Бу күннэргэ „Бичик“ кинигэ кыһатыгар биһиги эрэдээксийэбитигэр 1984 сылтан айымньылаахтык үлэлээбит аҕа кэллиэгэбит, талааннаах суруналыыс, ураты буочардаах бэйиэт Семен Иванович Слепцов-Сүргэн олоҕун, айар үлэтин кэпсиир „Күн Айыы суолдьута“ кинигэ бэчээттэнэн таҕыста.
Кинигэни “Амма олоҕо“ хаһыат эппиэттиир сэкирэтээрэ, Семен Слепцов үөрэнээччитэ Вера Васильевна Иванова оҥордо. Биллэн туран, кинигэ элбэх киһи сыралаах үлэтиттэн тахсар. Ахтыылары хомуйууга Семен Иванович олоҕун аргыһа Надежда Яковлевна күүскэ үлэлэстэ. Маны тэҥэ „Амма олоҕо“ хаһыакка Семен Ивановичтыын бииргэ үлэлээбит, идэлэрин толору баһылаабыт, эрэнэр дьоно: корректор Светлана Михайловна Федорова, эдэр кэллиэгэлэрэ Наталья Егоровна Устинова уонна Максим Алексеевич Харитонов сүрүн үлэлэрин таһынан күүс-көмө буоллулар. Ахтыылары тыыл, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Амма нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо Михаил Егорович Слепцов эрэдээксийэлээтэ. Кинигэ киирии тылын Саха сирин суруйааччыларын ассоциациятын бэрэссэдээтэлэ, СӨ Духуобунаһын Академиятын академига Олег Гаврильевич Сидоров суруйда.
Кинигэ библиографическай ыйынньыгын Амматааҕы кииннэммит тиһик кылаабынай библиограба, справочнай-библиографическай салаа сэбиэдиссэйэ, СӨ култууратын туйгуна Елизавета Владимировна Сидорова кылгас кэм иһигэр бүтэрэн, чахчы да улахан үлэни оҥордо. Манна Семен Иванович 1984 сылтан „Коммунизм тутуутугар“, кэлин „Амма олоҕо“ хаһыакка суруйбут, барыта 200-чэ ыстатыйалара сылларынан наарданан, ону таһынан, С.И. Слепцов-Сүргэн олоҕун, айар үлэтин туһунан суруйуулар туспа салаанан киирэннэр, кинигэ толору ис хоһоонноох, ордук суолталаах, ааҕааччыга туһалаах буолла. Онон биһиги үлэбитигэр өрүү көмөлөһөр Елизавета Владимировнаҕа махтанабыт, инникитин да бииргэ үлэлиэхпит диэн эрэнэбит.
Ханнык баҕарар кинигэ дьон болҕомтотун тардарыгар тас ойуута эмиэ улахан суолталаах. Биллэр худуоһунньук СӨ култууратын уонна бэчээтин туйгуна, Арассыыйа суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ Дмитрий Мухин үлэлэстэ. „Бичик“ кинигэ кыһатын ойууга-бичиккэ эрэдээктэрэ Екатерина Садовникова тупсаран, ситэрэн биэрдэ. Онон кинигэбит санаабыт хоту сиэдэрэй, кэрэ көстүүлэммитигэр Дмитрий Николаевичка уонна Екатерина Дмитриевнаҕа махталбыт улахан.
Түгэнинэн туһанан, кинигэни кэмигэр бэлэмнээн, бэчээккэ барарыгар үлэлэспит „Бичик“ кинигэ кыһатын кэлэктиибигэр, салайааччы Август Васильевич Егоровка, сакааһынан тахсар литэрэтиирэ эрэдээксийэтин сэбиэдиссэйэ, сүрүннүүр эрэдээктэри солбуйааччы Акулина Ивановна Филипповаҕа махталбытын биллэрэбит.
Кинигэ тахсыытыгар „Амма улууһа (оройуона)“ МТ дьаһалтата (баһылык Николай Архипович Архипов), «Амма нэһилиэгэ“ МТ дьаһалтата (баһылык Михаил Алексеевич Артемьев), „Саха сирин суруйааччылара“ ассоциация, „Илин“ сурунаал (бэрэссэдээтэл, кылаабынай эрэдээктэр Олег Гаврильевич Сидоров-Амгин), СӨ суруйааччыларын сойууһа (бэрэссэдээтэл Иван Васильевич Мигалкин), „Амма олоҕо“ хаһыат (эрэдээктэр Наталья Егоровна Бубякина), Семен Иванович дьиэ кэргэнэ, бииргэ төрөөбүттэрэ, чугас аймахтара үбүнэн-харчынан көмөлөстүлэр.
Итиэннэ доҕоро „Арчын“ ХЭТ дириэктэрэ Алексей Гаврильевич Эверстов тус бэйэтинэн сүүрэн-көтөн, тустаах дьону кытта кэпсэтиһэн, бэл, кинигэни маннык быыһык кэмҥэ Дьокуускайтан аҕалан туохха да тэҥнэммэт улахан көмөнү оҥордо.
Мэҥэ Хаҥалас Өлөчөйүттэн төрүттээх, Амманы иккис дойду оҥостубут Семен Иванович биһиэхэ, аммаларга, Амма гимнэ буолбут „Солобуода – ытык сирим“ ырыаны, доҕоро мелодист Афанасий Кузьминныын айан хаалларбыттара. Маны таһынан Семен Иванович сүрүн үлэтинэн Аммаҕа Айыы дьиэтин хас эмэ сыл туруорсан туттарбыт, тэрийсибит үтүөлээх. Кини идиэйэтинэн, быһаччы кыттыытынан Аммаҕа Күннүк искибиэрэ, Кыыс Амма монумена тутуллубуттара. Күн бүгүн бу үйэлээх үлэлэрэ үгүс дьон сүгүрүйэр Амма киэн туттар кэрэ, бэлиэ сирдэрэ буолан тураллар. Онон биһиги Сэмэммит биир киһи холугар бэйэтин ааттатар дьоһун олоҕу олорон ааста, бар дьоҥҥо үлэтинэн-хамнаһынан, үтүө, сырдык санаатынан умнуллубат өйдөбүлү хаалларда.
Халыҥ тастаах, 11 түһүмэхтээх, 400-чэкэ страницалаах, 300 ахсаанынан тахсыбыт кинигэҕэ Семен Иванович Слепцов-Сүргэн олоҕун, суруналыыс, суруйааччы, тэрийээччи быһыытынан айымньылаах, таһаарыылаах үлэтэ кини дьиэ кэргэнин, бииргэ төрөөбүттэрин, аймахтарын, суруйааччы доҕотторун, бииргэ алтыспыт дьонун, кэллиэгэлэрин истиҥ ахтыыларыгар сырдатыллар. Сүрүн болҕомтону Семен Иванович бэчээттэнэ илик хоһоонноро уонна Улуу Куйаар, Орто, Аллараа дойдулар киһини кытта ситимнэрин туһунан саха сэһэнин төрүт өйдөбүлүгэр санаалара, бөлүһүөктүү анаарыылара, толкуйдара ылаллар.
Онон интэриэһиргиир дьон бу кинигэни ылан ааҕыаххыт, сэргиэххит диэн эрэнэбит.
Ыспараапка
Семен Иванович Слепцов-Сүргэн (4.12.1951-27.11.2017) – СӨ бэчээтин туйгуна, СӨ култууратын туйгуна, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Алтан нэһилиэгин, Амма улууһун Амма нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, СӨ бастакы бэрэсидьиэнэ М.Е. Николаев пуондатын „Наукаҕа уонна духуобунаска үтүөлэрин иһин“ мэтээллээх, РФ суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
Вера ИВАНОВА, „Амма олоҕо“ хаһыат.