Бүгүн Саха Өрөспүүбүлүкэтин иккис Бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров төрөөбүт күнэ.
Вячеслав Анатольевич салайар кэмигэр өрөспүүбүлүкэ экономикатыгар тыын суолталаах тэрилтэлэри чэбдигирдиигэ, производство араас салааларыгар саҥа технологиялары киллэриигэ улахан хамсааһын тахсыбыта. Урукку өттүгэр “АЛРОСА” хампаанньаттан киирэр нолуогу эрэ манаһар буоллахпытына, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр үбү-харчыны федеральнай таһымнаах ниэп-гаас салаатыттан хаҥатар кыах үөскэтиллибитэ: «Сургутнефтегаз», «Транснефть», «Газпром» уо.д.а. курдук дойду бөдөҥ хампаанньалара өрөспүүбүлүкэ сиригэр-уотугар үлэлии кэлбиттэрэ. “ИС-ТА” хотугу вариана бигэргэнэн, ньиэп ситимин сүрүн үөһэ Саха сирин таарыйан ааһар буолбута. «Сибиир күүһэ» гаас ситимн сүрүн тутуу былаана гаас Уһук Илиннээҕи бырагырааматыгар киллэриллибитэ.
Гаас сүрүн үөһэ модун сүүрүктээх Өлүөнэ өрүһү туоратыллан, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун өр сыллаах баҕалара туолбута — илин эҥээр улуустарга “күөх төлөн” киллэриллибитэ.
«Бүлүү» уонна «Халыма» массыына суоллара федеральнай суолталаммыттара, онон киинтэн үбүлэнэн, тупсарыллан оҥоһуллубуттара. Намныыр, Кэбээйилиир уонна Аммалыыр суолар саҥардыллыбыттара. Тимир суол Алын Бэстээххэ диэри тардыллан, норуот туттар табаара уонна ас-үөл сылы эргиччи таһыллар буолбута, хотугу улуустарга анаммыт таһаҕаһы аҕалыы ороскуота лаппа чэпчэтиллибитэ. Энергиянан хааччыйыы элбэх эбийиэктэрэ тутуллубуттара, ол иһигэр 2004 с. Светлинскэйдээҕи ГЭС үлэҕэ киирбитэ.
Социальнай эбийиэктэри уонна олорор дьиэни-тутуу киэҥ далааһыннаммыта, хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү бырагырааматынан үлэҕэ Саха өрөспүүбүлүкэтэ Уһук Илиҥҥэ инники күөҥҥэ сылдьыбыта. Улуустарга оскуолалар тааһынан тутуллар, толоруу хааччыллыылаах оҥоһуллар буолбуттара.
Тыа хаһаайыстыбатын үбүлээһин лаппа үрдэтиллибитэ, салаа таҥнары түһүүтэ тохтотуллан, бигэтийии аартыгар киирбитэ. Үлэ-хамнас бөдөҥ эбийиэктэрин тутуу, олорго гааһы киллэрии саҕаламмыта. Култуура эйгэтигэр уонна үйэтитиигэ дьоһун үлэ ыытыллыбыта. ЮНЕСКО саха олоҥхотун Аан дойду материальнайа суох щедевриннэн билинэрэ ситиһиллибитэ. Өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннаһын олохтообут чулуу дьоннорбут, литература, култуура уонна ускуустуба деятеллэрин пааматынньыктара оҥоһуллубуттара.
Куораттары итиэннэ нэһилиэнньэлээх пууннары тупсаран оҥорууга сыал-сорук туруоруллубута. Дьокуускайга олорор дьиэни-уоту тутуу кыбаарталларынан ыытыллыбыта, уулуссалар төрдүттэн тупсараллыбыттара, «Эргэ куорат» архитектурнай комплекс уо.д.а. оҥоһуллубуттара. Ити курдук Вячеслав Штыров үлэлээбит кэмигэр өрөспүүбүлүкэҕэ норуот хаһаайыстыбата сайдыы саҥа таһымыгар тахсыбыта.
Вячеслав Штыров 1953 с. Саха сиригэр, билиҥҥи Томпо улууһун Хаандыгатыгар ыам ыйын 23 күнүгэр төрөөбүтэ. Ийэтэ Нина Ивановна геолог, аҕата Анатолий Штыров муора офицера этилэр. Хаандыга бөһүөлэгэ, оччолорго НКВД базата, Ыҥаа нэһилиэгэр киирэр буолан, Вячеслав Анатольевич төрөөбүтүн туһунан сибидиэтэлистибэтэ Ыҥаа сэбиэтигэр толоруллубут. Итиннэ биир дьээбэ баар: дьиҥинэн ыам ыйын 25 күнүгэр төрөөбүтүн “ыам ыйын 23 күнэ” диэн алҕас суруйан кэбиспиттэр.
1975 с. Уһук Илиннээҕи политехническэй институту бүтэриэҕиттэн, Вячеслав Анатольевич олоҕун Саха сирин кытары ситимнэтэ. “ВилюйГЭСстройга” инженеринэн, баартыйа обкуомун инструкторынан, тутуу миниистиринэн, вице-бэрэсидьиэнинэн, “АЛРОСА” АУо Бэрэсидьиэнинэн үлэлээбитэ. 2002-2010 сс. — өрөспүбүүлүкэ Бэрэсидьиэнэ, 2010-2018 сс. – Федерация Сэбиэтин кэмитиэтин салайааччы, 2018 сыл алтынньытыттан өрөспүүбүлүкэ судаарыстыбаннай Сүбэһитэ.
Раиса Сибирякова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru