Дьокуускайдааҕы ГРЭС-кэ эр дьону кытары тэҥинэн энергетик, крановщик, химик дьахталлар үлэлии-хамныы сылдьаллар. Онон бу сырыыга ураты идэлээх энергетик-дьахталлар туһунан суруйарга сананным.
Бу күннэргэ ГРЭС-кэ үлэбинэн бара сырыттахпына, пресс-сулууспа үлэһитэ Татьяна Габышева: «Биһиги сыахтарбытыгар дьахталлар эмиэ үлэлииллэр. Холобур, кырааҥҥа хорсун санаалаах, үөһэттэн куттаммат, уопуттаах дьахталлар олороллор», – диэн кэпсээбитигэр, тута сэҥээрэн, үлэ үөһүн кэмигэр да буоллар, кыраан машиниһа Аллалыын көрүстүм.
Станция тэбэр сүрэҕэр – гаас турбиналара турар сирдэригэр тарбахха баттанар ахсааннаах кэрэ аҥаардар үлэлииллэр. Буолумуна, олус ыарахан, тулуурдаах, кыахтаах эрэ киһи тулуйар үлэтэ. Аны тыаһа-ууһа дьикти. Ыксаллаах, тыҥааһыннаах быһыы-майгы үөскүүр түгэнигэр өрөбүл, бырааһынньык күннэри аахсыбакка, түүннэри, утуйар ууларын умнан туран үлэлииллэр. Бу барыта биһиги, олохтоохтор, сылаас, сырдьык дьиэҕэ олорорбут туһугар.
Алла көрүҥүнэн хачаайы, кыра уҥуохтаах эрээри итинник ыарахан үлэлээх. «30-туу туонналаах ротордары көтөхтөрөн да таһаарбыттааҕым. Эбиитин күнү быһа үөһээ олороҕун, итиитэ да сүрдээх. Сайын өссө итийэр ээ. Киһи барытыгар үөрэнэр эбит. Бастаан үлэлиирбэр олус ыарахан, уустук этэ», – диэн кэпсиир.
«Үлэбин, кэлэктииппин наһаа сөбүлүүбүн. Крановщиктар бары дьахталлар ээ. Урут кырааҥҥа эрэ үлэлиэм дии санаабат этим. Ол туһунан толкуй да суоҕа», – диэн салгыы кэпсиир. Алла «Якутстрой» иһинэн баар үөрэх кыһатыгар биир ый үөрэнэн баран 40 күннээх быраактыканы ааспыт. Онтон 12 күн стажировкаланан баран, Дьокуускайдааҕы ГРЭС-кэ үлэлии кэлбит.
Алла кэргэнэ эмиэ энергетик. Станцияҕа көрсөн ыал буолбуттар. Онон, баҕар, хаһан эрэ оҕолоро эмиэ кинилэр үлэлэрин салҕаан, энергетиктар династияларын олохтуохтара.
Дьокуускайдааҕы ГРЭС химическэй сыаҕар үс эрэ уоллаахтар. Уоннааҕылара кэрэ аҥаардар. 18 үлэһиттээх кэлэктииби уопуттаах, идэтийбит эколог-химик Любовь Фурманова салайар. Иккис станция үлэҕэ киириэҕиттэн, үлэлэрэ өссө элбээн, аны ууну бэлэмнээһининэн (водоподготовка) дьарыктанар буолбуттар.
– Саҥа станция үлэҕэ киирэн, икки сыаҕы холбоотулар. Онон сорохтор саҥа үлэлээн эрэллэр. Сыл аҥаара үлэлээбиттэр эмиэ бааллар. Үлэбит ыыра кэҥээтэ. Холобур, ууну бэлэмнээһининэн урут олох даҕаны дьарыктаммат этибит. Ууну бэлэмнээһиҥҥэ икки хайысханан үлэлиибит. Урут аҥаардас энергетическэй уматыгы эрэ үөрэтэрбит, чинчийэрбит. Трансформаторнай уматыгы чинчийэр соҕотох лабораториянан буолабыт, – диэн Любовь Ивановна үлэтин туһунан кэпсиир.
Любовь Ивановна 15 сыл анараа өттүгэр соһуччу «Якутскэнергоҕа» үлэлии кэлбитэ. Кэргэнэ энергетик буолан, урут ГРЭС-кэ ыытыллар «корпоративтарга» оҕолуун-уруулуун кэлэн бырааһынньыктыыллара. Биир оннук тэрээһиҥҥэ сылдьан баран, кини өр сылларга үлэлии сылдьыбыт Экология министиэристибэтиттэн уурайан, ГРЭС-кэ үлэлии кэлэргэ санаммыта.
Биһиги өрөспүүбүлүкэбит — үлэһит дьон дойдута. Олор истэригэр «Якутскэнерго» хорсун санаалаах энергетик-дьахталлара Алла Устимова, Любовь Фурманова өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар дьоһун кылааттарын киллэрэ сылдьаллар.
Анивера АКИМОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru