Бүгүн – Славянскай сурук-бичик уонна култуура күнэ. Арассыыйаҕа бэлиэтэнэр бырааһынньыктартан биирдэстэрэ. Бу күн анаан наука араас форумнарын, бэстибээллэри, быыстапкалары, дьаарбаҥкалары, кэнсиэрдэри, о.д.а. тэрээһиннэри ыыталлар.
Маны билэҕин дуо?
Учуонайдар ааҕалларынан, славяннар суруктара-бичиктэрэ тохсус үйэҕэ, быһа холоон, 863 сыллаахха баар буолбут. Саҥа алпаабыт ини-биилэртэн биирдэстэрэ Константин, кэлин манаахтааһыны ылынан Кирилл диэн сүрэхтэммит киһи аатынан “кириллица” дэммит. Киниэхэ улахан убайа Мефодий көмөлөспүт. Кирилл дьоҕурдааҕа оҕо эрдэҕиттэн биллибит, бэйэтин кэмин наукаларын дэгиттэрдик баһылаабыт, ону таһынан араас омук тылларын үөрэппит, гректии тылга тирэнэн славянныы азбуканы оҥорбут. Маныаха кини славянныы дорҕоон систиэмэтин чопчу тиэрдэр инниттэн гректии азбуканы биллэ уларыппыт. Глаголица уонна кириллица диэн икки азбука баар буолбут. Итини таһынан грек ини-биилэрэ Евангелиены, Апостолы уонна Псалтыры славян тылыгар тылбаастаабыттара биллэр.
Онон Сибэтиэй Кирилл уонна Мефодий Европа култууратыгар кылааттарын иһин Папа Иоанн Павел II 1980 сыллаахха Былыргы континент араҥаччылааччыларынан биллэрбит.
Бу икки сибэтиэйдэри кэриэстээн, Славянскай сурук-бичик уонна култуура күнүн Болгарияҕа өссө 19-с үйэҕэ бэлиэтиир буолбуттар. Ити үгэс салгыы атын дойдуларга – Арассыыйаҕа, Украинаҕа, Белоруссияҕа, Молдоваҕа тарҕаммыт.
Арассыыйаҕа хаһааҥҥыттан бэлиэтэнэрий?
Сибэтиэй ини-биилэри кэриэстиир бырааһынньыгы былыр бары славян норуоттара бэлиэтииллэр эбит. Ол гынан баран, историяҕа уонна бэлиитикэҕэ тахсыбыт түгэннэр сабыдыаллаан, күүһүн сүтэрбит. XIX үйэ саҕаланыыта славян норуоттарын саҥалыы сайыннарыыны кытта бастакы сибэтиэй учууталлары кэриэстээһин тиллибит. Ол курдук, 1863 сыллаахха Арассыыйаҕа Сибэтиэй Кирилл уонна Мефодий күннэрин ыам ыйын 11-гэр бэлиэтиир туһунан уураах тахсыбыт.
1985 сыллаахха ССРС-ка ыам ыйын 24 күнэ Славянскай сурук-бичик уонна култуура күнүнэн биллэриллибит.
Бэйэбит инфо, edersaas.ru