Дьэ кырдьыга да оннук. «Кытта сылдьан кыайыылаах, кэккэлэһэ сылдьан кэрэтийэн, сэргэстэһэ сылдьан сэргэхсийэн» диэбит дьоҥҥо үйэ чиэппэрэ да, 55 сыл да бииргэ буоллахха, күн- дьыл барбыта биллибэт. Ол туоһута – дьиэ кэргэттэри чиэстээһин-бочуоттааһын.
Хатас нэһилиэгэр үгэскэ киирбит күүтүүлээх -кэтэһиилээх үтүөкэн тэрээһин балаҕан ыйын 27 күнүгэр «Тускул» Култуура киинигэр буолан ааста. Олох-дьаһах хардыыта кэҥээн тэнийэн, усулуобуйата тупсан, орто саас уһаабытын бэлиэтэ буолан кыһыл көмүс сыбаайба кэннэ изумруднай, 55 сылларын бэлиэтиир дьиэ кэргэттэр бааллара ама, хайа киһини үөрдүбэт буолуоҕай?.. Этэҥҥэ олордоххо, эһиил, онтон эһиил 60 сыллаахтар бааллар. «Уһуннук бииргэ олоруу кистэлэҥэ тугуй?» – диэтэххэ, «туох да улахан кистэл суох» дэһэллэр. Арай, сэмээр кэтээн көрдөххө, сыаналаатахха, ыраҥалаан көрдөххө бары олоҕу таптыыллар, куруук тугу эрэ ситиһэрдээхтэр, эккирэтиһэрдээхтэр.
Кинилэр кимнээхтэрий?
Аксиния Егоровна, Иван Михайлович Жирковтар. Эдэркээн саастарыттан күн бүгүҥҥүгэ диэри дьиҥ-чахчы бэйэ-бэйэлэригэр эрэнсэн, өйөһөн-өйдөһөн иккиэ бэйэлэрэ хас эмэ уонунан дьон буоллулар. Кырдьык даҕаны диэххэ диэри, олох араас моһоллорун-мэһэйдэрин бигэ санаанан, убаастаһар буоланнар уйсан, этэргэ дылы, биир көрүүттэн, туттан олорортон бэйэ бэйэлэрин билэллэр. Билигин кинилэр төрөппүт оҕолорун, сиэннэрин тэҥэ өссө ийэ-аҕа сылаас сыһыанын бэлэхтээбит балыстарын (билигин бэйэлэрэ «эһээ-эбээ дэттэрэр дьон) сылаас сыһыаннарыгар сыламнаан олороллор. Ол кинилэр «үтүө үтүөнэн төлөнөр» диэн этиигэ сөп түбэһэр олохторун эппиэтэ буолар.
Людмила Михайловна, Азот Иванович Чепаловтар ыал буолар ыллыктаах санааларын Бүлүү улууһун Хаҕын нэһилиэгэр сэбиэт дьиэтигэр сокуоннай бигэргэтии докумуонун туппут күннэриттэн бу дьыл балаҕан ыйын 22 күнүгэр 55 сыл ааста. Ол күнтэн ыла бу күҥҥэ диэри тутуспут илиилэрин араарбакка, сылаас сыһыаннарын сыдьаанын сүтэрбэккэ, эн уонна мин дэһэн кэллилэр. Оҕолорун олох киэҥ аартыгар таһааран, хас биирдиилэрэ бу миэнэ диир идэлээх буолалларыгар сөптөөх суолу тобулларбыттара. Анаан үөрэтэн ньаҥсыйбакка, тустаан бу курдук буолуохтаах диэн тууһугурбакка бэйэлэрин олохторунан дьиэ кэргэн ис эйгэтигэр үтүө холобур буолбут дьон эмиэ кинилэр. Чепаловтар, Жирковтар Хатас нэһилиэгин устуоруйатын кыһыл көмүс күлүмүнэн күлүмүрдэппит үтүөкэн үлэһит дьон, Хатас сопхуос атахха туран бүтүн Сэбиэскэй Сойуус Бочуотунай дуоскатыгар тахсарыгар төһүү күүс буолбут дьон. Бары даҕаны үлэттэн дьоллонуу түгэнин сурах хоту буолбакка, дьиҥ чахчы көлөһүнүннэрин түһэрэн, сиэхтэрин ньыппарынан туран үлэлээн билбит дьоннор.
Онтон Дарья Михайловна, Николай Егорович Алексеевтар оччолордооҕу (1966 с.) норуот доҕордоһуута биһиги сүрүн күүспүт диэни эттэринэн-хааннарынан билбит дьон. Ол курдук, кинилэр эр-ойох буолуу сибидиэтилистибэтин Одесса куоракка туппуттара. Николай чахчыта да эрбэх үрдүгэр сэттэтэ эргийэр, турбут-олорбут, сүүрбүт-көппүт уол эбит, онтон Дарья оччоттон баччаҕа диэри бу дьиэ кэргэни сааһылыыр- наардыыр, оннун-олоҕун булларар. Николай сэттэ уончатыгар диэри «Күрэх ханна буоларый?» дии сылдьар киһи. Дарьятын тылыттан тахсыбакка оҕолорун улаатыннаран дьыл-кэм хардыытыгар, олох уларыйыытыгар сөптөөх суолу тобулан, этэр курдук уларыйартан уолуйбакка, атын буолары атыҥыраабакка саҥаттан-сонунтан туораабакка Хатаска кэлэн олохсуйан, нэһилиэк олоҕор актыыбынайдык кыттан убаастанар ыаллар.
Ити курдук, бу дьиэ кэргэттэр чиэстэнэр-бочуоттанар күннэрин олохтоох дьаһалта мүлчү туппата, онтон «Тускул» КК ону олоххо киллэрдэ. Этэҥҥэ буолуҥ, ытыктабыллаах ыалларбыт. Тэрээһин нэһилиэк үрдүнэн үлэлиир »Сиэрдээх ыал» бырагыраамма чэрчитинэн ыытылынна.
«Саха сирэ», edersaas.ru саайтка анаан Наталья РУФОВА
Ааптар хаартыскалара