экономикатын каадырдара» бырагырааманан исписэлиистэри үөрэтэр кыаҕы биир бастакынан ылбыта. Онон, Бэрэсидьиэн иһинэн тэриллибит норуот хаһаайыстыбатын уонна судаарыстыбаннай сулууспа Арассыыйатааҕы академията (РАНХиГС) бу күннэргэ Дьокуускайга сыыппара трансформациятыгар анаммыт куурсун саҕалаата.
Кууруска судаарыстыбаннай сулууспалаахтар, министиэристибэлэр уонна биэдэмистибэлэр исписэлиистэрэ, барыта 329 эдэр киһи үлэ саҥа технологиятын сиһилии билсиһиэхтэрэ, дизайн-толкуй диэн тугун билиэхтэрэ, клиентоцентричность төрүттэригэр, түмүллүбүт чахчылары салайыыга, быһата, саҥа технологияларынан үлэ ньымаларын үөрэтиэхтэрэ. Куурус атырдьах ыйын 22 күнүттэн саҕаланан, истээччилэргэ лиэксийэлэр саҥа технологиянан интернет көмөтүнэн, онлайн киэбинэн бэриллибиттэрэ итиэннэ билигин ол ылбыт билиилэрин күннээҕи олоххо хайдах туттары чиҥэтэн, бүгүҥҥүттэн ХИФУ “Сэргэлээх уоттара” култуура киинигэр үс күннээх кууруска дьарыктаналлар.
— Сыыппара технологията Саха сирин курдук киэҥ-куоҥ сирдээх-уоттаах итиннэ уустук айылҕалаах өрөспүүбүлүкэҕэ сайдыыны түргэтэтэргэ эбии кыахтары биэрэр, — диэтэ Айсен Николаев куурсу арыйарыгар. — Ити гынан баран, сыыппара трансформациятын IT-эйгэтигэр сыһыаннаах курдук эрэ өйдүүр тутах. Биһиги иннибитигэр өрөспүүбүлүкэ хас биирдии олохтооҕун олоҕун хаачыстыбатын тупсарарга дьайар кэлим боппуроустары быһаарар сорук турар. Олортон биирдэстэрэ судаарыстыбаннай уонна муниципальнай салайыыны сыыппара технологиятыгар киллэрии буолар. Билигин кыра кэккэ ситиһиилэр суох буолбатахтар: 2016 сыллаах чахчыга тэҥнээтэххэ, 2018 сыллаахха судаарыстыба өҥөлөрүн порталын нөҥүө 45 төгүл элбэх өҥө оҥоһулунна. Хас биирдии биэдэмистибэ, министиэристибэ алтынньы 1 күнүгэр диэри салааларынан сыыппаранан трансформация хаартатын оҥоруохтаах. Итинэн бары чорботуллар судаарыстыбаннай уонна муниципальнай өҥөлөрү оҥоруу, былаас уонна бүддьүөт тэрилтэлэрин бииргэ үлэлээһиннэрэ 2024 сылга диэри 100 % сыыппара технологиятыгар киллэриллэрин хааччыйыах тустаахпыт.
— Билигин киһи бары смартфоннаах, онон кинилэр көмөлөрүнэн цифровой олоҕунан олорор: чаттарынан, электроннай почтанан туһанар, онлайн көмөтүнэн тугу эмит атыылаһар. Ол эрээри, ону барытын кини буолуохтааҕын курдук саныыр, ис дьиҥэр киирдэххэ, хайдах оҥоһулларын туһунан ыйытыыны бэриммэт, — диэн саҕалаата бэйэтин лиэксийэтин РАНХиГС сыыппаранан трансформация салайааччыларын бэлэмниир киинин академическэй дириэктэрэ, салалта кэскиллээх быһаарыыларын киинин генеральнай дириэктэрэ Мария Шклярук итиэннэ салгыы сыыппаранан экономика ис өттүн, аныгы судаарыстыбаннай сулууспалаах аныгы кэмҥэ хайдах уларыйыан сөбүн туһунан кэпсээтэ.
Кэлиҥҥи сылларга дойдуга сыыппаран эйгэ балысханнык киирэр. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр үгүс улууска оптоволокно ситимэ тардыллан, түргэн тэтимнээх интэриниэт киллэриллэр, “Сыыппара технологиятыгар тэҥэ суох буолууну туоратыы» федеральнай бырагырааманан күүстээх үлэ саҕаланна. Олохтоох салалта, дьаһалта бары таһымыгар, министиэристибэлэргэ, биэдэмистибэлэргэ киирэр-тахсар докумуон уонна дьыа-куолу барыта электроннай көрүҥүнэн оҥоһуллар. Ити бастатан туран, үлэ хаачыстыбалаах буоларыгар, сөптөөх кэмигэр толорулларгар улахан көмөлөөх. Онон, олоҕу кытары тэҥҥэ хаамсар инниттэн бу эйгэни үчүгэйдик баһылыыр, саҥа киирэр уларыйыылары барытын билэн-көрөн иһэр күннээҕи олох ирдэбилэ буолла. Онуоха маннык куурустар тирэх буолаллар.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru