— Хотук, оттон аҕаҕыт анараа эмиэ аҕа буолан эрэр быһыылаах, сураҕа. Хотун ыараханын уйбакка атаахтыыра, айманара иһиллэр. «Бэйэм төрөөбөппүн, эпэрээсийэлээн, ыарыытын билбэккэ ылаллара ордук», — диир үһү.
Бу акаарыны диэбэккин дуо? Оо, үлүгэр, киһи эҥини да истээхтиир… — эмээхсин, муҥар, уһуннук да мөҕүтүннэ.
Кыыс ыйытыан баҕарбыта да, тардынна, ботугурааһын хаһан бүтэрин сэмээр күүттэ. Устунан оҕолоох дьон уолларыгар аралдьыйан, ити кэпсээн салгыы сэҥээриллибэккэ хаалла.
Биир үтүө күн Марыына, дьуһуурустубатыгар олорон, ааһан иһэр Аанчыгы тутан ылан эркиҥҥэ дьөгдьөрүттэ уонна ыга хаайан туран иһитиннэрдэ:
— Хотук, аҕаҕыт эмиэ уолламмыт үһү да, аһаах баҕайы дииллэр. Баанньыска диэн ааттаабыттар. Ол кэмпиэт эттээх, бэчиэнньэ балыктаах мааны дьахтар хат сылдьан оҕо барахсаны аанньа да аһаппата ини. Оо, үлүгэр диэ. Онуоха эбии эпэрээсийэни күүһүнэн көрдөһөн, сайабылыанньаланан оҥорторбут курдук. Онно эмиэ тугун эрэ таарыйбыттар дуу, үөдэн дуу. Кэбис, мин эппэтэҕим, эн истибэтэҕиҥ буоллун. Хаарахаттар, этэҥҥэ эрэ буоллуннар… — эмээхсин, биир тыынынан ситигирдик сибигинэйэн баран, Аанчыгы халбарыччы анньан иннин диэки дьүккүтэн кэбистэ, илиитинэн сапсыйа хаалла.
«Оо, Толя барахсан, иэдээни-и, саатар оҕото табыллыбатах дуу» кыыс тапталын аһынан уйадыйа сыста. Балтараа сыл анараа өттүгэр уола төрөөбүт үөрүүтүн санаан сүрэҕэ минньигэстик нүөлүйэн ылла эрээри, табыллыбатах ийэни, Ульзананы эмиэ да аһына санаата.
Аанчык кырачаан Толига күн-түүн улаатар. Саҥара сатаан муҥнанар. Бэйэтин тылынан баҕас баһаамы булдьугуруур. Манна үлэһиттэр үксүн нууччалыы саҥарар буоланнар, уол ордук нууччалыы тартарар курдук. Сороҕор сатаан саҥарбатаҕына, наадатын кыайан быһаарсыбакка ыксаатаҕына, киһи күлүөх, төбөтүн тоҥхох гыннарар, эбэтэр быһа илгистэр. Соргоев Анатолий Алтанович диэн сүүнэ киһини детдом бүтүннүү билэр. «Сын полка» диэн таптаан ааттыыллар. Кыһын-сайын кэһиилэммит да үгүс. Мору-моттоҕор, куруук күлэ-үөрэ, албыннаһа сылдьар кырачааҥҥа курдаттыы ылларбыт элбэх.
Огдо «Санатыма дуу, ааспыты…» кинигэтиттэн быһа тардан.
«Айар» кинигэ кыһата, 2023 с.
