КиҺи санаата муҥура суох киэҥ, уҺун… Эбиитин эн соҕотох буол…Бу орто дойдуга оҕолоргуттан ураты Эн бииргэ эттиин-хаанныын силлиҺэр,дууҺаҕын сайҕыыр киҺитэ суох буоллаххына аҥардас Санааларгынан эрэ олороҕун.
Санааларым барахсаттар…
Мин дууҺам иэйиитэ, сүрэҕим ымыыта — түөҺүм иҺиттэн төлө көтөн тахсар Санааларым. Санаам күүҺэ ардыгар таас да хайаны суулларыах, суоҺарыах, тоҥ да сурэҕи уулларыах курдук уотунан суоҺуур. Ол кэмҥэ мин кынаттанан Сир Ийэбин үөҺэттэн көрөбүн.
Ардыгар санаам мөлтөөн-ахсаан күүс-көмө эрэйэр, дьахтар киҺи сиэринэн уйулҕам кэбириир кэмнэрдээх. Оччоҕо… Оччоҕо кытаанах эр киҺи илиитигэр тирэниэхпин, чыпчылҕан да тугэҥҥэ эр киҺи эрэллээх түөҺүгэр төбөбүн нөрүтэн ылыахпын, кини сылаас ытыҺын билиэхпин баҕарар тугэннэрдээх…
Санаабар эмиэ эргиллэбин ол ааспыт кэмнэргэ… Ааспыт олоҕунан олоруу—олорор эйгэҥ ыырын кыаратыы диэни төҺө да өйдөөтөргүн, санааҥ син-биир иэҕиллэр эбит дьоллоох кэмнэргэр. Ол ордук сылаалаах уонна илистиилээх. КиҺи сүрэҕин-быарын сынньаппат, өй-санаа күүҺүн өҺүлэр.
…Бүгүн мин иҺиттим олохтон сылайбыт, оҕоттон кэлэйбит соҕотох дьахтар кэпсээнин. Оҕолорум туҺа диэн тус олоҕуттан аккаастаммыт дьахтар кэпсээнин. Кэмсинии кэпсээнин… Кини олоххо көрүүлэрин уонна олох эндирин этэҥҥэ туораан олоҕун иккис кэргэнигэр оҥостубут дьахтар санааларын тэҥнээн көрө олордум. Тыыннаах кэргэҥҥэ соҕотох хаалыы уонна огдообо олоҕо… КиҺи төлкөтө күүппэтэх өттүттэн уларыйара дөбөҥ, олох оонньуура буолбуккун ардыгар билиминэ да хаалыаххын сөп. Бу кэпсэтэ олорон бэйэбин туораттан, олох атын киҺи хараҕынан көрдүм уонна… уонна олус соҺуйан хааллым!
Мин санаам ханнык да халыан сүрэҕи уоскутар, хаҥыл хааны оонньотор, уйадыйбыты уҕарытар, туоххаҺыйбыты уоскутар модун да күүстээх эбит! Бу олорон оҕо сааһым доҕоро көрдөҺүү, ааттал аҥардаах эппит тылларын хатылаатым: «Бука диэн бэйэҕэр эрэ бүгэн хаалыма. Санааҕын этэ, этинэ сырыт, искэр тутан хаалларбакка санааҕын сайҕана сырыт». Оо, ол да иһин! Аанньал санаалаах доҕоттор бааллара учугэйин! Тоҕоостоох кэмҥэ тута этиллибит тыллар уйэлээх буолалларын ааҺан, киһини олох хараҥа санааларыттан өрө тардан таҺаарар күүстээх буолар эбиттэр! Мин санааларым олус элбэх киҺи күүҺүнэн иитиллэн-иитиллэн дьэ, саҥа арылынным!
Санааларым барахсаттар!
Көтүҥ, үөҺэ көй халлааҥҥа!
Кэрийиҥ киэҥ ыырдарынан!
Тууйуллумаҥ, хаарчахтанымаҥ!
Хараҥаттан — сырдыкка,
Кыараҕастан — киэҥҥэ,
НамыҺахтан — үрдүккэ
Тапталы кынат оҥостон
Эрэл кыымын саҕа
Көтүҥ ыраахха,
Киэҥ дуолга!
Сэгэлдьийэ Чээлэй
Худуоһунньук А. Неустроева уруһуҋа